қүрамына М емлекеттік Д уманың бұрынғы
мүшесі А. Тұрлыбаев енгізілді; ол осы ко-
митеттің казак бөлімін басқарды, оған (бө-
лімге) сондай-акЖ антасов, М ұқышев ж ә-
не А. Ш онаев енді. А. Байтұрсынов, Н. Бе-
гімбетов, С. Қ ады рбаев, М. Түнғанш ин
Торғай облы сты к азам атты қ ком итетіне
кірд і.175 Осындай байырғы халы қты ң, әсі-
ресе, ұлтты к зиялы ларды ң саяси белсен-
ділігі өскен жағдайда 1917 ж ы лды ң көк-
темінде: Торғай (О ры нбор каласы , 2—8
сәуір, 300-ден астам делегат, төрағасы —
А. Байтұрсынов), Ж етісу (Верный каласы,
12—13 сәуір, 81 делегат, төрағасы — И. Ж ай-
наков), Орал (Орал каласы , 19—22 сәуір,
800-ден астам делегат, төрағасы — Ж . Д ос-
мұхамедов), А км ола (Омбы каласы , 25
сәуір - 5 мамыр, 150-ге жуы қ делегат, төра-
ғасы — А. Түрлыбаев) казак облыстык съез-
дері өткізіл д і.176
Бұл съездер ұлт азаттығы , ж ер мөсе-
лесін, діни, м әдени-коғам ды к ж өне баска
проблемаларды ш еш у жолы ндағы күрес-
тегі қазақ қоғамы ны ң калы ң топтары ны ң
стратегиялык міндеттерін белгілеуге ұмты-
лып кана қоймай, сонымен катар осы мак-
саттарға жетудегі тактикалы к бағыттарды
ж асауға, өздерінің одактастары мен кар-
сыластарын ж әне т.б. көрсетуге тырысты.
Бұл съездердің бәрі Уакытш а үкіметті
ж әне соғысты ж еңіске жеткенге дейін жа-
лғастыруды ж актағаны м ен де, өздерінің
шешімдерінде патша өкіметі кұлаты лған-
нан кейінгі ж өне Ресейде демократиялан-
дыру басталған кездегі к азак халкы ны ң
негізгі саяси, әлеум еттік-экон ом и калы к
ж ән е мәдени талаптары н көрсетті. Бұл
форумдардың жұмысына Торғай съезі жөн
сілтеп берді, ол бірінш і болып ш акы ры л-
ды ж әне олар үшін мұны ң ш еш імдерінің
зор маңызы болды. Торғай съезі неғұрлым
кең көлемде өкілді болуымен де ерекш е-
ленді: оған осы облыстың ғана емес, соны
мен катар Акмола, Семей ж әне Сырдария
облыстарынын да делегаттары, сондай-ак
Т а т а р с т а н , Б а ш қ ұ р т с т а н , О з б е к с т а н ,
О ры нбор ж әне баскалары ны ң мұсылман
ұйымдарының өкілдері қатысты. С ъездің
жұмысына Ә. Бөкейханов, А. Байтұрсы -
Достарыңызбен бөлісу: