Б. Ж. Рыскалиева тамақтану гигиенасы
Саңырауқұлақтардан улану
жүктеу/скачать 1,26 Mb. Pdf көрінісі
|
| 4.6 Саңырауқұлақтардан улану
Саңырауқұлақтардың улы өкілдері микробсыз этиологиялы тамақтан улануының ең көп таралған себептеріне жатады. Тамақтануға оларды қателесіп пайдаланса, ауыр зардаптармен, тіпті өлімге дейін ауыр улану пайда болады. Бұл ретте саңырауқұлақтармен белгілі бір мақсаттарға жету үшін улы саңырауқұлақтарды мақсатты пайдалану жағдайлары (токсикомандарда өнімді белгілерді қалыптастыру, суицидтік әрекеттер және т.б.) тағамдық улануға жатпайды. Көптеген жағдайларда улану жазғы және күзгі айларда, саңырауқұлақтар қарқынды өсіп, жеуге болатын саңырауқұлақтарды жинау кезінде пайда болады. Улы саңырауқұлақтарды, тәжірибесіз жинаушылар жинап, тамақтануда қолданылады. Еуропа континентінің ең қауіпті улы саңырауқұлақтары - бозғылт табан, мухомор, шайтандық саңырауқұлақ (бледная поганка, мухоморы, сатанинский гриб). Олар улы қасиеттерін аспаздық және өнеркәсіптік өңдеудің кез - келген әдісімен жоюға болмайтын саңырауқұлақтарға жатады: пісіру, кептіру, мұздату, тұздау, маринадтау және т.б. Бұл саңырауқұлақтармен уланудың алдын алудың жалғыз жолы - оларды пайдаланбау. Бозғылт табанмен улану . Бозғылт табан гепатотропты және нейротропты әсер ететін улы саңырауқұлақтарға жатады. Бозғылт табанның негізгі улы қосылыстары - аманитиндер - циклдік октапептидтер және фаллоидиндер. 100 г саңырауқұлақтарда олардың жалпы мөлшері 20- 25 мг-ға жетуі мүмкін. Жүйке жүйесі мен бауыр деңгейінде негізгі әсер етеді. Бозғылт табанмен улану өте ұзақ инкубациялық кезеңге ие, ол орташа есеппен 6-15 сағатты құрайды (48 сағатқа дейін созылуы мүмкін). Клиникалық көріністер кенеттен пайда болады және іштің қатты ауыруы, құсу, диарея, шөлдеу және олигурияны қамтиды. Содан кейін клиникалық белгілерде кішкене кідірістен кейін орталық жүйке жүйесінің қатысуымен уланудың екінші кезеңі басталады. Күштің жоғалуы, дезориентация, бас айналуы, сананың жоғалуы байқалады. Өлім деңгейі өте жоғары және 50- ден 90% құрайды. Медициналық көмек клиникалық айқын нысаны басталғанға дейін асқазанды шаюдан (тамаққа улы саңырауқұлақтарды қате пайдалануға 112 күдік болған кезде) және тиоксидазасы бар ерекше антитоксикалық сарысуды енгізуден тұрады. Мухомордан улану . Бұл психотропты улы саңырауқұлақтар, олардың арасында қызыл және пантер түрлері ерекшеленеді. Жеуге болатын саңырауқұлақтармен шатастырылуы мүмкін. енгізуден тұрады. Улы заттарына мускарин, иботен қышқылы және мусцимол жатады. Мускариннің әсері оның орталық жүйке жүйесіне әсер етуімен байланысты. Иботен қышқылы мен мусцимол психотропты заттар болып табылады. Улануыдың клиникалық көрінісі оларды тұтынғаннан кейін орта есеппен 1-4 сағаттан соң көрінеді. Жүрек айну, құсу, диареяны қамтиды. Неғұрлым ауыр жағдайларда галлюцинация байқалады. Симптомдар шамамен 2 сағатқа созылады (кейде 4 сағатқа дейін) және сирек өліммен аяқталады. жүктеу/скачать 1,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|