|
№30
/
Сґрсенбi
/
22 shilde 2020 ж№30
/
Сґрсенбi
/
22 shilde 2020 ж.
Жасыл дґрiхана
Мереке кѕндерi олар бiрбiрi
не пiскен жемiс немесе алмЅрт
аµашыныє бЅта¶тарын сыйµа
тарт¶ан. Сондайа¶, ертеде ал
мЅрт «нґзiк жемiс» деп атаµан.
Себебi, ол пiшiнi жаµынан ґйел
затыныє сырт¶ы келбетiне
Ѕ¶сас келедi.
Ежелгi Грекияда алмЅрт сый
¶Ѕрмет белгiсi болµан. Гректер
ал мЅрт жемiсiн «¬Ѕдайлар
асы» деп атаµан. Себебi, алмЅрт
аµашы биiк ґрi бЅта¶тарын кеє
жайµан.
АлмЅрт тек махаббат, нґзiк
тiк, сыйласты¶ белгiсi µана
емес, денсаулы¶ нышаны да
бол µан. Ертеде алмЅрт аµашы
ныє жапыра¶тарымен дене
жа ра¶аттарын тබан, ал жаєа
же мiстен жас босанµан келiн
шек терге «кѕш жинасын» деп
дґм таттырµан. Уа¶ыт јте келе
ал мЅрт жемiсiн µалымдар тере
єiрек зерттеп, оныє ¶Ѕпиясын
аша бiлген.
АлмЅрт тґттi болµанымен,
оныє ¶Ѕрамындаµы ¶ант мјл
шерi алма, јрiк сия¶ты жемiс
т ер ге ¶араµанда аз. Оныє ¶Ѕ ра
мында А,В,С,Р,РР дґрумендерi,
органикалы¶ ¶ыш¶ылдар,
фи тон цид, флавоноид, каротин
кез деседi. В9 дґруменi (фолий
¶ыш ¶ылы) аµзадаµы ¶ан ай на
лымды жа¶сартып, иммунитет
тi кѕшейтедi. Ал, А дґруменi,
ас корбин ¶ыш¶ылы жґне каль
ций жѕрек ауруларыныє ал дын
алып, сѕйектердiє ¶а таюы на
жол ашады.
АлмЅртраушангѕл тЅ¶ым
дас, жапыра¶тары сопа¶ша ґрi
жылтыр келетiн аµаш. Гѕлдерi
а¶ тѕстi, биiктiгi 25 мертге дейiн
жетедi. Мамыр айынан бастап
гѕлдейдi де, тамыз¶азан айла
ры ныє аралы¶тарында жемiс
бередi.
АлмЅрттыє жабайы тѕрi
елi мiз дiє орталы¶ жґне
оєтѕс тi гiнде, сондайа¶,
¬аза¶стан мен Орта Азия
да јседi.
АлмЅрт – суы¶ тию, јкпе
жґне ¶ан тамыр аурулары
кезiнде таптырмайтын ем.
Жѕйке жѕйесi жґне ас ¶орыту
жЅмысын жа¶сартады. Ал
мЅрттыє бiр¶атар сорттары
йод ¶а бай. Сонды¶тан, ал
мЅртты йод тапшылыµына
душар болµан жандар кѕн
де лiктi пайдаланµаны жјн.
Бѕгiнде емдiк ¶асиетке бай
алмЅрт аµашыныє жапы ра¶
тары мен дґнiн кейбiр дґ рi
лерге ¶осады. Кепкен алмЅрт
жемiсi мен ¶ант диабетi, бауыр,
бѕй рек, јт, жѕрек жґне инфек
ция лы¶ ауруларын емдейдi.
АлмЅртты кјп мјлшерде
аяµы ауыр келiншектер, емiзе
тiн аналар жґне балалардыє
пай даланµаны жјн. Себебi, же
мiс ¶Ѕрамындаµы калий сѕйек,
тыр на¶, шаш јсiмiн жа¶сар
тып, ¶ан ¶Ѕрамындаµы гемо
гло бин мјлшерiн кјбейтедi.
Ал, арты¶ салма¶тан арылµысы
келетiн жандар кѕнiне 3 стакан
алмЅрт шырынын (не кепкен
жемiстерден ¶айнатылµан ком
пот) iшкенi абзал.
Есiєiзде болсын!
• Пiспеген алмЅртты ешуа
¶ыт та пайдаланбаєыз.
•љ¬арт адамдарµа ¶атты ґрi
¶ыш¶ыл алмЅрт сорттарын
пайдалануµа болмайды. Себебi,
оны ас¶азан Ѕза¶ ¶орытады
(есесiне јзге iшкi аµза мѕшел
е рi не за¶ым келедi).
• АлмЅрттан дґм тат¶ан соє,
су iшуге, ысты¶ тама¶пен ау ¶ат
тануµа болмайды. Сонды¶тан
да алмЅртты ау¶аттан соє, пай
да ланыєыз.
• АлмЅртты аш ¶арынµа жеуге
болмайды. Оны тѕскi ас мґзiрi
не ¶ос¶ан жјн.
Емдiк ма¶сат¶а жаєа пiскен
не месе кептiрiлген жемiсiн
жґне жапыра¶тарын пайдала
на ды.
Пiсiрiлген жґне ¶уырылµан
ал мЅртты ¶атты жјтелгенде,
де мiккенде жґне јкпе туберк
у ле зiне Ѕшыраµанда ем ѕшiн
жей дi. ¬айнатындысы iш ауру
ын басады. Кептiрiлген алмЅрт
тан жасалµан ¶айнатындыны
¶ызба ауруы кезiнде шјл ¶ан
дыру ѕшiн iшедi. Сонымен бiр
ге, ¶айнатындыныє антисеп ти
ка лы¶, несеп жѕргiзет iн жґне
iш тiє јтуiн то¶тататын ¶асиетi
бар. Профессор Н.З.Умников
тыє пiкiрiне ¶араµанда кептi
рiлген алмЅрттан жасалµан
¶ай на тынды бактерияныє
несеп пен бјлiнуiн кјбейтiп,
бѕйрекке тас байлануын жа¶сы
емдеуге кјмектеседi.
СЅлЅµа ¶осып ¶айнатылµан
ал мЅртпен, одан жасалµан ки
сельмен жас балалардыє iшi
јт кенде емдейдi.
АлмЅрт жапыра¶тарыныє
¶айнатындысын залалсыздан
ды ратын, сондайа¶, ¶уы¶ пен
не сеп жолдарыныє ¶абыну
лары кезiнде несеп айдайтын
дґрi ретiнде ¶олданады.
Достарыңызбен бөлісу: |
|
|