Тауық эмбриондарын жҧқтыруға дайындау

79 
штативтерге салады да ылғалдылығы 60-70%-ды қҧрайтын, +37ºС-ге 
реттелген термостаттарда инкубациялайды.
Тауық 
эмбриондарын 
жҧқтыруға 
дайындау 
жҧмыстарына 
овоскопиялау, қауыздарын дезинфекциялау және жҧмыс орындарын 
дайындау жатады. Қараңғы жерде овоскопиялау арқылы жҧмыртқаның 
ішкі қҧрылымын, ауа камерасын, ҧрықтың орналасқан жері мен қан 
тамырлары жоқ зоналарды (0,5х0,5 см) анықтап, графитті қарындашпен 
белгі салады. Бҧл белгілер арқылы вирусы бар материалдармен 
жҧқтыратын орындарды таңдайды. Сонымен қатар, овоскопиялау 
арқылы ҧрықтың тірі (ХАҚ қан тамырлары қанға толы, ҧрық белсенді 
қозғалады) немесе ӛлі екендігін де анықтайды.
Тауық эмбриондарын бокс бӛлмелерінде, асептикалық жағдайда 
жҧқтырады. Боксқа кіреберіс бӛлмесінде эмбрионның сыртқы қабығын 
йодталған спиртпен ӛңдегеннен кейін боксқа кіргізіп қайтара ӛңдейді. 
Эмбриондарды дезинфекциялағыш ерітіндімен ылғалдандырылған 
3-4 қабат дәкесі бар эмальданған кюветаның ішіне орналастырылған 
арнайы штативке бекітеді.
Жҧмыста қайнату арқылы стерильденген саймандарды спиртке 
батырып, жалында кҥйдіргеннен кейін қолданады.
Тауық эмбриондарына экспериментальды жолмен жҧқтыру 
әдістері. 
Тауық эмбриондарына вирусты жҧқтырудың алты әдісі бар. 
Олардың ішінен ең жиі қолданатындары аллантоис қуысы мен хорион-
аллантоис қабықшасына жҧқтыру, сирегірек амнион қуысы және 
сарыуыз қапшығына, ал ӛте сирек жағдайда ҧрық денесі және ХАҚ қан 
тамырларына жҧқтырады. Жҧқтыру әдістерін вирустың тропизмі мен 
жҧқтыру мақсатына қарай таңдайды. Жҧқтырудың барлық тәсілдерінде 
инфекциялық материалды 0,1-0,2 мл кӛлемінде енгізеді.
Аллантоис қуысына жұқтыру 
әдісінде тҧмау, Ньюкасл ауруы, 
жылқылардың ринопневмониясы, везикулярлы стоматитінің вирустары 
жақсы кӛбейеді. Бҧл жҧқтыру әдісінің бірнеше нҧсқасы (варианты) бар.
Тауық эмбрионының доғал жағын жоғары қаратып бекітеді. Ауа 
камерасының шекарасынан 5-6 мм жоғарыға қарай диаметрі 1 мм 
кӛлемінде қауызды ойып, вирустық материалы бар шприц инесін 
жҧмыртқа осьін бойлай 10-12 мм тереңдікке енгізу арқылы жҧқтырады 
(27-сурет).
Жҧқтырғаннан кейін инені алып, қауыздағы тесікті бекіту ҥшін 
балқытылған стерильді парафинді тамызады. Бҧл әдістің екінші 
нҧсқасында ауа камерасының ҥстіңгі жағын ауаның біраз бӛлігін 
шығару ҥшін теседі. Ал материалды жҧқтыру ҥшін ХАҚ аймағының қан 
тамырлары жоқ жерінің қауызын тесіп, иненің ҧшын небәрі 2-3 мм-ге 
дейін енгізген соң 0,1-0,2 мл вирустық материалды жҧқтырып, ол жерді 
парафинмен бекітеді.

Хорион-аллантоис қабықшасына жұқтыру 
әдісін эпителиотропты 
және 
пантропты 
вирустарды: 
шешек, 
қҧстардың 
жҧқпалы 
ларинготрахеитін, ет қоректілер обасын, Ауески ауруын, қойлардың

80 
катаральды қызбасын және т.б. ӛсіру ҥшін 
қолданады. Жҧқтырудың бҧл тҥрінде вирустық 
материалды табиғи ауа камерасы мен жасанды ауа 
камералары арқылы енгізеді. 
Табиғи ауа камерасы арқылы жҧқтыру (28-
сурет) ҥшін штативке эмбрионның доғал жағын 
жоғары қаратып (ауа камерасы жоғарғы бетінде 
болуы 
керек) 
бекітеді. 
Ауа 
камерасының 
ортасынан диаметрі 15-20 мм кӛлемінде қауызды 
ойып, пинцеттің кӛмегімен қауыздың астыңғы 
қабықшасын ашады. ХАҚ-ның жалаңаштанған 
жеріне 0,2 мл вирус суспензиясын енгізіп, тесікті 
лейкопластырьмен немесе жапқыш шыныны 
балқытылған парафинмен бекіту арқылы жабады.
Жасанды ауа камерасы арқылы жҧқтыру (29-сурет) біріншісіне 
қарағанда жиі қолданылады. Бҧл әдісте эмбрионды штативке 
горизонтальды жағдайда, ҧрықтың арқасын жоғары қаратып бекіткеннен 
кейін, қауызды екі жерден теседі.
Біріншісінде ауа камерасының ортасынан кішкене ғана, ал 
екіншісінде қауыздың ҧрық жатқан жағынан диаметрі 2-5 мм болатын 
тесік жасап, ХАҚ-ын жарақаттамай қауыздың астыңғы қабықшасын ауа 
кіретіндей етіп ажыратады. Сонан соң бірінші тесіктен табиғи ауа 
камерасындағы ауаны резеңке грушамен сорып алғанда, пайда болған 
жасанды ауа камерасы арқылы ХАҚ бетіне жҧқтыратын материалды 
енгізіп, тесікті лейкопластырьмен бекітеді. Табиғи ауа камерасы 
жағындағы тесікті бекітпесе де болады. Себебі ондағы қауызының 
астыңғы 
қабықшасы 
бҧзылмағандықтан, 
қоршаған 
орта 

жүктеу/скачать 5,08 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: