150
ІV
ТОҚ САН БОЙ ЫНША ҚАЙ ТАЛАУ
1.
Жұп та сып, мә тін ді бір-бі рі ңе оқып бе рің дер. Мә тін де гі мақ сат ты
ауди то рия ға ар нал ған тер мин дер мен ұғым дар ды, тіл дік ора лым-
дар ды тал даң дар. Мә тін маз мұ ны бой ын ша «Не? Қай да? Қа шан?»
ой ынын ұй ым дас ты рың дар.
Сәу лет өне рі жә не оның зерт те луі
Даль «ар хи тек тор» тер ми ні не «ға лым-құ ры лыс шы»,
«су рет ші-құ ры лыс шы» де ген анық та ма бе ре ді. Сәу лет өне-
рі нің мақ са ты – адам өмі рі мен қыз ме тін ма те ри ал дық құ ры-
лым-құ ры лыс ар қы лы ұй ым дас ты ру.
Өзі нің ат қа ра тын қыз ме ті не қа рай ар хи тек ту ра не гі зі үш
түр ге бө лі не ді: кө лем дік ғи ма рат тар құ ры лы сы ның ар хи-
тек ту ра сы (тұр ғын үй, театр, мек теп, дү кен); қа ла ны кө рік-
тен ді ру не ме се жа сыл-же лек ар хи тек ту ра сы (сая бақ, фон-
тан дар); қа ла құ ры лы сы ның ар хи тек ту ра сы, яғ ни қа ла са лу
өне рі (жа ңа қа ла лар са лу, ес кі ау дан дар ды жа ңар ту).
Ға сыр дан ға сыр ға мұ ра бо лып кел ген сәу лет өне рі нің
ту ын ды ла ры сәу лет тік ес ке рт кіш тер қа та ры на жа та ды.
Он дай ес ке рт кіш тер өз дәу ірі нің құ ры лыс са лу тә сі лі не сай
бі тім-пі ші ні бар бел гі лі үл гі мен са лы на ды.
Дү ниежү зі ха лық та ры ның ар хи тек ту ра сын да ғы мұн дай
ерек ше лік оның қо ғам дық да му са ты сы на, тұр мыс-сал ты
мен мә де ни өр кен деуі не, ұлт тық дәс тү рі не, та би ға ты мен ауа
рай ына, сон дай-ақ жер гі лік ті құ ры лыс ма те ри алы на бай ла-
ныс ты бо ла ды.
Құ ры лыс – жер ша рын да ғы ең ежел гі өнер дің бі рі. Адам
өзі нің бі рін ші үй ін ежел гі тас дәу ірі нің па леолит ке зе ңі нің
ба сын да тұр ғыз ған. Ал ға шын да тү не ме лік ке қа лың шөп-
те сін ді не ме се қал қа лау жер ді таң да ған, со дан кей ін күр ке,
ла шық са ла бас та ды. Қа зір дің өзін де өте ежел гі құ ры лым дар,
бас па на-жай лар кей бір жер лер де сақ тал ған.
Ал ғаш қы өр ке ни ет пай да бол ған ға дей ін адам дар осын дай
құ ры лыс тар да тұ рып кел ген. Кей ін нен қа ла лар са лы нып,
әр түр лі құ ры лыс жүр гі зіл се де, сол күр ке лер мен ла шық тар
әлі де өз қыз ме тін жал ғас ты рып ке ле жа тыр.
(«Сәу лет тік ма те ри ал та ну» жи на ғы нан)
Достарыңызбен бөлісу: