Құрастырушылар: б.ғ. к. Утаубаева А. У., оқытушы, магистр Сарсенова А. Н


жірибелік сабақ 10 Нуклеин қышқылдарының



Pdf көрінісі
бет53/82
Дата04.11.2023
өлшемі5,89 Mb.
#122157
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   82
Байланысты:
38. Силл - Молекулалык биология

жірибелік сабақ 10 Нуклеин қышқылдарының 
саты
: Денатурация жəне ренатурация жайлы т
Нуклеин кышқылдарыныңденатурациясы ж
птерге салыныз. 
- ның молекулярлық гибридизациясын менгеру
7 (негізгі), 8-16 (қосымша) 
Ж 10 такырып. Мутагендер жəне олардың əсерлеріні
ым құаулаушылыққа əсер ететін мутагендерді менгеру керек
. Мутацияның түрлерін менгеру 
рактар: 
1.Мутагенез дегеніміз не? 
андайтүрлерін білесіз 
7 (негізгі),8-16 (қосымша) 
Ж Денатурацияланған ДНҚ реоссоциациясының кинетикасы(3 са
1 тапсырма.Денатурацияланған ДНҚ реоссоциациясының кинетикасын 
Он бірінші апта 
ырыбы
. Нуклеин қышқылдарының биосинтезі ж
бы: нуклеин қышқылдарының деградациясы мен биосинтезіЖалпы 
не матрицалық емес синтез. Матрицалық синтезді
слайдтар, проектор 
Кез келген тірі жасуша нəруыз синтездеуге қабілетті, бұл қабілет оларды
н қасиеттердің бірі болып табылады. Жасушаны
руыз синтезі ерекше энергиямен өтеді.Бұл кезде жасушалы
ң денатурация жəне 
не ренатурация жайлы түсінік. 
денатурациясы жəне ренатурациясы 
гибридизациясын менгеру 
серлерінің механизмдері (3 
сер ететін мутагендерді менгеру керек 
кинетикасы(3 сағат).
кинетикасын менгеру 
биосинтезі жəне деградациясы. 
деградациясы мен биосинтезіЖалпы 
синтездің ингибиторы. 
абілет олардың маңызды 
бірі болып табылады. Жасушаның өсуі мен дамуы 
сушалық органоидтардың 


құрылысына қажетті нəруыз белсенді түрде синтезделеді. Ферменттер синтезделеді. 
Нəруыз биосинтезі көптеген ірі жасушаларда да, сонымен қатар өсуі мен дамуы тоқтап, 
əбден қалыптасқан жасушаларда да қарқынды жүреді. Мысалы нəруыз ферменттерін 
синтездейтін(пепсин, трипсин) асқорыту бездерінің жасушаларында немесе нəруыз –
гормондарды (инсулин, тироксин) синтездейтін ішкі секреция бездерінің жасушаларында.
Нəруызды синтездеу қабілеттілігі тек өсіп келе жатқан немесе сұйықтық(секрет) 
бөлетін жасушаларға ғана тəн емес. Кез келген жасуша өзініңбарлық тіршілік еткен уақыт 
аралығында нəруыз синтездейді. Себебі, наруыз молекулаларының қалыпты тіршілігінде 
құрылымы денатурацияға ұшырап, олардың қызметі бұзылады. Осындай іске жарамай 
қалған нəруыз молекулалары жасушадан шығарылады. Оның орнына толыққанды, 
молекулалар синтезделеді, нəтижесінде жасушалардың құрамы, іс-əрекеті бүлінбейді. 
Нəруызды синтездеу қабілеті жасушадан жасушаға тұқым қуалай беріледі жəне ол барлық 
тіршілік кезеңінде сақталады. Нəруыздар мен нуклейн қышқылдарыныңжаңа 
молекулаларының биосинтезі кезінде нуклейн қышқылдары мұндай программаларды 
тасымалдаушыболып табылады, бұл рольде оларды матрица деп атайды.
Матрица матрицалық синтез кезінде шығынға ұшырамайды жəне де оларды 
бірнеше қайтара пайдалануға болады. Бұл жағынан ол өршіткіге ұқсас. Матрицалық 
биосинтездің негізгіүш типін ажыратады: 
1)
Матрица түрінде пайдаланылып, ДНҚ молекуласында кездесетін ДНҚ 
биосинтезі(ДНҚ репликациясы); 
2)
ДНҚ матрицасында РНҚ-ның биосинтезі.(Транскрипция); 
3)
Матрица ретінде мРНҚ қолданып, нəруыздарды синтездеу.(трансляция). 
Нəруыз құрылымын анықтау кезінде негізгі роль ДНҚ –ға жүктеледі. 
Синтез кезінде ДНҚ-лардың тікелей қатысы болмайды. ДНҚ жасуша ядросында 
кездеседі, ал нəруыз синтезіцитоплазмада кездесетін рибосомаларда жүреді, ДНҚ-да тек 
нəруыз құрылымы жөнінде ақпарат болады да жəне сонда сақталады. 
Берілген ДНҚ жіпшесіндеəртүрлі нəруыздардыңбіріншілік құрылымының құрамы 
жөніндеақпарат бірінен кейін бірі тізбектеліп жазылады. Белгілі бір нəруыздың құрылымы 
жөнінде ақпараты бар ДНҚ бөлігі, ген деп аталады. 
ДНҚ молекуласы бірнеше жүз гендердің жиынтығынан тұрады. 
ДНҚ құрылымы нəруыз құрылымын қалай анықтайтындығын түсіндіру 
үшінмынадай мысал келтіреміз: КөпшілігіМорзе əліппесін біледі, сол арқылы 
телеграммалар мен сигналдар беріледі. Морзе əліппесі бойынша, əріптер нүкте жəне 
сызықшалар дың ұзын жəне қысқа сигналдарының үйлесімділігімен белгіленген. А əрпі .


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   82




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет