Оқулық Алматы : «Нұр пресс»

21-
дəрісбаян
. 
Біліктілік
көтеру
 
жəне
 
мектеп
 
 
қызметкерлерін
 
сараптау
(
аттестациялау
)
 
 
 
Жоспары
1. 
Педагогтар
біліктілігін
көтеру
2. 
Педагогикалық
сараптау
міндеттері
3. 
Педагогикалық
сараптау
технологиясы
21.1. 
Педагогтар
 
біліктілігін
 
көтеру
 
Мұғалімдер
, 
тəрбиешілер
, 
мектеп
жетекшілерінің
біліктілігін
 
(
квалификация
) 
көтеруге
басшылық
– 
білім
саласындағы
басқару
қызметі
бағыттарының
маңызды
да
мəнділерінің
бірі
. 
Бұл
қызмет
төмендегідей
аса
маңызды
əрі
қажетті
бірліктерден
құралады
: 
- 
мұғалімдер
жəне
тəрбиешілердің
оқушылармен
жүргізетін
оқу
-
тəрбие
жұмыстарының
формалары
мен
əдістерін
пайдалану
жəне
қолдану
шеберлігін
жетілдіру
, 
үздіксіз
күрделене
дамудағы
білім
мазмұнын
меңгеруін
қамтамасыз
ету
; 
- 
мектептегі
оқу
-
тəрбие
процесінің
мүмкіндігінше
жоғары
деңгейде
жабдықталуы
мен
барша
деңгейдегі
жаңашыл
-
жасампаз
іс
-
əрекеттердің
орындалуына
жағдай
жасау
; 
- 
мектептің
даму
бағытын
айқындауға
байланысты
педагогикалық
ұжым
қызметіне
дем
беріп
, 
оны
жетілдіру
; 
Кəсіби
қызметінің
барысында
барша
мамандар
өз
педагогикалық
шеберлігін
арнайы
курстарда
, 
семинарларда
, 
біліктілік
көтеру
мекемелерінде
жетілдіріп
баруы
міндетті
. 
Бұл
мақсатта
келесідей
іс
-
шаралар
ұйымдастырылуы
мүмкін
: 
- 
негізгі
жұмыс
орнында
үзіліссіз
өткізілетін
қысқа
мерзімді
тақырыптық
оқулар
(
соңғы
емтихан
, 
сынақ
не
нақты
кəсіби
қызмет
мəселесіне
орай
реферат
қорғаумен
бітеді
);
- 
сала
, 
ұйым
, 
мекеме
деңгейінде
жүргізілетін
тақырыптық
не
проблемді
орташа
мерзімді
семинарлар
(
жұмыстан
үзіліссіз
); 
- 
мамандардың
кəсіби
қызмет
бағытында
біліктілік
көтеру
мекемесінде
ұзақ
мерзімді
оқуы
. 
Жаңа
бағдарламалар
бойынша
қосымша
білім
жəне
ептіліктер
игеру
жəне
кəсіби
қызметке
орай
жаңа
мазмұн
мен
соны
технологияларды
меңгеру
үшін
кəсіби
қайта
дайындық
(
екінші
мамандық
алу
) 
оқулары
ұйымдастырылады
.
Қайта
дайындық
нəтижелері
бойынша
кəсіби
іс
-
əрекеттің
белгілі
саласында
жұмыс
алып
бару
құқығына
кепіл
мемлекеттік
үлгідегі
диплом
беріледі
. 
 

21.2. 
Педагогикалық
 
сараптау
 
міндеттері
Елде
қабылданған
мұғалімдердің
кəсіби
дайындығын
жетілдіру
жүйесі
– 
сараптау
(
аттестация
) – 
педагогтар
мен
мектеп
басшыларының
біліктілігін
көтерудің
аса
маңызды
да
тиімді
құралы
есептеледі
. 
Сараптау____мақсаты'>Сараптау
 
мақсаты
- 
кəсібилік
деңгейді
көтеруге
ынталандыру
, 
оқу
-
тəрбие
процесінің
сапасын
арттыру
, 
шығармашыл
ынта
дамыту
, 
сонымен
бірге
нарықтық
экономикалық
қатынастар
жағдайында
жекеленген
еңбек
жалақысын
беру
жолымен
педагогтардың
əлеуметтік
қорғанысын
қамтамасыз
ету
. 
Бұл
орайда
мұғалім
жұмысының
сапасы
мен
оның
еңбек
ақысы
арасындағы
сəйкестікті
ұстану
көзделген
.
Кəсібилік
деңгейіне
сəйкес
педагогтың
біліктілік
категориясын
тағайындау
да
осы
сараптау
қызметінің
нəтижесі
. 
Сараптау
 
принциптері
: 
еріктілік
, 
жариялылық
, 
жүйелілік
жəне
тұтастық
, 
шынайылылық
. 
Мұғалімдерді
сараптауда
педагогикалық
еңбектің
бағамы
- 
оның
нəтижелілігі
жəне
оқу
-
тəрбие
процесінің
сапасы
– 
есепке
алынады
. 
Ол
əр
бес
жылда
бір
рет
педагогтың
өзі
таңдаған
біліктілік
категориясы
көрсетілген
жеке
өтінішіне
орай
өткізіледі
. 
Біліктілік
категориясын
иемдеуге
байланысты
өз
сараптау
мүмкіндіктерін
мұғалімдердің
өздері
анықтайды
, 
олар
сараптау
формаларын
таңдауға
құқылы
: 
дəрістер
тобын
көрсету
, 
сыныптан
тыс
оқу
жұмыстарымен
таныстыру
, 
белгілі
бағдарлама
бойынша
«
емтихан
» 
(
əңгімелесу
) 
не
шығармашылық
есеп
, 
ғылыми
-
əдістемелік
немесе
тəжірибе
-
эксперименттік
жұмысты
қорғау
жəне
т
.
б
. 
Категория
иемдену
үшін
сараптан
өтуді
қаламаған
мұғалімдердің
жалақысы
тариф
негізінде
білімі
жəне
еңбек
стажына
орай
белгіленеді
. 
Кей
жағдайда
нақты
мұғалімнің
біліктілік
деңгейі
мен
оның
тағайындалған
қызметіне
сəйкестігін
анықтау
үшін
сараптау
жұмысы
əкімшіліктің
, 
мектеп
кеңесі
мен
педагогикалық
кеңес
ұсынысымен
де
өткізілуі
мүмкін
. 
ҚР
Білім
жəне
ғылым
министрлігі
бұйрығына
орай
қабылдаған
«
Мемлекеттік
жəне
жеке
меншік
білім
мекемелерінің
педагогикалық
жəне
басқару
қызметкерлерін
сараптау
жөніндегі
Ережелеріне
» 
сəйкес
үш
түрлі
сараптау
комиссиясы
түзіледі
: 
- 
бас
сараптау
комиссиясы
– 
республикалық
деңгейдегі
басқару
органы
тарапынан
ҚР
, 
облыстар
құрамында
түзіледі
; 
- 
аудандық
(
аймақтық
) 
не
қалалық
комиссия
– 
жергілікті
жердегі
білім
басқармасы
тарапынан
ұйымдастырылады
; 
- 
білім
мекемесіндегі
сараптау
комиссиясы
– 
оның
педагогикалық
кеңесі
ұсынысымен
құрылады
. 

Əр
комиссия
өз
құзырына
сай
мəселелерді
шешеді
. 
Сараптау
комиссиясының
қабылдайтын
негізгі
шешімі
– 
біліктілік
категориясын
тағайындау
. 
Қазіргі
күнде
əрекеттегі
Ережелерге
орай
үш
біліктілік
категориясы
белгіленген
: 
- 
ең
жоғары
, 
оны
бас
сараптау
комиссиясы
белгілейді
; 
- 
бірінші
, 
оны
аудандық
(
аймақтық
) 
не
қалалық
комиссия
тағайындайды
; 
- 
екішші
категория
мектептің
сараптау
комиссиясы
тарапынан
беріледі
. 
Мұғалім
не
басшы
қызметінің
бағамы
, 
екі
кешенді
көрсеткіштер
бойынша
іске
асырылады
: 
қызмет
нəтижелерін
қорытындылау
(
шығармашылық
есеп
, 
ғылыми
-
əдістемелік
не
тəжірибе
-
эксперимент
жұмыс
түрінде
) 
жəне
практикалық
іс
-
əрекеттің
эксперттік
бағамы
əртүрлі
баламадағы
психикалық
–
педагогикалық
экспертиза
). 
Категория
құжаттық
материалдар
(
стаж
, 
мінездеме
, 
мұғалімдердің
біліктілігін
көтеру
курстарын
өткені
жөніндегі
сертификат
) 
негізінде
беріледі
. 
Сараптаудың
табысты
болуы
оның
ұйымдасуымен
, 
қойылатын
талаптар
туралы
қажетті
ақпараттың
нақтылығымен
, 
қорғау
жəне
эксперттеу
əрекеттерімен
, 
іскерлік
жəне
көңілге
қонымды
жағдайлардың
жасалуымен
байланысты
келеді
. 
Мұғалімдерді
сараптау
қорытындысы
мектеп
жұмысының
стратегиясы
жəне
тактикасын
белгілеуде
маңызды
рөл
атқарады
. 
21.3. 
Педагогикалық
 
сараптау
 
технологиясы
Педагогикалық
сарап
мақсаты
– 
бұл
мұғалімдердің
оқу
-
тəрбие
қызметінің
тиімділігін
шынайы
анықтап
(
диагностикалап
), 
оның
нақты
бағасын
шығару
.
Ал
мұғалімнің
педагогикалық
деңгейіне
берілетін
баға
ол
оқытып
, 
тəрбиелеп
жатқан
шəкірттердің
оқу
іс
-
əрекеттерінің
нəтижелілігіне
байланысты
болатыны
əбден
түсінікті
. 
Осыдан
мұғалім
бағасы
мен
шəкірт
тəлім
-
тəрбиесіндегі
нəтижелілік
көрсеткіштері
ажыралмас
бір
процестің
екі
тарапы
. 
Біріншісі
–
негізі
сабақ
болған
білім
беру
, 
оқыту
процесінің
тиімділік
деңгей
бағасы
, 
ал
екіншісі
– 
нəтиже
, 
яғни
оқушының
оқудағы
үлгерімі
(
дамуы
) 
мен
тəртіптілік
дəрежесіне
берілетін
баға
.
Мұғалім
еңбегін
бағалауға
қойылатын
жалпы
талаптар
екі
өлшем
-
шекке
(
критерийге
) 
негізделеді
: 
нəтижелілік
өлшем
жəне
процестік
өлшем
. 
Нəтижелілік
 
өлшем
-
шек
 
(
педагогикалық
қызмет
нəтижесі
). 
Оқушының
пəн
бойынша
үлгерімін
жəне
олардың
тəртіптілік
деңгейін
анықтауда
ескрілетін
жəйттер
: 
- 
пəндік
нақты
білім
қоры
; 

- 
игерілген
білімдерді
пайдалана
білу
(
сауатты
жазу
, 
есептеу
жəне
т
.
б
.);

жүктеу/скачать 1,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: