И. А. Зимняя педагогикалық психология
Сабақтың психологиялық талдауының объекттері
жүктеу/скачать 2,21 Mb. Pdf көрінісі
|
И.А. Зимняя Педагогикалық психология (2) 3
| Сабақтың психологиялық талдауының объекттері
Сабаққа психологиялық талдау жҥргізу процесінде педагогикалық рефлексия объекті ретінде ең алдымен, педагогикалық іс-әрекеттің ӛзіндік тҥрткілері болып табылады. Зерттеушілердің кӛрсетуінше, позитивті әлеуметтік-мәнді тҥрткілермен қатар (жастармен, балалармен, жҧмыс істеу тілегі, ӛз еңбегінің қоғамдық мәнділігін тҥсіну және т.б.) мҧғалімдер педагогикалық іс-әрекетпен емес, керісінше сыртқы жағдайлардың әсерімен (сҥйікті пәнмен айналысу мҥмкіндігі, мысалы математика, шет тілі, ақыл-ой еңбегімен байланысты кәсіпке деген қызығушылық және т.б.) байланысты тҥрткілерді жетекшілікке алады. Осыған байланысты, «мен осы іс-әрекетті не ҥшін атқарамын» деген ӛз- ӛзіне қойылған сҧраққа жауап оның орындалу сипатына, оның тиімділігінің артуына жағымды әсер етуі мҥмкін. Сонымен бірге, мҧғалімнің педагогикалық процестің ӛзінің сипатын, яғни пән 277 мҧғалімінің профессиограммасында бейнеленген функцияларды саналы аңғаруы де маңызды. Оларға, бҧрын кӛрсетілгендей, ең алдымен, операционалды-қҧрылымдық функциялар тобы жатады (конструктивті-жоспарлаушы, ҧйымдастырушылық, коммуникативті- оқытушы, зерттеушілік). Мҧғалімнің психологиялық талдау объекті болып табылатын процесс пен сыныптағы ӛз іс-әрекетінің нәтижесіне эмоционалдық реакциясының маңыздылығы да аз емес. Басқаша айтқанда, мҧғалім бҧл процесте ӛзі басқаратын оқушылардың іс-әрекетіне жауап ретінде пайда болатын эмоционалдық кҥйді саналы аңғара алады. Жағымды эмоционалдық реакциялардың бҧл іс-әрекетті нығайтатыны, ал теріс реакциялар деструкциялап , әркеттесу қабілетінен айыратыны белгілі. Психологиялық талдау барысында рефлексия объекті ретінде педагогикалық іс-әрекеті болса, онда ең алдымен, мҧғалімнің ӛз іс- әрекетінің кҥшті және әлсіз жақтарын саналы тҥсінуі туралы айтылады. Бҧл жерде, кӛрсетілгендей, «100 жағдайдың 98-де мұғалімдер ӛздерінің сәтсіз сабақтарын жиі және мұқият талдайды. Тек екі мұғалім ғана ӛздерінің сәтсіздіктерін белгілеп отырады, оның ӛзіне де тек 15 жылдық тәжірибеден кейін, алдарына сәтті сабақ заңдылықтарын табу мақсатын қойғаннан кейін ғана жетеді» [123, 43 б.]. Мҧғалімнің ӛзіндік іс-әрекетінің талдауы туралы айта отырып, педагогикалық шеберлікті жетілдіру тҧрғысынан мҧғалімге сабақты тҥрлі уақыттық жоспардан, оған дайындық пен оны ӛткізудің тҥрлі деңгейлерінде талдау жҥргізу керектігін атап ӛту қажет. жүктеу/скачать 2,21 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|