(аңсады ма, ...
шыгар, аңңаны м а екен) оны
байланыстыратын шегендеуіпггерді
(неге екенін өзі де білмеді, бэлкім, кім білсін) де осы мағынаға сәйкес сұрыптап колданған. Соңғы
сөйлемдегі
-ау демеулігінің қолданысы күмэндану, болжау мэнін онан
сайын басымдау етіп көрсету үшін жұмсалған. Егер төмендегі мәтіннің
қыстырма қүрылымдарын алып тастасақ, онда сөйлем арасындағы
байласым сақталған болар еді. Өйткені қыстырма кұрылымдар
сөйлемдердің арасындағы құрылымдық байласымды күшейте түсу
үшін қолданылады.
Мысалы:
Айнаның шамның сәулесімен боталаган жанары жасаурай, енесін цатты ңысып ңуіиақтады. Н еге екенін өзі де білмеді, екі иыгы сепкілдеп, агыл-тегіл ж ылаган. Байтаң ел, бақытпты күндерін аңсады ма, өз анасының жүпар иісін сагьшып, кең кеудесіне басын цойгысы келген шыгар, бәлкім. буган дейін көкірегінде бұгып жатып, әбден ңысылып, әбден сыздаган мұңның ененің еміренісінен кейін иіп, бүлак боп, көздің жасы боп, сарқырап ащаны ма екен... Кім біпсін. кімнің ішіне кім кіріп шықңан... бәрімізде де ашылмаган сыр, айтылмшан сөз бар-ау... (О.Бөкеев).
Жоғарыда талданған мәтіндерден байқағаны м ы здай,
шегендеуіиггер негізінен сөйлемдердің басқы бөлігінде орналасып,
дербес сөйлемдердің арасындағы байласымды жүзеге асырады әрі
түряі логика-семантикалық катынастардың грамматикалық көрсеткіші
болып есеітгеледі.
Етістіктің бірыңгай ш ақ тұлғалары да мәтіннің құрылымдык
ұйымдасуын жүзеге асыратын әдіс-тәсілдердің біріне жатады.
Мысалы.
Съезд у-ш у болды. К ейбіреулер ңаша ж өнелдй Кейбіреулері аңырайып турып қапды. Қалел де бұгып шыга жөнелді- Қаратілеуұлы пешке сүйеніп турган бойымен аңырайып цалшиып
