199
11.4.2 Газдандыру арқылы биомассадан алынатын сутегі Биомассаны газдандыру нәтижесінде алынатын синтез-газ (сингаз) құрамында сутегі (H
2
),
көміртек тотығы (CO), көміртек диоксиді (СО
2
), су (H
2
O), азот (N
2
), метан (CH
4
) және басқа да
көмірсутектер саны бар. Синтез-газдағы әрбір компонентінің салыстырмалы үлесі газдандырудың
технологиялық шарттарына тәуелді, яғни, температура, қысым, биомасса типіне және т. б.
байланысты. Осы шарттардың арасында газдандыру агенті ең қомақты болып табылады. Биомассаны
газдандырудың әр түрлі технологияларына газдандыру агенті ретінде ауа, бу немесе бу қоспасын O
2
пайдалану жатады.
Газды қайта өңдеу өніміндегі сутегінің болуын одан әрі ұлғайту H
2
/CO ара қатысының ұйғаруын
талап етеді. Ккеңінен қолданылатын процесс – бұл сулы газды конверсия (СГК) реакциясы. Ол CO-
да CO
2
-ні және H
2
-ні будың қатысуымен конверсиялауды рұқсат етеді.
CO
H
2
O
H
2
CO
2
(11.5)
Бұл реакция қайтымды және аздап экзотермиялық болып табылады (ΔH0 = - 41 кДж/моль-1).
Жоғары температурада реакция шектеулі тепе-теңдікте болады, ал төмен температурада кинетикалық
шектеулі. Сондықтан реакция үшін катализаторды пайдалану талап етіледі. Газды дымқыл
тазартудың (WGS) өндірістік процестері, әдетте, катализдеу реакциясының екі сатысын қамтиды:
бірі, Fe-Cr негізіндегі катализаторларды қолданумен 350-450°С диапазонында жоғары температурада,
және екіншісі, төменгі температурада, мысалы, бөлме температурасында. Cu-Zn негізіндегі
катализаторлармен 250 °С.
