Оқулық «Білім беруді дамытудың федералдық институты»
ТРАНСФОРМАТОРДЫҢ ШЫҒЫНДАРЫ ЖӘНЕ
жүктеу/скачать 5,26 Mb. Pdf көрінісі
|
| 5.6.
ТРАНСФОРМАТОРДЫҢ ШЫҒЫНДАРЫ ЖӘНЕ ПӘК Трансформатордың пайдалы əсер коэффициенті (ПӘК) деп Р 2 трансформатордың пайдалы қуатының Р 1 электр энергиясы көзінің желісінен тұтынатын қуатқа қатынасы аталады: η = Р 2 /Р 1 Трансформаторлардың ПӘК мəні жоғары (орта жəне үлкен қуатты - 95...99,8%, аз қуатты - 70... 90%), сондықтан оларды Р 1 жəне Р 2 қуаттарын тікелей өлшеу арқылы дəлділіктің жеткілікті дəрежесімен анықтау мүмкін емес, себебі осы қуаттардың пайыздық айырмасы əдетте өлшеу үшін пайдаланылатын аспаптардың дəлсіздігімен салыстырыла алады. Сол себепті тəжірибе жүзінде трансформатордың ПӘК анықтаудың тікелей əдістері қолданылмайды дерлік. Жиі трансформатордың ПӘК бос жүріс жəне қысқа тұйықталу тəжірибелерінің мəліметтерін пайдаланумен, жанама əдіспен анықтайды, ол жоғары дəлділікпен нəтиже алуға мүмкіндік береді. Р 1 тұтынылатын қуат əрқашан Р 2 пайдалы қуаттан үлкен болады, себебі трансформатор жұмысында ол түрлендіретін энергия жоғалады. Трансформатордағы жоғалтулар Р ст магнит өткізгіш болатынағы жоғалтудан жəне P обм орамдардағы жоғалтудан түзіледі. Солайша, трансформатор тұтынатын қуатты келесі формула бойынша анықтауға болады: Р 1 = Р 2 + Р ст + Р обм Трансформатордың пайдалы қуатын келесі жолмен анықтайды: бір фазалы трансформатор үшін — P 2 U 2 I 2 cos 2 . үш фазалы трансформатор үшін — P 2 3 U 2 I 2 cos 2 . . Демек, ПӘК келесідей анықтауға болады: бір фазалы трансформатор үшін — U 2 I 2 cos 2 ; U 2 I 2 cos 2 P ñò Ð îáì Үш фазалы трансформатор үшін – 89 3 U 2 I 2 cos 2 3 U 2 I 2 cos 2 P ñò Ð îáì . Трансформатордың ең үлкен ПӘК болаттағы жоғалтулар орамдағы жоғалтуларға тең болаиын жүктемеде болады. Р ст магнит өткізгіш болатындағы жоғалтулар өзек орындалған болат маркасына, желі тоғының жиілігіне жəне магнит өткізгіштегі магнитті индукцияға байланысты. Желі тоғының жиілігі мен магнитті индукция трансформатор жұмысы кезінде өзгеріссіз қалатындықтан, болаттағы жоғалтулар жүктемеден тəуелді емес жəне тұрақты болып қалады. Құйынды тоқтар мен гистерезистен болаттағы жоғалтуларды азайту үшін, трансформаторлар өзектерін магниттік жұмсақ материалдан – құрамында 5% дейін кремний бар жұқа табақты электротехникалық болаттан жасайды. Бұл ретте магнит өткізгішті шихталанған етіп, екі жағынан жұқа лак үлдірмен оқшауланған жұқа пластиналардан жасалған пакеттер түрінде жасайды. Мыстағы жоғалтуды азайту үшін, мыс орам сымының қималарын белгілі шекке дейін арттырып, орамдардың белсенді кедергілерін азайтады. cosφ 2 белгілеп, трансформатордың кез келген жүктемесіндегі ПӘК анықтайды. Заманауи трансформаторлар ПӘК максимумы номинал мəннің шамамен жартысына тең жүктемеде жеткізілетіндей етіп есептеледі. жүктеу/скачать 5,26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|