КІРІСПЕ V БӨЛІМ. ӘДЕБИ СЫН ТАРИХЫ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМИ МЕКТЕПТЕР 1-ТАРАУ. Т. Кәкішұлы және қазақ әдебиеті сыны тарихының зерттелуі жағынан бір-бірінің ілгері-кейін-
ділігіне қарамастан, өзара байла-
нысты болады. Бұл заңды да. Ал
ен ді көркем әдебиетпен үзеңгілес
дү ниеге келген сынның дәрежесі
қан дай болмақ деген мәселеге кел-
генде, екі себепке, атап айтқанда,
субъективтік және объективтік се-
бептерге тоқтала кеткен жөн. Түптеп
келгенде, сынның эстетикалық дәре-
жесі көркем әдебиеттің шыққан
биігімен өлшенеді. Сынның кейде
социологиялық, кейде эстетикалық
талдауларға ден қоюының өзі де
әдебиеттің қамтыған өмір шын-
дығына белгілі дәрежеде тәуелді бо-
латын кезін естен шығармау қажет.
Субъективтік себепті сөз еткен дер,
ең алдымен, сыншының білім дең гейі
мен эстетикалық талғамының мол-
аздығын еске алуы керек. Қай кез
болмасын, әдебиеттің өрлеу кезінде
де, оның кейде көркемдік жағынан
да, қоғамдық пікірді ұйымдастыру
Өрлеу атаулының ең басты
қажетті факторы, қозғаушы һәм
қанаттандырушы күші – ғылым екені
әлемге айдай аян екені ақиқат. Қандай
да болсын көркем шығармаларды,
көркемдік құбылыстарды, әдебиет
тарихының бел-белестерін таразы-
лағанда зерттеушінің қолындағы
адастырмас бағдары – эстетикалық-
сыншылдық талғамы. Осы талғам
арқылы ғана зейінді зерттеуші әде-
биеттің айнымас асыл қасиеті, ал-
ғышарты – көркемдіктің мәңгілік
Темірқазығына тура бағыт алады.
Ен деше эстетикалық талғам – сын-
шының білім-білігінің, ол аз десеңіз,
интеллектуалдық болмысының көр-
сеткіші. Сондықтан да қандай да әде-
биет ғалымы ең алдымен сыншы бо-
луы бұлжымайтын шарт.
Әдебиет сыны көркем әдебиет-
пен үзеңгілес дүниеге келеді. Көр-
кемдік даму мен эстетикалық талап-
талғамының өркендеу процесі уақыт
Ре
по
зи
то
ри
й
Ка
рГ
У
