478
Егер металл өткізгіш тіліміне тұрақты кернеуді жалғаса, кейін – әрекет
ету мәні бірдей айнымалы кернеуді жалғаса
, онда белгілі бір жағдайдағы
энергия шығындары
бірдей болады, яғни Р~
= Р
—
.
Ал диэлектриктегі энергия шығындары айнымалы кернеу кезінде
тұрақты кернеу кезіндегі энергия шығындарынан айтарлықтай үлкен
болады, яғни Р~ » Р
Диэлектрлік шығындар ретінде оған электр өрісі әсер еткен кезде
диэлектрикте уақыт бірлігінде таралатын және оның қызуын
тудыратын энергияны атайды.
Тұрақты кернеу
U,
В, кезінде диэлектрикте жоғалтылатын активті
қуат, Вт, Р =
UI
формуласы
бойынша анықталады
,
мұндағы I —
диэлектрик арқылы өткізгіштік тоғы, А.
Айнымалы кернеу, В, кезінде диэлектрикте жоғалтылатын активті
қуат, Вт, келесі формула бойынша анықталады:
Р
а
= U
2
2πfC
tg δ,
мұндағы f — тоқ жиілігі, Гц; С — диэлектриік (оқшаулама)
сыйымдылығы, Ф; δ — диэлектриктің шығындар бұрышы.
Формулада көрсетілгендей, бекітілген кернеу U, тоқ жиілігі f және
диэлектрик сыйымдылығы С кезінде ондағы активті шығындар tg δ
мәнінен тәуелді.
Диэлектриктің шығындар бұрышы деп сыйымдылық тізбегіндегі
тоқ және кернеу арасындағы ф фазалардың ығысу бұрышын 90° дейін
толықтыратын бұрыш аталады (13.16 сур.). Мінсіз диэлектрик
жағдайында осындай тізбектегі тоқ векторы кернеу векторын 90°
бұрышына
озып отырады; осы жағдайда δ бұрышы нөлге тең болады.
Жылуға ауысатын, диэлектрикте таралатын қуат қаншалықты үлкен
болса, ф фазалар ығысуының бұрышы соншалықты кем және δ
диэлектрлік шығындар бұрышы, демек, оның tg δ
функциясы да
соншалықты үлкен.
Жоғары санатты сұйық және қатты диэлектриктерде tg 5 = (2...
6
) •
10
- 4
, қалғандарында tg δ = 0,002.0,05.
Осылайша, tg δ диэлектриктердегі энергия шығындарын
анықтайды.
479
«Сыйымдылық — жиілігі»әдісі
өзгеріссіз температура кезіндегі
орамалар сыйымдылығының олар бойынша
өтетін тоқ жиілігінен
тәуелділігінде негізделген.
Ылғалдықты бақылайтын арнайы аспапппен (ПКВ-7 немесе ПКВ-
13) 10...30 °С температурасында 2 Гц (С
2
) және 50 Гц (С
50
) тоқ жиілігі
кезінде орамалар сыйымдылығын өлшейді.
С
2
/
С
50
қатынасы 10 °С кезінде 1,1 аспау керек; 1,2 —20 °С кезінде
және 1,3 —30 °С кезінде.
«Сыйымдылық — уақыт» әдісі
тұрақты температура кезінде уақыт
бойынша АС /
C
сыналатын орамалар сыйымдылығының салыстырмалы
өсімін
анықтауда негізделген, бұл трансформатор оқшауламасының
тіпті мардымсыз ылғалдануын анықтауға мүмкіндік береді.
«Сыйымдылық
—
температура»әдісі
температурадан тәуелділікте
оқшауламаның
диэлектрлік
тұрақтысын,
демек,
орамалар
сыйымдылығын да өлшеуде негізделген.
Ылғалданған
оқшауламаның
диэлектрлік
тұрақтасына
температураның тигізетін әсері, құрғақ оқшауламаға қарағанда,
күштірек байқалады. Майдағы орамалардың С
гор
/ СХ
ол
қатынасының
максималды рұқсат етілетін мәні
1
,
1
. құрайды
Оқшаулама параметрлерін өлшеу 10 °С
төмен болмайтын оның
температурасында және трансформатор багына май құю аяқталғаннан
кейін кем дегенде 12 сағаттан соң жүргізіледі.
Достарыңызбен бөлісу: