Оқулық жалпы орта білім беру деңгейінің жаңартылған мазмұндағы
жүктеу/скачать 5,54 Mb. Pdf көрінісі
|
810-002-002к-19 КазЛитра 10 каз УЧЕБНИК ЕМН
- Бұл бет үшін навигация:
- Білгенгемаржан АР МА Н - ПВ ба сп ас ы
- Композиция
- Міне,қызық!
| Әдебиеттеориясы
Фантастика (кө не гр. phantastike – көз ге елес те ту өне рі) – әде би ет тің өмір шын ды ғын қи ял тұр ғы сын да әсі ре леп бей не лей тін жан ры. Ғы лы ми тү сі нік жоқ кез де фан тас ти ка ми фо ло гия лық жә не ді ни шы ғар ма лар да орын ал ған (Го мер дің «Одис сея сы», Ови дий дің «Ме та мор фо за ла ры», шы ғыс ха лық та ры ның «Мың бір тү ні» т.б.) ғы лым ның да муы на бай ла ныс ты ха лық қия лы нан шық қан ту ын ды лар жа рық кө ре бас та ды. Мы са лы, ғы лы мифан тас ти ка лық әде би ет те ғы лым мен тех ни ка ның перс пек ти ва ла ры, адам зат тың та би ғат сыр ла ры на те ре ңі рек үңі луі өмір де гі дей тар тым ды су рет те ліп, бас ты идея сы ғы лым и не гіз болғанымен, бі рақ әлі іс ке ас па ған жа ңа лық тар мен ұш та сып жа та ды. Білгенгемаржан АР МА Н - ПВ ба сп ас ы 71 Пейзаж (фр. paysage – ме кен, өл ке) – бел гі лі бір жер дің, ме кен нің, та би ғат тың кө рі ні сі. Пейзаж – әдеби шығармаларда жаратылыстың, яғни табиғаттың әсем көрінісі, көркемдік бейнесі. Пей заж да автордың се зі мі, кө ңіл күйі, тү сі ні гі, та би ғат қа де ген эс те ти ка лық, эти ка лық көз қа ра сы аң ға ры ла ды. Фабула (лат. fabula – аңыз, әң гі ме, ер те гі, мы сал) – көр кем шы ғар ма да су рет тел ген оқи ға ны ретре ті мен жүй елеу. Фа бу ла сю жет пен көп те ген өзін дік ерек ше лік те рі мен өз ге ше ле не ді. Оқи ға ны маз мұн дау, ба ян дау тә сі лі мен емес, яғ ни оны өмір де бо лып жат қан ретре ті мен емес, ав тор лық ше гі ніс тер, орын ау ыс ты ру лар ар қы лы бе ру. Композиция (лат. соmpositiо– құ рас ты ру, шы ғар ма) – көр ке мө нер ту ын ды сы ның құ ры лы мы, оның жан ры мен маз мұ ны на орай құ рам дас бө лік те рі нің тұ тас ты ғы. Ком по зи ция – құ рам дас бө лік те рі бір лік те ұш тас ты рыл ған, бірбі рі не жә не жал пы мүд де ге ба ғын ды рыл ған мақ сат ты көр кем құ ры лым. Ком по зи ция көр кем пі шін (фор ма) тү зі лі мі нің же ке сәт те рін бі рік ті ріп тұ ра ды. Ком по зи ция әдіс те рі өнер дің өзін дік ерек ше лік те рі не, шы ғар ма ның идея сы на, ав тор лық ой түй сі гі не сәй кес ту ын дай ды. Көр кем шы ғар ма ның про це сі мен өмір ді эс тет икалық жағынан та ну тұр ғы сын да қа лып тас қан ком по зи ция заң да ры өнер дің жал пы ла ма заң ды лық та ры ның, нақ ты өмір құ бы лыс та рын да ғы өза ра бай ла ныс тың бел гі лі мөл ше рін де гі бей не сі әрі жи ын ты ғы. «Әдебиеттеориясы» Жо ға ры да бер іл ген тү сі нік тер бой ын ша шы ғар ма дан мы сал дар кел тір. Міне,қызық! Ғы лы митех ни ка лық ре во лю ция ның да муы на бай ла ныс ты адам қия лы, фан тас ти ка бо лып кө рін ген жайт тар уа қыт өте ке ле жү зе ге асып жа та ды. Ағар ту шы ұс таз Ыбы рай Ал тын са рин нің «Өнер, бі лім бар жұрт тар» өле ңі нің маз мұ ны ке зін де орын дал май тын ар ман си яқ ты бо лып кө рін ге ні сөз сіз. Алай да бұл – қа зіргі күн де лік ті тұр мыс та ғы үй рен шік ті жайт . Сон дайақ ХІХ ға сыр да өмір сүр ген орыс жа зу шы сы Вла ди мир Одоевс кий ин тер нет тің пай да бо латын ын 1837 жы лы «4338 жыл» деп атала тын ро ма нын да бол жа п жазған. жүктеу/скачать 5,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|