Қыс өтіп, күлімдеп көктем, жарқырап жаз келгенде, шұрқырап жатқан қалың жылқы
Қауырсындарының сарғыш түсті болуы моаларды неден сақтандырды?
жүктеу/скачать 4,57 Mb. Pdf көрінісі
|
OKU SAUAT 2019 (1)-1
|
Қауырсындарының сарғыш түсті болуы моаларды неден сақтандырды? A) Сұңқардан. B) Хааст қыранынан. C) Ит-құстан. D) Егеуқұйрықтардан E) Қаршығадан. 1173 нұсқа 1-мәтін Қазақ халқының салт-дәстүрі бойынша азаматтың үш жұрты болады. Олар өз жұрты, нағашы жұрты және қайын жұрты. Бұл үшеуі де жанашыр, сүйеніш болып саналады. Осы үш жұртқа қатысты айтылатын туыстық қатынас «ағайын», «туыс», «ілік», «жамағайын», «жекжат», «жұрағат», «құдандалы» деп аталады. Қазақтар үш жүзге, тайпаларға, руларға бөлінгенімен, бірін-бірі бөтен санамайды. «Қарға тамырлы казақпыз», - деп, аты-жөнін сұрастырып отыру дәстүрге айналған. Ата - әкенің әкесі, оны ел-жұрт «ақсақал» деп құрметтейді. Мұндай кісілер төрден орын алады, оларға әрқашан құрмет көрсетіледі. Оның жолын кесіп өтуге болмайды. «Ауылыңда қартың болса, жазып қойған хатпен тең» дегендей, ата - ел ұйтқысы, батагөйі, ақылшысы болып есептеледі. Жастар атадан бата алуға тиіс. «Аталы ел - баталы» деген мақал бар. Атаның айтқаны кейінгілерге заң. 1. Бір отбасындағы туыстық атау A) «Жекжат» B) « Ағайын» C) «Жамағайын» D) «Ілік» E) «Құдандалы» 2. Жігіттің шыққан тегіне байланысты атау A) Кайын жұрты B) Жекжат C) Өз жұрты D) Нағашы жұрты E) Жұрағат Кішкене Қасым қалайда кінәлі болып қалды. Әкесіне шындықты айтудың орнына ол бар кінәні басқа біреуге жаба салды. Әкесі оған еш нәрсе айтпады, бірақ ұлының өтірік айтқанына қатты қайғырды. Бірнеше апта өтті. Қасым тағы кінәлі болып қалды. Оны мойнына алу қиын болып, тағы да шындықты айтқан жоқ. Сол кезде әкесі Қасымды бақтың ішіне шақырып алды. -Мына өскінді жұлып алшы,- деп әкесі оған кішірек ағаштың жас өскінін көрсетті. Әкесінің айтқанын Қасым бұлжытпай орындады. -Қалай, жүла алдын ба? -Иә, - деді Қасым көңілдене. -Енді мына ағашты жұлып көрші,- деп ол баласына өздері көлеңкесінде саялап тұрған үлкен еменді көрсетті. -Бұл өте үлкен, оны жұлу ауыр болады ғой. Әкесі ұлының иығына қолын қойды да, былай деді: -Міне, көрдің бе? Қазір ол кішкене болғандықтан, сен оны онай жұлып ала аласың, ал үлкен болып өскен кезде, оған шамаң келмейтін болады. Сенің өтірігің де осы өскін мен ағаш сияқты. Сен оны кеудеңнен кішкене оскін сияқты кезінде алып тастауың керек еді, бірақ сен олай етпедің. Енді саған бұл қателігіңмен алысу қиын болар. Бірақ әлі де кеш емес. Байқа, қателігіңнің ұлғайып кетуіне жол беріп алма. Кейін одан құтыла алмайсың. |