Ғылыми белгісіздік -
бұл нақты мәселеге қатысты жағдайларды,
құбылыстар мен факторларды бір мағыналы ғылыми түсінудің болмауы
.
Ғылыми белгісіздік "сақтық шараларын қабылдау" принципін қолдану және
оған құқықтық мәртебе беру үшін міндетті шарт болып саналады
.
Сараланған мүмкіндіктер -
бұл мемлекеттің даму деңгейіне
байланысты сақтық қағидатын мөлшерлес тәсілмен салыстыру мүмкіндігін
есепке алу
.
Бұл жағдайда мемлекеттің мүмкіндіктері
-
бағалау, тәуекелдердің
алдын алу және оларды жақсы басқару үшін қолда бар адами, қаржылық,
экономикалық және техникалық құралдардың жиынтығы
.
Дамудың әртүрлі деңгейлеріндегі мемлекеттерге "сақтық шараларын
қабылдау" қағидатын қолдану бойынша мүмкіндіктер деңгейінің әртүрлі
болуы салдарынан бірдей талаптар қоюға болмайды
.
Қазіргі уақытта БҰҰ құжаттарында
"
сақтық шараларын қабылдау "
қағидаты
:
-
қоршаған орта жағдайына зиян келтірудің елеулі қаупі бар жерлерде түзету
шараларын қабылдауды білдіретін тәсіл, тіпті егер оның пайда болуы нақты
дәлелденбесе де
;
-
адам денсаулығын қорғау және қоршаған ортаны қорғау бойынша шамадан тыс
шаралар қабылдауға байланысты қателердің антропогендік әсерлерге қарсы
тұрудың болжамды қабілетінің жоғарылауына қарағанда тезірек жасалуы үшін
қажетті шарт
;
-
адам денсаулығына және қоршаған орта жағдайына зиян келтіру қаупінен
аулақ болу үшін барлық іс
-
шараларды жасау міндеттемесі
;
– қандай да бір қызметті жүзеге асырғысы келетін адамға қайта қою тетігі, бұл
қызметтің ешкімге зиян келтірмейтіндігін дәлелдеу ауыртпалығы
;
-
ғылыми белгісіздіктер аясында адам үшін қауіп пен қоршаған ортаның
бұзылуын болдырмау мақсатында мемлекеттер ынтымақтастығының қажеттілігін
білдіретін тұжырымдама
Жоғарыда аталған қағидаттар бойынша жаңа технологияларды пайдалану
саласындағы барлық әлемдік заңнама құрылуда
.
Ол барлық жерде
тәуелсіз ғылыми сараптама – тәуекелдерді бағалауда құрылады
.
Егер
тәуекелдерді ғылыми бағалаудан кейін ықтимал қауіпті қатерлердің басым
болуы туралы шешім қабылданса, осы технологияны қолдануға тыйым
салынады
.
Егер ғылыми көзқарас деңгейінде бұл қауіпсіз болып табылса,
жаңа технология іске асырылуға деген шешім қабылданады
.