Қостанай, 017 ОӘЖ 005 (075) кбж 65. 292-93 (5Қаз)я73 у-12

 
59 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Сурет 8 –Өнімді өндіру және өткізу шығындарының классификациясы 
 
         3. Өнімнің өзіндік құнына қосу тәсілі бойынша: 
- өндірістің белгілі бір өнім түрлеріне байланысты тікелей шығындар (шикізат, 
материалдар,  жұмысшылардың  жалақысы).  Олар  тікелей  калькуляцияның  сол 
немесе басқа объектісіне жатады. 
-  жанама  шығындар  (жалпы  өндірістік  және  жалпы  шаруашылық  шығындар, 
негізгі  құралдарды  ұстауға  жұмсалатын  шығындар  және  т.  б.)  өндіріспен 
бірнеше өнім түрлеріне байланысты және калькуляциялау объектілері бойынша 
базаға сәйкес барабар бөлінеді. 
         Өнімнің  өндіру  және  жүзеге  асыру  шығындарын  жоспарлау  ең 
алдымен кәсіпорынның оңтайлы баға саясатын анықтау үшін маңызды. Бұның 
қажетті  шарты  айнымалы  және  тұрақты  шығындарды  бөлек  жоспарлау  және 
өндірістік қорлардың  ең үнемді мөлшерін анықтау болып табылады. 
          Ауыспалы шығындарды тұрақты экономикалық  жоспарлау  жағдайы  екі 
бірін-бірі  толықтырушы  әдістер  арқылы  жүзеге  асырылады:  өнім  бірлігіне 
шығындардың эмпириялық  нормасы және өнімнің өзіндік құны туралы өткен 
кезеңдегі нақты деректер бойынша. 
         Шығарылатын 
өнімнің  ауыспалы  шығындарының  бір  бірлігіне 
нормаларды  белгілеу-  шығарылған  өнім  көлемі  шығындарының  жиынтық 
көлемін анықтауға мүмкіндік береді. Айнымалы шығындардың  тұрақты құны 
Өнімдерді өндіру және сатудың шығындары 
 
К
үн
ті
збе
лік
 к
ез
ең
де
р 
бой
ын
ша
 
 
Ө
ндір
іс көл
ем
ін
е 
ба
йла
ныс
ты
 
 
Ө
ндір
у п
ро
це
сін
е 
ке
ре
к-
жа
ра
қт
ар
 
бо
йын
ша
 
 
Мақ
саты
 бойы
нш
а
 
 
Ө
нім
ге
 өз
ін
ді
к 
құн
ы
н 
қос
у 
тә
сілі
 
бой
ын
ша
 
 
Элем
ен
тт
ер 
бой
ын
ша
 шығы
нда
р 
 
Ағы
м
ды
 
 
Б
іржолғы
 
Тұра
қт
ы
 
Өз
ге
рм
елі
 
Өн
дір
істі
к 
Өн
дір
істі
к е
м
ес
 
Не
гіз
гі
 
Үс
те
м
е 
Тік
еле
й 
Ж
ан
ам
а 
Б
ірэл
ем
ен
тт
і 
К
еше
нді
 

 
60 
 
кезінде  олардың  жалпы  шамасы  мынадай  формула  бойынша  анықталуы 
мүмкін: 
 
                             (31) 
 
мұнда,  VC
ПЛ
 – айнымалы шығындардың ақшалай түрде жоспарланған сомасы; 
AVC
Н
 – ақшалай түрде өнімнің бірлігінде шығындар нормасы; 
Q
ПЛ  
–  шығарылған өнімнің заттай мәнде жоспарлы көлемі. 
 
Егер  жоспарлау  кезінде  есепті  кезеңнің  нақты  деректеріне  сүйенетін  
болсақ,  онда  ауыспалы  шығындардың  жоспарланып  отырған  сомасы 
төмендегідей:есептелуі мүмкін:        
 

жүктеу/скачать 1,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: