я,
ю
әріптері
а,
у
фонемаларының жіңішке варианттарын таңбалайды.
Сондықтан қазақ жазуындағы бұл әріптер өз қызметінде тұрған
жоқ, әрі са-уат ашу ісінде, тасымал жасауда, буын жігін
үйретуде қиындық тудыратын таңбалар болып отыр. Кейбір
сөздердің жазылуын жаттап алуға тура келеді
(қояйын,
аяйын)
”
дегенге саяды. Бірақ
я, ю
әріптері қазақтың төл сөздерінің
дыбысталуына кері әсерін
тигізгені туралы мәлімет болған
емес. Бастауыш сыныпта бұл әріптерді
<й>
мен
<а>-
ның,
<й>-
мен
<у>
-дың қосындысы деп оқытады (тек
и
мен
у
-дың дыбыс
құрамын дұрыс бермейді). Дегенмен
я,
ю,
л
әріптерінің қос
дыбыс мәнін беруі сөздің буын құрамын белгілеуге зиянын
тигізіп келді десе де, жазу үнемділігі үшін едәуір жеңілдік
еткенін мойындау керек. Ендігі жазуда, мы-салы,
аю,
сою,
қию
сөздері
ajuw, sojuw, qэjuw
деп, 2-3 әріпті, не-месе компьютер
тетігін артық басатын боламыз. Әйтпесе,
ру,
су,
аю, қию
сөздері
екі,
үш әріппен жазылса да
ұ-рұу, сұу, а-йұу, қы-йұу
деп, 4:3, 4:5
дыбыспен айтылып,
екі буыннан құралады деп
үйрету ауызша
тіл мен жазба тілдің айырмашылығын көрсетер еді.
У, u қосар дыбыс таңбаларын қалай беруге болады?
Қазіргі графикамыздағы қосар дыбыс таңбасын беретін
у
,
u
таңбалары
30жж.
проф.
Қ.
Жұбановтың ұсынуымен,
кейін
Достарыңызбен бөлісу: |
