Қостанай, 017 ОӘЖ 005 (075) кбж 65. 292-93 (5Қаз)я73 у-12

 
107 
 
         3)  қаражат  қорларды  қалыптастыру  (E
∑
)  үшін  барлық  негізгі  көздері 
меншікті айналым капиталының (E
C
)  түріндегі  сомасы,  ұзақ  мерзімді  (K
T
)  (K
t
) 
қысқа мерзімді несиелер және қарыздар); 
            Қорларды  қалыпты  жабудың  көзі  -төлеу  мерзімі  жетпеген,  сонымен 
бірге  жабдықтаушыларға  тауарлы-материалдық  құндылықтар  (r
P
)  үшін 
берешек.  Теңгерімдегі  осындай  берешектің  мөлшері  бөлінбейді,  бірақ 
аналитикалық  бухгалтерлік  есеп  деректері  бойынша  белгіленуі  мүмкін.  Осы 
көрсеткішті  ұлғайту  шамасына  қаржы  көздерін  құрайтын  қорлардың  жалпы 
сомасын арттыру қажет: 
 
                                        E
∑
=E
C
+K
T
+K
t
+r
P
                                              (63) 
                                                  
Қаражат  көздерінің  үш  жеткіліктілікті  көрсеткіштеріне  оларды  қормен 
қамтамасыз  етудің    үш  көрсеткіштері  сәйкес  келеді,  (сатып  алынған 
құндылықтарға ҚҚС қоса алғанда): 
меншікті айналым капиталының - артығы (+) немесе жетіспеушілігі (-):  
 
                                                   ± Е
С
= Е
С
-Z;                                                  (64) 
 
-  меншікті  айналым  және  ұзақ  мерзімді  қарыз  капиталының    артығы  (+) 
немесе жетіспеушілігі (-):  
  
                                                  ±E
T
= E
T
 - Z= (E
C
+ K
T
)- Z                             (65) 
 
-негізгі көздерінің жалпы шамасының қаражат қорларын қалыптастыру 
үшін  артығы (+) немесе жетіспеушілігі (-): 
 
                               ± E 
z
 =E
∑
- Z= (E
C
+ K
T
 +K
t
+r
P
)- Z                               (66)  
 
Осы көрсеткіштердің көмегімен үшкомпонентті қаржылық жағдайының  
түрі анықталады 
 






0
Е
  
если
 
0,
0
Е
  
если
 
1,
 
Е
S
 
 
Абсолюттік  көрсеткіштер  әдісін  пайдалану  кезіндегі  қаржылық 
тұрақтылықтың  төрт түрі: 
1.  Қаржылық  жай-күйінің  абсолюттік  тұрақтылығы.  ±Е
С
≥0, ± E
T
≥0, ± E
∑
 
≥0, яғни S= {1,1,1}; 
2. Қаржылық жай-күйінің қалыпты тұрақтылығы. ±E
C
≤0, ± E
T
≥0, ± E
∑
 ≥0, 
яғни S={0,1,1}; 
3. Тұрақсыз қаржылық жағдайы: ±Е
С
≤0, ± E
T
 ≤0, ± E
∑
 >0. яғни S={0,0,1}; 
4.  Дағдарыстық  қаржылық  жай-күйі:  ±Е
С
≤0,  ±  E
T
  ≤0,  ±  E
∑
  ≤0,  яғни 
S={0,0,0}. 
Қаржылық  тұрақтылықтың  бұл  талдау  әдісі  ыңғайлы,  дегенмен,  ол 
объективті емес және қаржылық тұрақтылығына әсер ететін факторлардың тек 
сыртқы жағын анықтауға мүмкіндік береді.  

 
108 
 
Кәсіпорынның 
қаржылық 
жай-күйінің 
тұрақтылығы- 
қаржылық 
коэффициенттердің  салыстырмалы  көрсеткіштер  жүйесімен  сипатталады  (7-
кестені қараңыз).  
 
Кесте  7  -  Корпорацияның  қаржылық  тұрақтылығының  салыстырмалы 
көрсеткіштері 
  
№ 
п/п 
Коэффициенттің атауы 
Коэффиценттің мәні 
Есептеу 
формуласы 
Тиімді 
мәні 
1 
Қаржылық 
тәуелсіздік 
коэффициенті 
(автономия 
коэффициенті) 
жарғылық  қызметті  жүзеге 
асыру  үшін  кәсіпорынның 
жалпы  барлық 
қаражат 
сомасынан авнсыланған СК 
үлесін көрсетеді.  
К
а
 = СК / ВБ (ВБ 
- валюта 
балансы) 
К
а
 > 0,5 
2 
Қарыз 
және 
жеке 
капиталдың  арақатынас  
коэффициенті 
(қаржылық  белсенділік 
коэффициенті) 
1 
теңге 
меншікті 
капиталдың 
активтеріне 
салынған 
қанша 
қарыз 
капиталы 
тартылғанын 
көрсетеді 
К
з/с
 = (К
о
 + К
т
) / 
СК 
К
з/с 
< 1 
3 
Маневрлеу 
коэффициенті 
Кәсіпорынның 
ұзақ 
мерзімді 
қаржыландыру 
көздерінің  қандай  оларға 
еркін  маневр  жасайтын 
үлесі  мобильді  формада 
екенін көрсетеді.  
К
м
 = Е
с
 / СК 
К
м
 > 0,5 
4 
Айналым 
активтерінің 
қамтамасыз 
етілу 
коэффициенті СОК 
Айналым 
активтерінің 
меншікті 
айналым 
капиталымен  қаншалықты 
қамтамасыз 
етілгенін 
көрсетеді 
К
с
 = Е
с
 / R
a
 
К
с
 > 0,1 
5 
Қорлармен  қамтамасыз 
етілу коэффициенті СОК 
Қорлардың 
меншікті 
айналым 
капиталымен 
қаншалықты 
қамтамасыз 
етілгенін көрсетеді 
К
о
 = Е
т
 / Z 
(қорлар) 
К
о
 > 0,6-
0,8 

жүктеу/скачать 1,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: