Оқулық Қ.ӘБішев g è t э а І философия жоғары оқу орындары студенттері
§ 8. Кджеттілік және кездейсощпык
жүктеу/скачать 8,52 Mb. Pdf көрінісі
|
b2 (1)
| § 8. Кджеттілік және кездейсощпык,
(необходимость и случайность) Қажеттілік те мәннің дамуындағы оның тағы бір келбеті, айқын- дығы. Ол мәннің өмір сүру дәрежесіндегі дамуының келбеті. Ягни мәннің өмір сүру дәрежесінде коптеген қырлары бар. Бүдан бүрын айтылған заң, ішкі мен сырткы, шындық пен мүмкіндіктер осы ке- зеңнің әртүрлі сондай сатылары. Дамудың түрғысынан болмыс белгілі кезенде немесе оның сатысында мән мен күбылысқа айырылады. Даму процесінде бүрын айтқандай болмыс өзінің қорланған, пайда болған мазмүндарын артқа тастап кетпейді. Ол мазмүндарды, формаларды нығыздалған, қорытындыланған түрде үнемі өзімен бірге алып жүреді. Дәлірек айтсақ, ол тіпті өзінен тыс оның арқалайтын жүгі емес, ол мазмүн, немесе формалар өнделген, өзгерген түрдегі болмыстың өзі. Болмыс, бірақ белгілі бір кезенде іштей ажырап, өткен жолында қүрылған мазмүны, немесе, формасы бөлініп оның ішкі, негізгі бір жағына және откінші жеткілікті негізделмеген кезендеріне іштей бөлінеді. Болмыс тікелейлік сипаттан өзіне озі дэнекерленген, өзіне өзі негізделетін, әрбір болған форманың өзіне қайта оралып (рефлек сия), өзіне озі екі үдайлы қатынаста болатын дорежете ауысады. Осы өзіне екі үдайлы қатынас - ең алдымен мон мен күбылыс. Яғни бол- мыста мән, монділік және оның қүбылыстары айқындалады. Мон ор нәрсенің негізгі, анықтаушы жағы, сол норсенің не екендігін, оның басқа барлықнәрселерден (тектерден) озгеш елігін айкы ндаіі іын жағы. Қүбылыстар (тек сол мәннің) оның саналуап озгер у, дам у, іске асу 227 жолдары десе болады, немесе оның әрбір жеке, уақыт пен кеңестікте аякталған, белгілі дәрежеде түйықталған қалпы. Егер адам баласы- ның нәресте кезінен ересек болғанға дейінгі даму жолын қарасақ, осыны басқа нәрселерден көрі айқынырақ коруге болады. Кджеттілік мән мен құбылыстың өмір сүрудің, әсіресе оның шын- дықка айналған дәрежесінің белгілі бір қыры. Мән шындыққа айна- лу дәрежесінде омір сүруінің негізгі белгілі бір түрлерінің басқа фор- маларынан көрі міндетті түрде іске асып отыруына бағыттайды. Әрине, өмір сүрудің ондай формалары мәнді неғүрлым жетілген дәрежеде іске асырады. Бірақ ол толысу, жетілу қандай жағдайлардағы толысу екеніне байланысты. жүктеу/скачать 8,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|