Эмбриология
Булшық етті-эластикалық артериялар
жүктеу/скачать 74,38 Mb. Pdf көрінісі
|
Гистология, эмбриология, цитологияАфанасьев 11
| Булшық етті-эластикалық артериялар
Кұрылысы және кызметтік ерекшеліктері бойынша бұлшык етті- эластикалык немесе аралас артериялар (аа. mixtotypicae ) бүлшык етті және эластикалык артериялардын аралык түрі болып табылады. Оларға, мыса- лы, үйкы және бұғана асты артериялары жатады. Бұл тамырлардың ішкі қабықшасы базальды мембранаға орналаскан эндотелийден, эндотелий асты кабатынан және ішкі эластикалык мембранадан түрады. Бүл мембрана ішкі және ортаңғы кабыкшалардың шекарасында орналасады және айкын көрініп, тамыр кабырғасының баска элементтерінен анык шектеледі. Ортаңғы қабықша жазык бұлшык ет жасушаларынан және айналма- лы бағытта орналаскан эластикалык талшыктар мен ойыкты эластикалык мембраналардың тен мөлшерінен түрады. Жазык бұлшык ет жасушалары мен эластикалык элементтердің арасында аз мөлшерде фибробласттар мен колла ген талшыктары аныкталады (13.4-суретті караныз, а). Артериялардын сыртқы қабықшасында екі: жекелеген жазык бұлшык ет жасушаларының шоғырынан кұралған — ішкі, және, көбінесе бойлай және киғаш орналаскан коллаген және эластикалык талшыктарынын шоғыры мен дәнекер тіндік жасушалардан түратын — сырткы кабаттарды ажыратуға болады. Бұл кабыкшада тамырдын тамырлары мен жүйкелік талшыктар өтеді. Аралас типті артериялар (мысалы, бүғана асты), бұлшык етті және 400 13-Тарау. Жүрек-қан тамырлар жүйесі •j t* 13.1. Қан тамырлары 401 эластикалык артериялардын ортасынан аралык орын ала отырып, катты жи- ырыла атғанымен катар, кан кысымы көтерілген кезде айкын байкалатын эластикалык касиеттері де жоғары болып келеді. 13.1.2. Микроайналым арнасы Ангиологияда бүл терминмен кұрамына артериолалар, гемокылтамырлар, венулалар мен артериоловенулярлык анастомоздар жаткызылатын ұсак тамырлар жүйесі аталады. Лимфалык кылтамырлармен, лимфа тамырла- рымен және оларды сыргынан коршаған дәнекер тінімен бірге бүл кан тамырларынын кызметтік кешені мүшелерге келетін канның мөлшерін, транскылтамырлык алмасуды реттеуге және дренаждык-жинактаушы кызметтерді аткарады ( 13.5-сурет). Көбінесе микроайналым арнасының элементтері прекылтамырлык, кылтамырлык және посткылтамырлык та- мырлардың калын анастомоздар жүйесін кұрайды, кейде бірак, кандай болса да негізгі, кажетгірек каналды айкындайтын баска түрлері де болуы мүмкін, мысалы, прекылтамырлык артериола мен посткылтамырлык венуланың анастомозы және т.б. Әрбір мүшеде оның кызметіне сай микроайналым арнасы тамырларынын конфигурациясының, диаметрінін және орналасу тығыздығынын арнайы ерекшеліктері болады. Кан айналым өзгерген жағдайда микроайналым арнасының тамырла ры өзгерістерге тез бейімделе алады. Олар канның пішіндік элементтерін коймалай алуы мүмкін немесе тарылып, плазманы ғана өткізеді, тіндік сұйыктык үшін тамыр кабырғасының өткізгіштігін де өзгерте алады. жүктеу/скачать 74,38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|