Понарама - кӛрінісі -
педагогтар ретімен кӛрсететін бір инновациялық
идеяны жүзеге асырудың әр түрлі тәсілдерін модельдеу әдісі.
Әңгіме-
әдістемелік кеңестің, әдістемелік бірлестіктердің/кафедралардың,
семинарлардың, конференциялардың, жеке немесе топтық кеңестердің
отырыстарында және т.б. сӛз сӛйлеуде қолданылатын әдіс, онда педагогтің ӛзі
тәжірибені мысал келтіре отырып, қолдану барысында әріптестерде туындауы
болуы мүмкін мәселелерді белгілеп, педагогикалық тәжірибемен тікелей
бӛліседі.
Педагогикалық тәжірибені жинақтау және тарату тетігінің келесі
құрамдас бӛлігі - педагогикалық тәжірибені жинақтау және тарату ресурстары.
62
Википедия Веб-сайты «ресурс» түсінігіне келесі анықтама береді-бұл
«мақсатты түрде пайдаланылатын барлық нәрсе, соның ішінде бұл адамның
немесе адамдардың мақсатты қызметінде пайдаланылатын барлық нәрсе және
қызметтің ӛзі болуы мүмкін».
Ресурс-белгілі бір түрлендірулердің кӛмегімен қалаған нәтижені алуға
мүмкіндік беретін құрал.[Судариков Д.В. Кадр ресурсы білім сапасын
қамтамасыз етудің жетекші факторы ретінде// жеке тұлға, отбасы және қоғам:
педагогика және психология мәселелері: матер. III халықаралық. ғыл.-практ.
конф. № 3. – Новосибирск: СибАК, 2010.]
Біздің әдістемелік ұсынымдарымыздың шеңберінде біз тәжірибені
жинақтау және тарату бойынша педагог қызметіндегі құралдар ретінде
ресурстарды қарастыра аламыз.
Педагог өзінің жеке жұмыс тәжірибесінде қандай ресурстарды
пайдалана алады?
Ақпараттық ресурстар
Жинақталатын педагогикалық тәжірибе
мәселелері бойынша шынайы ақпарат алу
үшін
ұйымдастырылған
деректер
жиынтығы. Ақпараттық ресурстар қандай
да бір ақпаратты қамтиды:
- Деректер базасы
Презентация
(оқу
материалдарын
кӛрсету)
Электрондық журнал / газет
Мультимедиялық ӛнімдер
- Бағдарламалық ӛнімдер
Оқытудың әр түрлі технологияларын
қолдауды
қамтамасыз
ететін
бағдарламалық құралдар
Жүйелік бағдарламаны қамтамасыз ету
Қолданбалы
бағдарламалар
(бейнесабаққа, электрондық құралдарға,
виртуалды конструкторға, білім беру веб-
квестеріне
және
т.
б.
арналған
бағдарлама)
Электронды оқулық
Электрондық оқыту жүйесі
Білімді бақылаудың электрондық жүйесі
Электрондық тренажер және т. б.
63
Ақпараттық сайттар және интернеттің
іздеу жүйелері, оның ішінде - білім беру
қолданулары үшін мамандандырылған
Білім беру интернет-платформалар
Күнделік.kz, Bilimlend, оpik.kz, Дарын
ондайн және т. б.
Ақпараттық
ресурстар
қағаз
тасығыштарда
да
болуы
мүмкін:
кітаптар,
энциклопедиялар,
дидактикалық материалдар және т. б.
Ұйымдастыру ресурстары
Педагогикалық тәжірибені жалпылау
және тарату қағидасын ұйымдастыру
үшін пайдаланылатын ресурстар:
-педагогтың тәжірибені жалпылау және
тарату
бойынша
іс-әрекеттер
бағдарламасын анықтауы;
-әдіскерлердің, білім беру ұйымының
әкімшіліктерінің, бағдарламамен жұмыс
істейтін әріптестердің ұсыныстары;
-кеңес беру, ӛз тәжірибесін жинақтайтын
педагогтарға қолдау кӛрсету.
Мотивациялық ресурстар
Мотивациялық ресурстар сыртқы және
ішкі болып жіктеледі.
Сыртқы
мотивация
әріптестерге,
әдіскерлерге, әлеуметтік серіктестерге,
жұртшылыққа байланысты. Әріптестерді
педагогикалық тәжірибені қорыту және
тарату процесіне тарту, оны тану,
педагогты әдістемелік қолдау және
сүйемелдеу,
білім
беру
ұйымы
әкімшілігінің
барлық
деңгейдегі
педагогикалық
тәжірибені
таратуға
ұмтылысы мен қызығушылығы педагогке
ӛз тәжірибесімен жұмыс істеуге сапалы
дайындыққа мүмкіндік береді және одан
әрі дамытуға ынталандырады.
Ішкі мотивациялық ресурстарға ықылас
64
пен
психологиялық
қондырғы,
педагогтың
ӛзінің
табыстылығына,
кәсіби
ізденіске,
ғылымның
жаңа
жетістіктеріне деген қызығушылыққа,
"терең перспективалы кӛзқарас" [Трейси
Б. Барынша қол жеткізу: сіздің жасырын
күштеріңізді оятатын және табысқа
жетуге кӛмектесетін стратегиялар мен
дағдылар жатады [Мәтін] / Брайан
Трейси; ағылш. Д. Белецкий. - 4-ші
басылым., стер. - М.: СмартБук, 2011. -
315 б. [49б.]]. Сонымен қатар, ішкі
мотивациялық ресурс ӛз тәжірибесінің
тұжырымдамасын
түсіну,
ӛзінің
педагогикалық дамуына бағыттылық,
ӛзін-ӛзі жетілдіру және ӛзін-ӛзі тану,
креативтілік, шоғырлану қабілеті болып
табылады.
Кадрлық ресурстар
Педагогикалық тәжірибені жалпылау
және тарату процесіндегі кадрлық
ресурстар - бұл білім беру ұйымы
педагогтарының
кәсіби
біріктірілген
құзыреттілігі, дағдылары, арнайы білімі,
яғни педагогтардың жиынтығы, олардың
алға қойылған мақсаттарға жету үшін
қабілеті
мен
мүмкіндіктері.
Педагогикалық тәжірибені жалпылау
және тарату процесіне командада жұмыс
істей
алатын
терең
кәсіби,
психологиялық-педагогикалық,
пәндік
білімі, зерттеу құзыреттілігі, жобалау-
талдау дағдылары бар педагогтарды
тарту қажет.
Ғылыми-әдістемелік ресурстар
Педагогикалық тәжірибені іске асыруға
қатысушылар арасындағы ақпараттық
ӛзара
іс-қимылды
іске
асыруға
бағытталған ғылыми-педагогикалық, оқу-
әдістемелік,
нұсқаулық-ұйымдастыру
65
материалдарының жиынтығы.
Ресурстардың осы тобы:
ғылыми жетістіктер, тәжірибе тақырыбы
бойынша жарияланымдар,
журналдар
әдістемелік әзірлемелер,
тұжырымдамалар
ғылыми-әдістемелік сайттар және т.б.
қамтуы мүмкін.
Материалдық-техникалық ресурстар
Материалдық-техникалық
ресурстарға
компьютерлік техника, бейне және
аудиоматериалдар,
кӛпфункционалды
құрылғы, бейнекамера және т. б. жатады.
Ғылыми дереккӛздерді зерттеу , педагогикалық тәжірибені жалпылау
және тарату процесінің негізінде келесі тетіктер жататынын куәландырады:
- семиотикалық - ақпаратты беру және сақтайтын маңызды жүйелер
арқылы педагогикалық тәжірибені тарату;
- имитациялық — тәжірибе авторларының және мүдделі педагогтердің
қызмет үлгісін кӛзбен кӛрсету арқылы білім беру процесіне қатысушылар
тобының қатысуымен педагогикалық тәжірибені тарату;
- интерактивті — жаңа білім алуға бағытталған педагог-автордың
әріптестермен белсенді қарым-қатынасы бар педагогикалық тәжірибені тарату.
Семиотикалық механизм:
- республикалық, облыстық, аудандық/қалалық деңгейдегі деректер
базасында педагогикалық тәжірибені орналастыру;
- Интернет желісінде педагогикалық тәжірибені орналастыру (жеке
сайттар, педагогикалық интернет-порталдар)
- семинарларда, ғылыми-практикалық конференцияларда, форумдарда,
педагогикалық оқуларда және т. б. педагогикалық тәжірибені жариялау
- ғылыми, психологиялық - педагогикалық, пәндік басылымдарда
мақалаларды жариялау (қағаз, электронды)
- әдістемелік ӛнімдер шығару (құралдар, ұсыныстар, оқу-әдістемелік
кешендер және т.б.) қамтиды.
Имитациялық механизм:
- тәлімгерлік (менторлық)
- мастер-класстар
- ашық сабақтар
- педагогикалық кӛрмелер
- семинаррлар
- конференциялар
- форумдар
- слеттар
66
- озық тәжірибе мектептерін қамтиды.
Интерактивті механизм:
- авторлық зертхана
- педагогикалық шеберхана
- біліктілікті арттыру курстарын қамтиды.
Никулина Н. В. аталған механизмдердің артықшылықтары мен қауіп-
қатерлерін
анықтайды:
«-семиотикалық механизм таңбалы жүйелердің кӛмегімен тәжірибені
пішімдеу, оны автордан "үзуге" мүмкіндік береді, елеулі ресурстық
шығындарды талап етпейді, сонымен қатар әлеуетті пайдаланушы кез келген
уақытта практиканың сипаттамасын зерделеп, қажет болған жағдайда оған
қайта орала алады;
- имитациялық механизм пішімдеу мүмкін емес жасырын білім беруді;
қызмет үлгілерін бір уақытта бірнеше пайдаланушыларға трансляциялауды
қамтамасыз етеді; бұл ретте пайдаланушыларда тәжірибені қайталауға,
еліктеуге, «жұқтыру әсеріне» ұмтылыс пайда болады.
- интерактивті механизм практика авторы мен оның пайдаланушысының
ӛзара іс-қимылы барысында жаңа құндылықтарды беруге ықпал етеді; бұдан
басқа, тәжірибенің модификациясы, оның жаңа жағдайларға бейімделуі орын
алады». [Никулина Н. В. инновациялық білім беру тәжірибелерін
трансляциялау: муниципалдық әсерлерге қалай қол жеткізуге болады? – М.:
АПКиППРО, 2011.- 40 б. 10б.].
Қауіп-қатерлер, семиотикалық механизімде "іс-шараларды ӛткізуге
арналған ресурстық шығындар, кӛлік шығындары барынша тӛмендейді, онда
интерактивті механизм инновациялық білім беру тәжірибелерін тарату
барысында жаңа құндылықтарды қабылдамау қаупін тӛмендетеді".
Осылайша, педагогикалық тәжірибені алмасу мен таратудың түрлі
механизмдерін пайдалану:
- инновациялық педагогикалық тәжірибені енгізуге дайындығы бар басқа
педагогтардың қол жетімділігі (семиотикалық);
- педагогтер мен білім беру ұйымдарының басшыларында үздік
тәжірибелерді, педагогикалық тәжірибені зерделеуге уәждемені қалыптастыру
және дамыту (имитациялық);
- облыстық, аудандық/қалалық деңгейде білім беруді жаңғырту
міндеттерін және инновациялық педагогикалық тәжірибені шешу тәсілдері
ретінде трансляциялау (интерактивті) ықпал етеді.
Педагогикалық тәжірибені жинақтау және тарату механизмдерін таңдау,
педагог — тәжірибенің авторына, оның кәсіби-инновациялық әлеуетіне,
сондай-ақ әр түрлі режимдерде әріптестермен ӛзара іс-қимыл жасауға
дайындығына байланысты.
Достарыңызбен бөлісу: |