Физикалық денсаулықтың әлеуметтік эпидемиологиясы

Физикалық денсаулықтың
әлеуметтік эпидемиологиясы
Жумашева Аружан БЖ21-15К

КІРІСПЕ
«ДЕНСАУЛЫ
Қ
» Ж
Ә
НЕ «
Қ
О
Ғ
АМДЫ
Қ
ДЕНСАУЛЫ
Қ
» 
ҰҒ
ЫМДАРЫ
Қ
АУІП ФАКТОРЛАРЫ, ТОПТАРЫ, Т
Ү
СІНІГІ
Ә
ЛЕУМЕТТІК МА
Ң
ЫЗЫ БАР АУРУЛАР
ХАЛЫ
Қ
ТЫ
Ң
Қ
АРТАЮЫ
ХАЛЫ
Қ
ДЕНСАУЛЫ
Ғ
Ы Ж
Ә
НЕ ОНЫ ЗЕРТТЕУ 
Ә
ДІСТЕРІ
ЖОСПАР:

К р спе
Денсаулық сақтау саласын басқарудың міндеті емдеу,
диагностикалық және сауықтыру іс-шараларының, денсаулық
сақтау ресурстарын ұтымды пайдалану сапасын жоғарылату
жолымен басқару мақсаттарына тиімді қол жеткізу болуы тиіс.
Сондықтан мемлекет денсаулық сақтау саласын мемлекеттік
басқару жүйесімен басқарғанда азаматтардың денсаулығын
қорғауды қамтамасыз ету бағытындағы міндеттерді шешуі қажет.
Медицинадағы мамандықтардың көбісі әртүрлі ауруларды,
олардың симптомдарын, клиникалық көріністерін және олардың
асқынулары, диагностика және емдеу тәсілдерін оқиды. Осы
немесе басқа аурулармен ауырғандар реабилитациясы,
аурулардың профилактикасының негізгі тәсілдері туралы сирек
жазылады.

Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясатты үйлестіру және жүзеге асыру, халықтың
денсаулығын қорғау саласындағы міндеттерді шешу үшін мемлекетте арнайы атқару
органдарының жүйесі құрылады. Осы органдар өздеріне берілген құзіреттері мен құрылымдары
арқылы халықтың денсаулығын сақтау мен қамтамасыз етуге тікелей араласып, өздерінің
жиынтығы бойынша денсаулық сақтау жүйесінің негізгі бір буынын құрайды. Демек, Қазақстан
Республикасының денсаулық сақтау жүйесінде денсаулық сақтауды басқарудың өзіне сәйкес
жүйесі бар деуге болады.
Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын басқару жүйесі, өзінің белгілі бір ішкі
ұйымдасуы мен функциялары, басқа жүйелермен байланысы және одан әрі даму болашағы бар
қоғамды басқарудың бір жүйесі.

Қоғамдық денсаулық және денсаулықсақтау өзіндік медициналық ғылым
ретінде профилактикалық қызмет көрсетудіөңдеу мақсатымен тұрғын
денсаулығына қоршаған орта жағдайларының және әлеуметтік фактор әсерін
оқиды. Қоғамдық денсаулық және денсаулық сақтау әртүрлі медициналық
аспектілердің (әлеуметтік, экономикалық, басқармалық т.б.) кең шеңберін
оқумен айналысады.
«Қоғамдық денсаулық — өмір қауіпсіздігін және сапаның оптимальдік
деңгейін қамтамасыз ететін, тұрғындардың өмір салтын және қоршаған
ортаәртүрлі факторлардың әсерімен негізделгенелдің маңызды әлеуметтік –
экономикалық потенциалы».

Денсаулық сақтау саласын басқарудың мазмұнын жалпы жəне арнайы атқарушылықбилік
етушілік функциялар құрайды.
Жалпы функцияларға мемлекеттік бағдарламаларды əзірлеу, оларды қаржыландыру, бақылау,
кадрлық мəселелерді шешуді жатқызуға болады; арнайы функцияларға емдеу-сауықтыру
жөніндегі көмекті ұйымдастыру, денсаулық сақтаудың емдеу-сауықтыру жəне өзге де
ұйымдарының жұмысын орнықтыру, медициналық ұйымдар мен халықты дəрі-дəрмекпен жəне
өзге де медициналық өнімдермен, құрал-жабдықтармен қамтамасыз ету, санитарлық-
эпидемиологиялық қадағалауды ұйымдастыру, медициналық сараптамалар жүргізу, медицина
ғылымын дамыту, халық арасында аурулардың алдын алу мен сауықтыру жөніндегі жұмыстар
жатады.

Бақылаудың мәні негізінен бақылаудағы денсаулық сақтау мекемелерімен (басқару
объектілерімен) өзінің қызметі жөнінде субъектіге (денсаулық сақтау саласын басқарушы
органға) жүйелі түрде мәліметтер беріп тұрудан көрінеді, ал бұл мәліметтер бақылаушы
субъекітмен өңделеді. Осы мәліметтердің негізінде субъект объектінің қызметіне сандық
және сапалық бақылау жүргізуге мүмкіндік алады, бұл мүмкіндік жүйедегі кемшіліктерді жою
мақсатын көздеп, олардын қызметін одан әрі жетілдіруге септігін тигізуі тиіс. Бақылау алдын
ала, бағыттаушы, сүзгіден өткізуші және кейінгі болуы мүмкін. Ал өз кезегінде бақылау төрт
сатыдан өтуді білдіреді: қол жетуі тиіс нәтижені айқындау, нақтылы нәтижелерді зерделеу,
алынған нәтижелерді жоспарланған нәтижелермен салыстыру, қызметтерін түзетуге әсер
етуші шараларды әзірлеу.

Басқару субъектісіне байланысты әкімшілік және қоғамдық бақылау болып бөлінеді. Бақылау нәтижелері қалыптасқан
ахуалдың жай-күйі, басқару объектісінің қызметі туралы талдау қорытындысын жасаудың алғышарты болады. Ал
талдаудың нәтижесі ойтұжырымын түйіндеуге негіз болып, осыған сәйкес басқару шешімі қабылданады.
Денсаулық сақтау саласын зерттеп жүрген бірқатар ресейлік ғалымдар «объектіні басқару функциясымен қатар,
объектінің ерекшеліктеріне байланысты басқарудың жекелеген буындарының функциялары бөлініп шығады», дейді,
олар «техникалық функция – өндірістік қызметті басқару(емдеусауықтырупроцесіндегі), коммерциялық, әкімшілік,
қаржылық, сақтандыру, есептік» .
Денсаулық сақтау саласын басқарушы органдар өз функцияларын қызметтерінің арнайы нысандары мен әдістері
арқылы жүргізеді.
Табиғаты күрделі жүйе болып табылатын денсаулық сақтауды басқарудың нысандары мен әдістері тұтасымен
алғанда және оның жекелеген бөліктерін алғанда бірқатар факторларға сәйкес анықталады: әлеуметтік
факторлар (билік органдары қызметінің және шешімдерінің әлеуметтік бағыттылығы); тұтас елдің және оның
жекелеген аймақтарының әлеуметтік-экономикалық дамуының деңгейі; әлеуметтік әділеттілік қағидасының
жүзеге асырылуы, қоғамның барлық мүшелері үшін денсаулық сақтау
саласындағығылымментәжірибежетістіктерінің қолжетімділігі; халықтың денсаулығын қорғау
проблемаларының ғылыми қамтамасыз етілуі; медициналық-әлеуметтік саладағы халықаралық тәжірибені
сәйкесінше қолдануға және т.б.