ip i  - салыстыру. Салыстырудыц  e 3 i

Bipimiii сейлемде сабацта -  мекендш магынаны анык бивдрсе 
(кайда?), емнни сейлемде сабахрпа мекендш я мезгшдок магынада айтылып 
турганы анык байкалады. Оган: бул окига кайда болды? - деген 
сурактарды катар коя беруге болады. Накты аныктау ушш соцгы жагдайга 
сэйкес “ сабац усттде”  немесе “ сабщ кезтде” деген сиякты мезгиад дэл 
керсететш формалармен ауыстыру кажет.
Tin бшмшдеп зерттеулерде трансформация тэсш жш колданылады, 
бул тэсш мектеп жагдайында “ езара ауыстыру” , “ баскаша куру” деген 
атпен пайдаланылады.Трансформация бойынша 6ip курылымды баска 
курылыммен ауыстырады, 6ipaK курамындагы сездер мен олардыц 
магыналык карым-кдтынасы сакталады: Мысалы, Бетшде секпш бар бала, 
секпш 6emmi б(та. Жуз шацты адам, жузге жуьщ адам, жуздей адам. 
Оцуга Kendi, оку yium Kendi, оциын деп келдй Ол ойда тур, ол ой усттде.
Мундай ауыстыру, 6ip жагынан, сол синтаксист курылым ем ушты 
магына тугызатындай жагдайда колданылса, екннш жагынан, синтаксист 
синонимдердщ сол магынаны кайсысы дэл беретшдшн тацдау ушш 
колданылады.
Синтаксис курсын игеруде окушыларда мынадай дагды мен 
ккерлктер калыптасуы тшс:
- синтаксист б1рлштердщ арасындагы багыныцкы, басыцкы, 
жалгаулыксыз байланыстдрды ажырата бшу;
- сейлемнен сез тсркестерш таба алу;
- сез 
TipKecifflH 
багыныцкы жэне басыцкы сыцарларын ажыратып, 
олардыц байланысу формалары мен йркесу тэсшдерш айкындай алу;
- сез йркесш езше уксас т1ркестерден, мысалы, фразеологизмдерден 
ажырата алу;
- сез йркесш сейлемнен ажырата алу;
- сейлем мушелерш кызметше карай ж истей бшу;
- сейлем мушелершщ турлерш, жасалу жолдарын, курамын 6iny;
- жай сейлем мен курмалас сейлемд! 6ip-6ipiHeH ажырату, непзп 
белгшерш бшу;
- курмалас сейлемдерд1 байланысу тэсшне, курамына, турлерше 
карай талдай алу;
- сейлемге синтаксист талдау жасай бшу.
Аталган синтаксист дагды мен ю керлит калыптастырудыц непзп 
3flici, жолы -жаттыгу. Синтаксист жаттыгулар жуйесшщ уш тобы 
болады: а) синтаксист баска 

жүктеу/скачать 6,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: