Бөж орындаған: Сахыбек Әсет


Атақты әлеуметтанушы–теоретиктің (К.Маркс, Э.Дюркгейм, М.Вебер



Pdf көрінісі
бет2/7
Дата27.11.2023
өлшемі271,68 Kb.
#129723
1   2   3   4   5   6   7
Байланысты:
1-БӨЖ (Әлеуметтану) (1)

2.Атақты әлеуметтанушы–теоретиктің (К.Маркс, Э.Дюркгейм, М.Вебер,
Г.Зиммель) ойы.
Эмиль Дюркгейм ( 1858-1917 ) - француз әлеуметтанушысы , саясаттанушысы
. Дюркгейм негiзiнен ұжымдык сана рөлi , оның әртүрлі түрлерiн зерттеген .
Ол өз тұжырымындасында әлеуметтiк шындыктын ерекше және тәуелсiз
принципіне сүйенеді . Осы кағидага суйене отырып , ол когамды индивидтерден
моральдык және күштік ( физический ) тұрғыдан жоғары койды . Келесі ын-
тымақтастык - ен жогаргы моральдык принцип ретiнде карастырылды .
Қоғамдағы екi механикалык және органикалык ынтымақтастыкты тұтас да-
му беліктері деп көрсетті . Механикалык ынтымақтастык архаикалык когам-
га , индивидтердiн , олардын когамдык функцияларынын бiр - бiрiне ұқса-
стығына және жете дамымағанына негiзделдi . Органикалық ынтымақта-
стык Дюркгейм бойынша казiргi кезендегi когамдарга тән , ол енбектi белуге
негізделедi.
Баска ғылымдарда бақылана және түсіндіріле алатын деректер сиякты , әле-
уметтану пәні бақылана және түсіндіріле алатын болуы керек . Осыдан Эмиль
Дюркгеймнің атақты екі формуласы шығады :
1.Әлеуметтік фактілерді ( деректерді ) зат ретінде карастыру ;
2. Әлеуметтік деректердiн индивидке куштеп ықпал ететiн негізгі ерекше бел-
гiсi
Эмиль Дюркгеймнің әлеуметтануы үш негізгі саладан тұрады : 1.әлеуметтік
морфология
2.әлеуметтік физиология ,
3.жалпы әлеуметтану .
Әлеуметтік морфологияны анатомия деуге болады , себебi ол когамнын суб-
стратын зерттейді . Дәлірек айтканда , когамнын географиялык негiзiн , ха-
лыкты , оның тығыздығын және т.б. карастырады . Ал әлеуметтік физиоло-
гия дiн , мораль , зан , экономика , тiл , эстетика кұндылықтарын , өмір суру
бейнесін зерттесе , жалпы әлеуметтанудын пәнi теориялык синтез бен ортак
зандар .
Эмиль Дюркгейм кейбір әлеуметтік топтардағы өзін - өзі өлтіруді салыстыра-
ды . Мысалы , әйелдерге қарағанда , ер адамдар арасында жиірек ; дiнге се-


нетiндерге караганда , сенбейтіндер арасында көбірек ; кала тұрғындары ара-
сында ауылдагыларга караганда жиірек ; отбасы барларға қарағанда ,
жалғызiлiктiлер арасында көбірек ; бiр жыныс өкiлдерiнiн ұзак уакыт жабык
жүйеде бірге болуы ( әскер , түрме , монастырь ) да аталмыш кұбылыстын
бірден бір факторы деуге болады деген тұжырым жасайды . Сонымен , Эмиль
Дюркгейм адам мен когам арасындағы байланыстың өте тығыз екенiне және
когамнын адам алдындағы жауапкершiлiгiне ерекше назар аудару керектігін
баса айтады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет