А. Соловьева, Б. Ибраимова

8
Түзуші ұлпаның жасушалары ұсақ, қабықшасы өте жұқа және бір-біріне 
тығыз орналасқан. Оларда хлоропласт болмайды және көптеген ұсақ ва-
куольдерге ие.
Түріне қарай түзуші ұлпалар сабақтың, тамырдың негізгі және 
бүйірлік өстерінің ұштарында, жас жапырақтың негізінде және т.б. 
кездеседі.
Жабын ұлпа
өсімдік мүшелерінің сыртын қап тап жатады және олар-
ды кеуіп кетуден, сыртқы ортаның қолайсыз жағдай ларынан қорғайды. 
Бұл ұлпа өң, тоз, қыртыс деп бөлінеді. 
Өң
жасушалары тірі, бір-бірімен тығыз жанасқан. Ол – жапырақ, 
гүлдің, көптеген өсімдік жемісінің, шөптесін өсімдіктің сабағы мен 
сүректі өсімдіктің жас өркенінің алғашқы жабынды ұлпасы.
5-сурет.
 
Өсімдік ұлпалары
1, 2 – жаңғақ сүйегіндегі тірек ұлпалар; 3 – жапырақ түктеріндегі бөліп шығарушы ұлпалар
1
2
3
1
2
3
4
4-сурет.
 
Өсімдік ұлпалары: 
1 – сабақ ұшындағы түзуші ұлпа; 2 – ағаш қабығындағы жабын ұлпа; 
3 – жапырақ жұмсағындағы негізгі (фотосинтездеуші) ұлпа; 4 – сабақтың 
өткізгіш ұлпалары
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

9
1-сызба
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

10
Тоз
– көпжылдық өсімдіктерде болады. Жасушалары алғашында 
тірі болғанымен, біртіндеп қабықтары қалыңдап, түсі қоңырлау өлі 
жасушаларға айналады.
Қыртыс
– ең соңында түзілетін қабат. Ағаш діңінде, бұтақтары мен 
тамырында жаңа қабаттар пайда болып қыртыс түзіледі. Ол жыл сайын 
тоздың пайда болған жаңа қабаттарынан қалыңдай береді.

жүктеу/скачать 5,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: