Оқулық «Білім беруді дамытудың федералдық институты»

241 
Алайда, қондырғылар орталығында орналасу əрдайым мүмкін 
емес, себебі сəулет-жоспарлау шешімдері жиі айқындаушы 
факторлар болып табылады. Қалалық тұрғын үй ғимараттарында 
балалар мен спорт алаңдары, демалыс орындары ғимараттар 
арасында орналасады жəне автономды қосалқы станцияларды 
пайдаланған кезде олар жүктеу орталықтарынан алыс орналасуы 
керек. Өнеркəсіптік кəсіпорындарда бұл кəсiпорынның сəулет- 
құрылыс, өртке қарсы, көлiктiк ерекшелiктерiмен, цехтың, сондай- 
ақ технологиялық жабдықтардың орналасуы мен қоршаған ортаның 
жай-күйiмен байланысты. Сондықтан, қосалқы станцияның 
орналасуын таңдағанда, осы факторларды ескере отырып, əртүрлі 
нұсқаларды салыстыруға болады. 
Жоспарланған орналасу кəсіпорынның жоспарлау шарттарына, 
қосалқы станцияның болжалды габариттік өлшемдері мен типіне 
(автономды, бекітілген, ішкі, жабық, толық) жəне ГПП энергия 
жүйесінің ЭТЖ жоғары вольтты желілерді жеткізу мүмкіндігіне 
байланысты көрсетіледі. Қосалқы станцияның орналасуын таңдау 
кезінде электр қабылдағыштардың ұзақтығын ескеру қажет. 
Зауыттың бөлімшелерінің бірдей конструктивті жүктемесі, бірақ 
жұмыс уақытының əртүрлі саны бар болса, қосалқы станция 
тұтынушыларды тұтынушылар тобына жақындатуы керек (көп 
пайдалану мөлшерлемесі бар). 
Мекеменің орналасқан жерінде келесі қосалқы станциялар 
бөлінеді: ғимараттардан біршама қашықтықта орналасқан бөлек; 
сыртқы құрылыстың басты ғимаратына тікелей жақын орналасқан; 
Кіріктірілген ғимарат ғимараттың ішінде бөлек бөлмелерде 
орналасқан, бірақ трансформаторларды сыртқа шығару арқылы; 
дүкенде электр жабдықтарын тікелей өндірісте орналастыру
арқылы немесе жеке жабық бөлмеде орналасқан электронды 
жабдықты дүкенде электр жабдықтары арқылы жылжыту арқылы 
өндіріс ғимараттарының ішінде орналасқан. 
Трансформаторлық қосалқы станцияларды электрлік 
жүктемелер орталықтарына жақындату үшін цех ішіндегі 
орналастыру үшін жарамды, сондай-ақ цех ғимараттарына салынған 
жəне оған бекітілген қосалқы станциялар толық трансформаторлық 
қосалқы станциялар пайдаланылады. 
Кернеуі 1 кВ-тан астам қосалқы станциялардың орналасуы 
автомобильді жəне, қажет болған жағдайда, 

242 
қажетті жолдарда əуе желілері мен кабельдік конструкциялардың 
ыңғайлы тəсілдері мен құрылғыларын ыңғайлы түрде қамтамасыз 
етуді ескеруі керек. 
Электр 
қондырғыларын, 
құрылымдық 
жобалауды, 
тірі 
бөлшектерді, жүк көтергіш конструкцияларды, оқшаулағыштарды 
жəне басқа да минималды қашықтықтарды орнату жабдықтың 
қалыпты жұмыс режимінде сақталуын қамтамасыз ету үшін 
таңдалады; ажыратқыштар мен ажыратқыштардың позициялар 
көрсеткіштерін, трансформаторлар мен аппараттардағы май 
деңгейін ыңғайлы бақылау; орнатудың қалыпты жұмыс жағдайлары 
бұзылған жағдайда зиянның локализациясының қажетті дəрежесі; 
құрылғыны қауіпсіз тексеру, ауыстыру жəне жөндеу жəне оның 
кернеуі кез-келген тізбекті кернеу астында көршілес тізбектердің 
қалыпты жұмысына кедергі келтірмей салу; электр жабдығының 
тірек конструкцияларының қажетті механикалық тұрақтылығы; 
жабдықтарды 
ыңғайлы 
тасымалдау 
мүмкіндігі; 
қосалқы
станцияның максималды үнемдеуі көп пайда келтіреді. 
Қосалқы станцияның аумағында сыртқы қоршаулар болуы 
керек, бірақ жабық станциялар үшін қоршаулар берілмеуі мүмкін. 
Бірінші 
жəне 
екінші санаттағы электр тұтынушыларды 
қоректендіру үшін екі трансформаторлық қосалқы станциялар 
қолданылады. Әр трансформатор тəуелсіз қуат көзіне қосылған
жеке желі арқылы жұмыс істейді. Бір трансформатор болмаған 
жағдайда, 
басқа 
трансформатор 
рұқсат 
етілген 
электр 
қондырғыларының ережелеріне сəйкес авариялық шамадан тыс 
қосалқы станцияға қосылған барлық тұтынушыларды электр 
қуатымен қамтамасыз етеді. Трансформатордан жұмыс істеп тұрған 
трансформаторға жүктемені беру автоматты түрде жүзеге 
асырылуы тиіс. 
Үшінші санаттағы электр тұтынушыларды 
қоректендіру үшін 
осы қосалқы станцияға қосылу үшін қажетті жалпы жүктеме 
құнына байланысты бір немесе екі трансформаторлық қосалқы 
станцияларды пайдалануға болады. Екі трансформатормен қосалқы 
станцияны пайдаланған кезде резервті автоматты түрде өшіру талап 
етілмейді. Жүктемені бір трансформатордан екіншісіне ауыстыру 
бірінші санат үшін автоматты түрде жəне қолмен екінші рет 
жасалады. 
Бір трансформаторы бар қосалқы станциялар, егер олардың 
қуаты трансформатордың қуатының 15 ... 20% -нан аспайтын болса, 
бірінші санаттағы электр тұтынушыларды қуаттандыру үшін 
пайдаланылуы мүмкін. 

243 
Осы электр тұтынушыларының резервтеуі кернеудің екінші 
кернеуінде секіргіштер арқылы ең жақын қосалқы станциялардан 
автоматты түрде орындалуы керек. Қосалқы станцияларда екі 
трансформатордан артық орнату ұсынылмайды, себебі олардың 
саны көбейіп, инвестициялардың артуына, жыл сайынғы 
шығындардың жоғарылауына жəне энергия шығындарына əкеледі. 
Ол трансформаторлардың бірдей күшке ие болуын қамтамасыз етуі 
керек. 
Мысалы, қуаттылығы 400 кВА трансформаторды орнату кезінде 
630 кВА трансформаторға арналған камераның жалпы өлшемдері 
жəне т.б. қарастырылған. 
Әр трансформаторлық қосалқы станцияда үш негізгі блок бар: 
жоғары кернеулі таратқыш құрылғылар, трансформатор, төмен 
кернеулі трансмиссиялық құрылғылар. 
Таратқыш құрылғылардың (ТҚ) құрамында коммутациялық 
аппараттар, қорғаныс жəне автоматика құрылғылары, өлшеу 
құралдары, құрама жəне қосалқы автобустар, қосалқы құрылғылар 
бар. 
Қосалқы станциялар 
кешенді 
немесе 
құрастырмалы 
болуы 
мүмкін. Кешенді қосалқы станциялар зауыттарда дайындалады 
жəне қондырғыға қондырғыға қондырғыға қондырғылармен 
жабдықталмай, блоктары мен блоктары арқылы тасымалданады. 
Орнату алаңында бірліктерге қосылған жəне электрмен жабдықтау 
желілеріне қосылған құрылғылар мен қондырғылар орнатылған. 
Кешенді тарату құрылғысы (КТҚ) толығымен немесе ішінара 
жабық шкафтардан немесе кіріктірілген құрылғылармен, қорғаныс 
жəне автоматика құрылғыларымен, өлшеу құрылғыларымен жəне 
қосалқы құрылғылармен жабдықталған блоктардан тұрады; 
құрастыру үшін жиналған немесе толықтай дайындалған жəне ішкі 
орнату үшін арналған. Сыртқы (ашық) қондырғыларға арналған 
кешенді тарату құрылғысы (КРУН) бар. 
Кешенді тарату қосалқы станциялары ішкі (КТПВ) жəне сыртқы 
(КТПН) қондырғылар үшін дайындалған (16.2-сурет). Соңғысы үш 
бөліктен тұратын дəнекерленген жəшік: кернеуі 6 ... 10 кВ 
аппаратура, күштік трансформатор жəне кернеуі 0,38 кВ тарату 
қалқаны үшін. 

244 

жүктеу/скачать 5,26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: