94
Се беп-сал дар са ла лас
ұ ра мын да ғы жай сөй лем дер дің бі рі екін ші сін де ай тыл ған ой дың
бо лу се бе бін біл ді ре тін са ла лас тың тү рі – се бепсал дар са ла лас
құр ма лас.
Жай сөй лем дер дің бі рі се беп мән ді, екін ші сі сал дар мән ді бо лып,
орын да ры ау ысып та ке ле бе ре ді.
Се беп мән ді жай
сөй лем
Жал ғау лық шы лау Сал дар мән ді жай
сөй лем
Ер ан қаламымды
қиылып сұрап алды
сондықтан сол се
бепті
есті енімді қарын
дашпен т сіру е
мə б р болдым
Сал дар мән ді жай
сөй лем
Жал ғау лық шы лау
Се беп мән ді жай
сөй лем
лар уəделі ер е ке
ші іп етті
өйткені себебі
көлік таппай қатты
қиналыпты
Се бепсал дар са ла лас құр ма лас тың құ ра мын да ғы жай сөй лем дер
бірбі рі мен жал ғау лық шы лау лар (сон дық тан, сол се беп ті, се бе бі, өйт
ке ні, не ге де се ңіз) ар қы лы да; жал ғау лық сыз, ір ге лес тұ рып та бай ла
ны са ды. Мы са лы:
ұл шаруа келін е тапсырылды ол ер ағдайын
ақсы біледі Көлік
ре алмайтын тар ол екен біз амалсыздан
ауылға аяу тарттық
Қа зақ хан ды ғын да ғы әй ел дер құ қы ғы қан дай бол ған?
Әй ел ді рен жіт кен адам
одан ке ші рім сұ ра уы тиic, сұ ра-
ма ған жағ дай да ар сыз ды ғы үшін ай ып са лы нған. Сон дай-ақ
ер
аза матқа жа қын ту ысы мен, өз ру ының қы зы мен не ке ле-
суі не қа таң тый ым са лын ған. Ол үшін өлім жа за сы на ке сі ліп
отыр ған не ме се сол ру дың тал қы сы на бе ріл ген.
«Же ті Жар ғы» за ңын да күй еуі
әйeлiмен еш се беп сіз
ажы ра са тын бол са, он да ба ла лар ше ше сі нің қам қор лы ғы на
бе рі ле тін ді гі ай тыл ған. Же сір қал ған әй ел қай тыс бол ған
күй еуі нің аға сы на не інiciнe әмең гер лік
жол мен әй ел дік ке
бе рі лген. Мар құм ның ба ла ла ры мен мал-мүл кі де бауы ры -
ның жау ап кер ші лі гі не өте ді. Егер же сір әй ел әмең гер лік
жол мен күй еу ге
шық қы сы кел ме се, он да ба ла ла ры ба ли ғат қа
жет кен ше, мал-мү лік, ба ла ла ры на өзі бас-көз бо ла ды. Же сір
әй ел ге мұ ра ның се гіз ден бipі тие сі лі бол ған.
Достарыңызбен бөлісу: 
