eciHe уакытты салып, ал ордината
eciHe жасушалар санын салып график куратын болса,
всу цисыгы деп аталатын кисык сызык алынады.
Суйыц ортадагы бактериялардыц всу цисыгы (10 - сурет). Осы кисык бойынша
6
ipiH-
6
ipi бeлгiлi
6
ip дэйектшжпен алмастырып отыратын öipHeuie фазаларды ажыратуга болады:
1.
Бастапцы - лаг-фаза (агыл. lag - калып кою). Инокуляция (бактерияларды себу) мен кебею
аралыгындагы уакытты камтиды. Бул фаза узактыгы орташа 2-5 сагатка созылады, коректж ортаныц
курамы мен себетш дакылдыц жасына байланысты. Лаг-фаза кезшде бактерияларда дакылдандырудыц
ж аца ж агдайлары на беш м делу (адаптациялану) ж урш , индуцибельдж ферменттердщ синтездел>
1
'
басталады.
2.
Экспоненциалдыц (логарифмдж) фаза. Жасушалардыц туракгы турде максималдык жылдамдыкпен
белшу1мен сипатталады. Бул ж ылдамдык бактерия мен коректж орта TypiHe байланысты болады.
Бактериялардыц арту уакыты
генерацияланууацыты деп аталады, бул уакыт бактерия турше байланысты
эртурл1 болады:
Pseudomonas TypiHe жататын бактерияларда бул уакыт 14мин, ал
Mycobacterium TypiHe жататын бактерияларда 24 сагатка тец. Экспоненциалдык фазада жасушалар келем{ мен курамындагы
акуыздар саны
6ip калыпта болады. Бактериялык дакыл бул фазада стандартты жасушалардан турады.
3.
Стационарлыц фаза. Жасушалар саны кебекуц токтаткан кезде болады. Осу жылдамдыгы коректж
заттардыц концентрациясына тэуелд
1
болгандыктан, соцгылардыц коректж ортада азаюына байланысты
есу жылдамдыгы да темендейдк Осу жылдамдыгыныц азаюы бактерия жасушаларыныц тыгыздануына,
парциалдык кысымныц темендеуше, зат алмасудыц токсикалык еш м дерЫ ц кебекнне де байланысты
болады. Стационарлык фазаныц узактыгы б
1
рнеше сагатка созылады, ол бактерия TypiHe жэне оларды
дакылдандыру epeкшeлiктepiнe байланысты болады.
4.
Эл1м фазасы. Зат алмасудыц кышкыл eнiмдepiнiц салдарынан немесе езш дж ферменттердщ
ayтoлизiнiц нэтижесшде болады. Бул фазаныц узактыгы ондаган сагаттан бipнeшe аптага дешн созыл\ ы
мумкш.
5. Бактериалык
популяция всутщ логарифмдж фазасында болуы
узджслз дацылда бай кал ад ы. буган
коректж заттарды бipтiндeп елшемд! турде енпзш отыру, бактериялык суспензияныц тыгыздыгын бакылау
ж эне м етаболиттерден тазарты п отыру аркылы кол ж eткiзiлeдi. Y здiкciз бактериалы к дакы лдар
биотехнологиялык процестерде колданылады.
Д акы лданды ру к е зш д е п бактериалы к салмакты ц (бактериялар саны ) жинакталуы коптеген
факторларга (коректж орталардыцсапасы, ceбiнд¡ мелшерк ecipy температурасы, pH. есуд1 белсещцретш
коспалар жэне т.б.) тэуелд
1
болады.
Суйык коректж орталарда бактериялардыц ecyi мен кебекл ортаныц диффуздык лайлануымен, тунба
немее беткейлж Yлбip тузумен байкалады. Суйык ортада еЫрген кезде кезге KepiHeTÎH белплердщ болмауы
Leptospira бактериясыныц epeкшeлiгi болып табылады.
Тыгыз KopeKTÎK орталарда бактерия жасушаларыныц шогырлануын -
колон ши ар деп атайды, оларды
6
ipTypre жататын жасуш аныцурпактары деп санау кабылданган. Колониялар
6
i p -
6
ipmeH пiшiн¡, колемк
беткеш, мeлдipлiгi, консистенциясы мен Tyci аркылы ажыратылады. БеН Teric жылтыр колонияларды
S - niiuiw u (smooth - агыл. Teric) колониялар деп атайды. БеН куцпрт, будырланган колонияларды
R _ шнпнд1 (rung - агыл. будыр) колониялар деп атайды.
Колониялардыц