Ф КазНПУ 0703
-03-18 (1).
Пәннің оқу
-
әдістемелік кешені. Екінші
басылым
.
жүйеліліктің өзіне тән қиыншылықтары болғанымен, ол күштің динамикалық
сипатын, массаның физикалық мағынасын ашып беруге көмектеседі.
Инерция құбылысымен оқушылар 7
-
класта танысқан болатын. Ньютонның
бірінші заңын өтуге байланысты инерция жөніндегі олардың түсініктерін тереңдете
түсу керек. Инерциялық санақ жүйесі жөніндегі ұғым ендіріледі. Жылдамдықтың,
траекторияның, координаталардың салыстырмалылығын оқушылар кинематика
бөлімінен жақсы біледі, сондықтан инерциялық емес санақ жүйесінің болатындығын
бір
-
екі мысалдар көмегімен оңай түсіндіруге болады:
1.Поезд вагонының еденінде жатқан доп вагон орнынан үдемелі қозғала
бастағанда кері бағытта қозғалады, немесе бір қалыпты қозғалып келе жатқан
вагонда тыныштықта болған доп вагон қозғалысы тежелгенде оның алдыңғы жағына
қарай қозғала бастайды. Олай болса, үдемелі не кемімелі қозғалысқа
түскен вагон
инерциялық санақ жүйесі бола алмайды, ондай санақ жүйелерін инерциялық емес
санақ жүйелері деп атайды.
2.Тыныштықтағы самолет ішіндегі столда кітап жатқан болсын. Самолет
үдемелі жылдамдықпен қозғала бастағанда стол үстіндегі кітап сырғанап кері
бағытта қозғала бастайды. Бұл жағдайда кітапқа басқа денелер әсер етіп тұрмаса да
ол үдеумен қозғалады. «Үдемелі қозғалыстағы самолет» санақ жүйесінде
Ньютонның бірінші заңы орындалмай тұр, ол –
инерциялық емес санақ жүйесі.
Достарыңызбен бөлісу: