178
7-Тарау. Қан жэне лимфа. Қан өндіру (к,ан түзеу)
түсті болып көрінеді. Проэритробласттар, базофилді және полихроматофилді
эритробласттар митозбен бөліне алады, сондыктан оларда митоз бейнелері
жиі байкалады.
Дифференцировканың
келесі
сатысы
—
ацидофилді
(
оксифилия
)
эритробласттың
(нормобласттың) түзелуі. Бұл кіші көлемді (8—Ю мкм)
жасуша, ядросы кішкентай, пикнозданғам. Эритробласттың цитоплазма-
сында онын ацидофилдігін (оксифилия) калыптастыратын, эозинмен ашык-
кызғылт түске боялуына себеп болатын НЬ көп мөлшері болады. Пикнозға
ұшыраған ядро жасушадан итеріліп шығарылады, цитоплазмада тек жеке-
леген органеллалар (рибосомалар, митохондриялар) сакталынады. Жасуша
бөліну кабілетінен айрылады.
Ретикулоңит —
жасушадан кейінгі кұрылым (ядросыз жасуша), оның
кұрамында аздаған рибосомалар, олардың орналаскан аймактарына базофи-
лия тән, және НЬ басымдылығы болады, бұл көптүстілікке (полихромдылыкка)
әкеледі (осының салдарынан бұл жасуша «полихроматофилді эритроцит»
деген атка ие болған). Қанға түскен ретикулоцит I—2 тәуліктін ішінде пісіп-
жетіледі. Эритроцит — эритроидты катардын саралануынын акырғы сатысын-
да пайда болатын жасуша. Проэритробласт сатысынан бастап, эритроциттің
түзелу кезеңі 7 тәулікке созылады.
Сонымен, эритропоэз барысында жасушанын көлемі 2 есе кішірейеді
(7.16-суретті караныз); ядронын көлемі кішірейіп, тығызданады және ол
жасушадан сыртка шығарылады; РНҚ мөлшері азаяды, цитоплазманың
түсінің — базофилдіден бастап полихроматофилді және ацидофилдіге дейін —
өзгеруімен косарланатын НЬ жинакталуы, жасушаның бөліну кабілетінің жой-
ылуы жүреді. Қанныңбірдіңжасушасынан 7—Ютәулік ішінде, 12 ретбөлінудің
нәтижесінде, 2000-дай толык дамыған эритроцит түзеледі. Сүткоректілерде
және адамда сүйек майындағы эритропоэз эритробласттык аралшыктар деп
аталатын, ерекше морфофункционалдык ассоциацияда өтеді, оны алғаш рет
француз гематологы М. Бесси (1858) сипаттаған. Эритробласттык аралшык
Достарыңызбен бөлісу: