Эмбриология
Қапшықтардын дактары (макулалар)
жүктеу/скачать 74,38 Mb. Pdf көрінісі
|
Гистология, эмбриология, цитологияАфанасьев 11
- Бұл бет үшін навигация:
- 12.16-сурет. Иірімді мүшенің жа- сушаларының сыртқы беткейі. Ска- нерлеуші электрондық
| Қапшықтардын дактары (макулалар).
Бүл дактар базальды мембранаға орна- ласып, сезімтал және тіректік жасушалардан кұралған эпителиймен капталған (12.17-сурет). Эпителийдін үсті ерекше коймалжың отолитті мембранамен 12.16-сурет. Иірімді мүшенің жа- сушаларының сыртқы беткейі. Ска- нерлеуші электрондық микрофото графия, үлкейтілімі 2500 (К. Койчевтің препараты): 1 — сыртқы қылшықты жасушалар; 2 — ішкі қылшықты жасу шалар; 3 — тіректік эпителиоциттердің шекарасы 12.5. Есту және тепе-теңдік сақтау мүшесі 387 (.membrana statoconiorum) жабылған, оның курамына кальцийдің карбонатта- рынан түзелген кристалдар — отолиттер, немесе статокониялар ( statoconia) к і р е д і . Жатыршаның макуласы жазыктыктык үдеуді және жер тартылысын (дене жағдайын аныктауға арналып, бұлшык ет тонусының өзгерістерімен байланыскан гравитация рецепторы болып табылады) кабылдауға арналған жер. Капшыктыц макуласы, гравитация рецепторы бола отырып, сонымен катар вибрациялык толкуларды да кабылдайды. Вестибулярлық қылшықты жасушалар (cellulae sensoriae pilosae) кыл- шыктармен жабдыкталған ұштарымен лабиринттің куысына тікелей бағыт- талған. Құрылысы бойынша кылшыкты жасушалардың екі түрін ажыратады (12.17-суретін караңыз, б). Алмүрт тәрізді вестибулоциттер дөңгеленген кең негізімен ерекшеленеді, негізге оның сыртынан тостағанға үксас футляр кұрайтын жүйкелік аяктама келіп жанасады. Бағаналык вестибулоциттер афферентті және эффереиггі жүйкелік талшыктармен нүктелік байланыстар калыптастырады. Бүл жасушалардыц сырткы беткейлерінде кутикула орнала- сады, одан 60—80 козғалмайтын кылшыктар — үзындығы 40 мкм шамасындағы стереоцилиялар және бір козғалмалы кірпікше — кұрылысы жиырылғыш кірпікшеге ұксас, киноцилия шығады. Капшыктың дағынын кұрамында 18 000 шакты, ал жатыршаның да- ғында 33 000 шамасында рецепторлык жасушалар болады. Киноцилия стереоцилиялардың шоғырына үнемі полярлы орналасады. Киноцилияның стереоцилиярмен жакындасуы байкалса жасушада козу, ал козғалыс кері бағытта жүрсе, жасушада тежелу үдерісі пайда болады. Макулалардың эпителийінде әр түрлі полярланған жасушалар торт топка біріктіріледі, осының нәтижесінде отолитті мембрананың сырғанауы кезінде дененің белгілі бұлшык еттерінің тонусын реттейтін жасушалардың тек накты топта- ры ғана ынталандырылады, ал екінші жасушалар тобы бұл мезгілде тежеледі. Афферентті синапс аркылы алынған импульс вестибулярлык жүйкенің бойы- мен вестибулярлык анализатордың сәйкес бөліміне жеткізіледі. Тіректік эпителиоциттер (epitheliocyti sustentans), кылшыкты жасушалар дыц араларында орналасып, күңгірт сопак ядроларымен ерекшеленеді. Олар- да көптеген митохондриялар аныкталады. Олардың үштарында микробүрлердің көп мөлшерін ажыратады. жүктеу/скачать 74,38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|