Сөйлеудің  пайда болу теориясы

Филогенезде  сӛйлеудің  пайда  болу  теориясына  қатысты  бірыңғай  пікірлер 

жоқтың  қасы.  Тіл  50  мың  жылдан  астам  уақыт  бұрын  пайда  болды  деген  болжам  бар, 

бірақ  нақты  айғақ  жоқ.  Париждік  лингвистикалық  қоғам  1865  жылдың  ӛзінде-ақ  тілдің 

пайда  болу  жӛніндегі  кез  келген  гипотезаларды  «пайдасыз»  және  «нәтижесіз»  деп 

қарастыруға тыйым салды. Ал Лондон филологиялық қоғамының президенті 1873 жылы 

тіпті  былай  деп  мәлімдеген  болатын:  «Мұндай  сұрақтар  филологиялық  мәселелерге 

жатпайды деп есептеймін».  

Ресей  тілдік  қызмет  теориясына  сүйенсек,  сӛйлеу  еңбек  процесінде,  яғни  затқа 

әсер  ету  процесінде  пайда  болған.  Кӛбінесе,  ұжымдық  еңбекте  жеке  адамның  әрекеті 

қызметтің  жетекші  мотивіне  сәйкес  келмеуі  мүмкін.  Айталық,  аңшылардың  бір  тобы  аң 

аулаудың  орнына  оны  орға  қарай  құлату  үшін  ӛздерінен  үркітіп  отырулары  тиіс. 

Мағынасы жағынан қызметке қарама-қарсы қойылған, бірақ онымен жалпы мотиві (мәні) 

бойынша  байланысты  әрекет  туындады.  Алайда  тілдік  белгілерді  қолдану  нәтижесінде 

еңбекші  ұжымның  мүшелерінің  әрекетін  үйлестіру  (координировать)  мүмкіндігіне  ие 

болды және тіпті адам еңбек етуде физикалық қимыл істемей, тек тілдік әрекет жасайды. 

Осылайша тілдік қызмет физикалық, реальды әрекетті алмастырып, басқа адамға әсер ету 

функциясын орындайды.