ГЕНЕТИКАЛЫҚ ИНЖЕНЕРИЯ БОЛАШАҚТА БІЗГЕ НЕ БЕРЕДІ ЖӘНЕ

Еуроодақ елдеріндегі ГМО қауіпсіздігін 
бақылаудың нормативтік
-
құқықтық негіздері
Жаңа технологияларды дамыту кезінде іске асыру және басқару
алгоритмі сөзсіз қалыптасуы тиіс
.
Ең алдымен реттеуші тетіктер –
нормативтік база құрылуы тиіс
.
ГМО пайдалану кезінде биоқауіпсіздіктің
заңнамалық негіздері алғаш рет
1992
жылы БҰҰ конференциясында
қабылданған Рио
-
де
-
Жанейр декларациясында жасалды
.
Бұл декларацияда
нормативтік базаны құру негізіне зиян мен қауіпсіздік туралы қандай да бір
субъективті нанымдарды болдырмау үшін алдын ала сақтық қағидаты
алынды
.

Сақтық шараларын қабылдау қағидаты
-
бұл қоршаған ортаға
антропогендік әсерлердің белгісіздігіне негізделген тәсілдердің бірі
.
Мұндай
тәсіл әлеуетті және болашақ залалды есепке алу қажеттілігін алдыңғы
жоспарға ұсынады және болжамдау әдістерінің бірі, әлі болмаған тәуекел
қолайсыз оқиғаларға әсер етудің алдын алу шарасы болып табылады
.
Сақтық
шараларын қабылдау қағидаты құқықтық мәртебеге ие, өйткені ол көптеген
халықаралық заңнамалық актілерде тұжырымдалған және пайдаланылады
.
БҰҰ
-
ның қоршаған орта және даму жөніндегі конференциясында
1992
жылы қабылданған Рио
-
де
-
Жанейр декларациясының
15-
ші принципін дәл
осындай тұрғыда қарау керек
.
Онда
:
"Мемлекеттің қоршаған ортасын қорғау
мақсатында, өз мүмкіндіктеріне сәйкес сақтық шараларын қабылдау қағидаты
кеңінен қолданылады
.
Елеулі немесе қайтымсыз зиян қаупі бар, бірақ
сонымен бірге қауіптің қауіптілік дәрежесі туралы ғылыми белгісіздік болған
жағдайларда – бұл қоршаған орта жағдайының нашарлауын алдын алу
жөніндегі тиімді шараларды қабылдауды кейінге қалдыру үшін себеп бола
алмайды
.
»

Осылайша, адам өмірінің әлеуметтік
-
экономикалық, саяси аспектілері
мен қауіпсіз қоршаған ортаны қамтамасыз ету арасындағы жаңа өзара
қарым
-
қатынастардың
маңызды
қағидаттары
жарияланды
.
"Сақтық
шараларын қабылдау" принципі мынадай төрт элементті қамтиды
:
•
тәуекел,
•
залал,
•
ғылыми белгісіздік
•
сараланған мүмкіндіктер
.
Тәуекел
-
бұл сақтық шараларын қабылдау принципінің анықтаушы
сипаттамасы
.
Тәуекел үлкен немесе аз дәрежеде зиян келтіруі мүмкін
болжамды ықтимал қауіп болып табылады
.
Зиян
-
бұл белгілі бір қауіптілік деңгейінің сипаттамасы
.
Бұл деңгей
"күрделілік" және "қайтымсыз" сияқты ұғымдармен анықталады, соның
нәтижесінде
залалды
бағалауға,
жоюға
және
өтеуге
байланысты
қиындықтарға байланысты проблема жиі туындайды
.

жүктеу/скачать 0,52 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: