7.11 Биоотын және биоэнергия өндірісіне арналған микробалдырлардың гендік және метаболизмдік инженериясы Бүгінгі күні балдырлардың тек бірнеше түрі генетикалық манипуляцияларға сәтті ұшырады. Бұл
өзгертулер қызығушылық тудыратын үдерістерде маңызды рөл атқаратын жаңа гендерді анықтау
үшін индукцияланған кездейсоқ мутагенез түрінде келді. Биологиялық функцияны өзгертуге
арналған құрал ретінде сондай-ақ гетерологиялық гендердің айқындалуын пайдаланды, және
көптеген балдырлардың ядролық геномдары дәрілердің әсеріне төзімді гендермен тең репортер –
гендерді пайдалана отырып түрлендірілді. Хотя существуют природные микроорганизмы, способные
усваивать экстракты водорослевого сахара, экономически целесообразное производство биотоплива
из микроводорослей требует более продуктивного превраащения смешанных сахаров в гидролизаты
водорослей устойчивыми штаммами. Балдырлардан жасалған биоотынды өндіру балдырлардың
гидролизаттарына аралас қанттардың тұрақты штаммдармен өнімді қосылуын талап етеді. Сутегі мен
қант негізіндегі биоотын өндірісі мұнай отынын пайдалануға теориялық тұрғыдан әсер етуі мүмкін.
Микробалдырлар адамға немесе жануарларға пайдалы және қолданыстағы мұнай отындарына
барынша жақын сипаттамалары бар қайталама алмасу өнімдері мен қоректік заттардың қатарын
өндіруге қабілетті. Олардың ішінде болашағы барлары – терпендер, біздің қолданыстағы отын
құрылымымен үйлесімді май қышқылдарынан тыс әлеуетті балғын отын көзін ұсынады. Басқа бағалы
және жанама өнімдер омега-3 және омега-6 сияқты ұзақ тізбекті көп қанықпаған май қышқылдары
(ҰТКҚМҚ) және лютеин, зеаксантин, ликопен, биксин, каротин және астаксантин сияқты пайдалы
каротиноидтардың кең шоғыры болып табылады. Микробалдырлар токсиндер, витаминдер,
антибиотиктер, стериндер, лектиндер, микоспорин тәрізді аминқышқылдары, галоидтандырылған
қосылыстар мен поликетидтер сияқты коммерциялық әлеуеті бар көптеген басқа да ерекше
молекулаларды синтездеуі мүмкін. Микробалдырлардан жасалған қосымша болмашы өнеркәсіптік
өнімдер тағамдық және тәжірибелік бояғыштар (Arthrospira және Porphyridium) ретінде
пайдаланылатын фикобилипротеиндер, косметикаға арналған сығындылар (Nannochloropsis және
Dunaliella) және зерттеу үшін пайдаланылатын тұрақты изотопты биомолекулалар болып табылады.
Осылайша, гендік және метаболизмдік инженерия – бұл жоғары қосылған құны бар көптеген
өнімдердің оңтайлы мазмұнын алу үшін әлеуетті алгоритм болып табылады. Биоотынды дамыту үшін
энергетикалық тұрақтылық пен климаттың өзгеруіне қатысты алаңдаушылықтың өсуіне байланысты
гендік және метаболизмдік инженерия стратегиясын қолдану қажет. Фотосинтетикалық микроағзалар
осы мәселелерді перспективалық шешуді ұсынады және сонымен бірге CO
2
шығарындыларын азайту
арқылы өсіп келе жатқан экологиялық мәселелерді шешеді.