АРНАУ (Зейін  Ш ашкинге)

Болмады  бізде  күдік,  нала-қайғы, 

Қалайш а  бізді  қауіп  жағалайды?

Түнде  бір  аспан  кенет  шатырласа,

Қол  создық  қағамыз  деп  нажағайды. 

Заманны ң  ішке  тартып  жалындарын, 

Сүйдік  біз  не  сүйсек  те  жанып  бәрін, 

Сонда  біз  саялаған  қыз-қайыңдар, 

Ж айып  түр  әлі  бізге  жапырағын. 

Ж үргенде  махаббаттың  назын  қалап, 

Қыз  сүйгён  бетімізден  әжім  тарап. 

Қалайш а  түкті  қара  басымызды, 

Басынды  ақ  қыраулар  ажуалан? 

Бақытын  бүзса  кенет  аяулымыз,

Қандай  зіл  жүргеніңде  баяу,  үнсіз?! 

Дәуірдің  ш атқалаңын  шарықтамай,

Мәз  көрдік  бәйшешек  пен  бояуды  біз... 

Ж а ң а ш а   күйді  тыңдап  кең  елімнен, 

Ж анымды  жасты қ  жырға  бөледім  мен. 

Сол  кезге  кінәлімін,  досым,  саған,

Тыс  қалып  өкінішің  өлеңімнен, 

Ж асы рсаң  көңілдің  бір  мүгедегін, 

Қалайш а  қайта  жайнап  түлер  едің? 

Өзіңдей  өткел  кешкен  өрендерге, 

Ақтарған  адал  сырым  —  бүл  өлеңім. 

Партня  қүдіретімен  бастап  үнді, 

Ж аңғыртты  менің  ж асты қ  дастанымды 

Сүйелік  Лениндік  ту  шашағынан, 

Ж ай н атқан   әуесі  кең  аспанымды.

Соз  қолды  сөздің  терең  асылына,— 

Сөзің  де  —  мүратың  да,  ғашығың  да. 

Жаңғырып  ж асарайы қ  жаспен  бірге, 

Сап  қүрған  коммуннзм  ғасырына,

Өзім  де  сындырмаймын  сөздің  сағыи, 

Қыз  —  өлең  жайды  маған  наз  қүшағын 

Қыраулы  мүртпен  күліп  мүсіркеймін, 

Ж асты қты ң  сонау  еткен  ж азғы   шағын...

188

БІ Р І НШІ   Б Ө Л І М

Бірінші  тарау

I  гор  сен  жұтам  десең  тау  самалын, 

Қнлың  кұз  ш атқалд арға  ауса  жаны ң  — 

Нрле  сен,

Лениннің  кең  көшесімен,

Інбылар  қы зық-ракат  аңсағаның! 

Қүмарта  қалсаң  кейде  биік  шетке, 

Жлрыңмен  бөленуге  бәйшешекке,— 

Ддымда,

Лениннің  сол  көшесімен,

Күлімдер  тау  мұнарын  жайып  кәкке. 

Ііөктерде  сарайлар  бар  еңсесі  кең,

I  ілдескен  көк  шатыры  кеште  шыңмен. 

ІИлімнің  биігіне  баратын  жол, 

іымыра

Лениннің  зор  көшесімен!

( ',ол  көше  беткейіне  шыққаныңда, 

Қаланың  тау  қоршаған  сырт  жағында, 

.Чацғардай  зәулім  биік  көп  үйлерге, 

Жүреді  іртуденттік  ж ұрт  ағыла.

Кош  болса  жасыл  таудан  төнген  мұнар,

( ;»л  ж а қ қ а   болған  едім  мен  де  құмар. 

Жүріңдер,  өлеңіммен  солай  қарай,

С.опдер  де  сырластарым,  толғаныңдар. 

( ’,үт  емген  сонау  қарлы   ала  шыңиан, 

Дрқырагі  көкжал  арық  аласұрған. 

Таратып  көшелерге  моншақтарын, 

Тағыиған  көк  лентаны  қа л а   судан. 

Дрықтың  айғай-шулы  ағысы  ұнар, 

Ойымның  ағысында  жарысы  бар. 

Сақшыдай  суды  бойлап  ж а ғал аған , 

Дцсагай  а қ   қайыңдар

ж ал ы   шұбар.

189

Ежелден  қыз-жігітке  жылы  сырлас, 

Өзен  мен  ж апы рақта  сыбыр  тынбас... 

Баурында  көк  торғынды  бәйтеректің, 

Сөйлесіп  оңашада  тұр  екі  жас. 

Сыбдырлап  мыстай  сары  жапырағы, 

Сыбдырды  жел  қуалап  жаңғыртады. 

Ақсайдың  адырында,  алыста  күн, 

Батар  ш ақ  алдында  бір  жарқырады. 

Сондай-ақ  ж а р қ   етті  де  көз  жанары, 

Ж ігітке  ж аутаң  қағып  қыз  қарады. 

Іркілген  ойлар  сірә,  бұлқынды  ма?  — 

Дамылсыз  кірпіктері  қозғалады...

—  Мұнымды  бекер  айтқан  өкпе  деме! 

Ж а з  бойы  сараңсыдың  хатқа  неге? 

Болайы қ  Үлытауда  деп  едім  ғой, 

Кеттің-ау  менен  қашып  Ақтөбеге... 

Ақтөбе  құмды  қал а,  алыс  әрі, 

Ынтығың  қалай  соған  ойысады?

Әлде  бір  қызықтырған қызың  бар  ма? 

Артық  гіа,  әлде  бізден  ойы,  сәні?

Өзім  де  Үлытауда  зерікпедім,

Кездесті  ж ас  күндегі  серіктерім. 

Ж арыстық  жүйрік  мініп,  қия  кездік, 

Әйтсе  де  мен  ешкімге  елікпедім. 

Ж а л ғы з-а қ   көңілімде  туған  алаң, 

Өзіңсің  сөл  назымды  тыңдамаған. 

Үмытып  мені  қ ал ай   таптың  сабыр, 

Қалайш а  салқындығың  туды  маған? 

Айтты  тез  қыз  осыны  жігітіне,

Сездіріп  өкпесін  де,  үмітін  де.

Ал  Ақан  үнсіз  неге  абыржыдың, 

Сүйгенің  болды  ма  шын,  ұмыт  мүлде? 

Рас,  оның  кеудесінде  кейісі  бар, 

Айтсын  ба?

Айтса  мүмкін  теріс  ұғар.

190

С.ұмдық та  сыр  жасыру  сүйіктіден,— 

Ііүл  да  бір  сақтанудың  кері  шығар... 

Дуырып  а ж а л   жетсе  қар т  әкеңе, 

Жьілар  үл,  бірақ  өшпес  дерт  ете  ме? 

Дқанның  содан  ауыр  әке  шері,

Діітса  қыз  әлде  шошып  селк  ете  ме?

• 

Сүйікті  адал  жанды   әкем  еді, 

Құлшынған  өз  парызын  өтегелі.

Отыз  жыл  баулып  балғын  түлектерін, 

Ііілімге  бебектерін  жетеледі.

Нстім  мен  соның  білім  уызымен,

Ж а н   еді  жүгірмеген  жел  ізінеи. 

('.үйкімді  ел  ішінде,  қызметінде, 

Ж а қ қ а н   ол  ж ұ р тқа  жылы  лебізімен.

І .ңбектің  елімізге  ерлігі  ұнар,

Сол  үшін  алған  сыйға  ордені  бар,— 

Менің  сол  әкешімді  қаралапты,

ГІлдегі  өсек,  пәле  терген  қулар. 

Дүрмектен,  дулы  сөзден  алыс  әкем, 

Дуданда  бір  бастықпен  таныс  екен. 

(Іол  адам  үсталыпты  ж ау  атанып,— 

«ІІеткен  жау?  Мұның  өзі  таң  іс  екен?» 

Депті  әкем  отырып  бір  мәжілісте, 

Мұпдайда  «қырағылар»  әзір  іске.

Сол  ғана  сөзі  үшін  айыпталды, 

Дііыптау  басып  түр  ғой  қазір  күшке. 

Қугын  мен  әкем  түсті  сергелдеңге, 

Дрызбен  аудан  кезіп  сенделгенде. 

Іінлінді  сенен  ойым  сол  іспенен... 

Сағынып  сәлем  күттім  сенен  мен  де. 

Сснемін,  әкем  менің  ақталады , 

Ж огалмас  адал  жанның  а қ   талабы. 

Оралар  қызметіне,  партияға, 

Ж азықсыз  ары  қал ай   тапталады? 

Осия  жаутаң  қағып,  сырын  тыңдап, 

Ақаиның  себептерін  тұр  мақұлдап.

191

—  Ақталса  өкініші  болмас,  —  деп  қыз... 

Қ айтадан  айтқан  назын  кетті  бұлдап.

Тек  қана  өзі  сүйген  сөзге  құмар,

Ежелден  әйелдердің  мінезі  бар.

Бүйрегің  сыздап  келіп  бір  бәлеге, 

Мұңайып  айтқаң  ш ала  сөзіңді  ұғар. 

Қайтеміз  Әсияға  біз  өкпелеп,

Ж ан-ерке  м ах аб б ат  қой  жөні  бөлек. 

Ақанға  таянып  қыз  айтты  ойын,

Ала  ж а л   аққайыңды  көлеңкелеп:

—  Сағындым...  дедің  өзің,  рас  па  мұның? 

Ойласаң  айтар  назым  басқа  бүгін. 

Өткіздім  төрт  жыл  достық  жылы  шақты, 

Іркілтіп  толқындарын  ж а с   жанымның. 

Берілдік  білімге  біз,  болдық  үздік, 

Сабақты,  сейілді  де  бір  өткіздік.

Үнасты  мінезіміз  туыс жандай,

Ж үрекке  ж асты қ  дәурен  сырын  тіздік. 

Үйрендім  сол  бірлікке,  мінезіңе... 

Сырыңнан  сусын  таптым  бір  ©зіме.

Қелер  жыл  бітпек  оқу,  ойландың  ба, 

Таянып  айрылысудың  тұр  кезі  де.

Ж үрд ік  пе  әлде  сыбыр-күбір  үшін, 

Жаныңның  сездірмедің  құбылысын. 

Білдірші,  Ақаш,  енді  оңашада,

Ойыңның  мен  туралы  жүгірісін?

Қайырды  шашын  дөңес  маңдайынан,

Қөз  алмай  алдындағы  нән  қайыңнан, 

Сөйледі  ол  кез  жіберіп  сол  ағаш қа 

Ж а н - ж а қ қ а   ж апы рағы   мол  жайылған.

—  Біз  өскен  бір  ағаштың  миуасымыз, 

Қож ам ы з  бақыт  деген  сыйға  шын  біз, 

Қетердей  қүйын  бар  ма  жұлып  бізді, 

Теректей  құз  тамырлы  бұл  жасымыз.

1 9 2

Ж а й қа л ға н   егіз  гулдей  жарасымды, 

Достықтан  таптық  серік  жанашырды.

I  алай  кез  тербелдім  мен  ойлап  соны, 

Қялайша  сезбедің  көз  қарасымды? 

Көзіңнің сездім  отты  ұшқындарын,

Ііірақ  та  дәтің  қатты,  күшті  арың.

< ',ол  сұсты  сипатыңды  сыйладым  мен,

Ал  өзің  аяп  бір  сәт  құштырмадың. 

Қалжың  ғой...

Қ ал ж ы ң  емес,  сырым  бұл  да, 

Іотті  сол,  ж асты ң  ыстық  тұғырында... 

Длдымен  құш ағыма  енші  кәне, 

і  .('ЗІлсін  жүрегім  де,

тынымым  да,—

Деп  қызды  тартты  жігіт  ж ақы н ы рақ, 

Кенеттен  қыз  көзінде  жанып  шырақ, 

Ііұтадан  үстап  кейін  тартынғанда, 

Үстіне  ж а у а   қаііды  мол  ж апырақ. 

Мұидайда  қ а с ақ ан а   қы здар  берік, 

Қарай  кер,  тартынады  ызғар  беріп.

Дпт  етіп  ж ал ы н  оған...

Ал  өзі  ше?

./Іүпілдеп  наз  жүрегі  қы зған  еріп.

Сүйемін...  Б ір а қ   алда  ш ақтар  әлі, 

Коздессе  тұрмыстың  бір  ш атқалаңы. 

Ж а л т  беріп  кетпейсің  бе,

Әсияшім,

( Іертіміз  сөнда  қалай  ақталады ?  , 

Өмірге,  әлде  маған  бар 

ма  шүбәң, 

Иомесе  бар  ма  сырың  бір  жасырған? 

і)ічія  ж ау таң   қағып  жабы рқады , 

Жалтаң  сөз  естілгендей  сырласынан...

/ 

Ң.  Веихожин,  II  т. 

193

*  *  *

Д ариға,  қайран  жастық,  шыдамсыздықі 

Антығып  қыз  сүйгенде  шындагі  қызық. 

Сол  бір  сәт  сілекейін  бал  деп  жұтып, 

Ақыры  іштік  айғай-шудан  тұздық.

Елтіп  біз  ескердік  пе  ел  өсегін,

Тұрдық  па  талдап  соиың  келешегін? 

Білгір  ғой  қазіргі  жас,  сонау  аңғырт 

Құрбыммен  осылай  мен  кеңесемін.

Ақан  да  қызу  ж ан  ғой,

бұл  шағында,

Ант  беріп  қызды  қысқан  қүшағына. 

Семья,  әке,  бақыт  елестеді...

Шыидық  па?

Әлде  бұлдыр  құр  сағым  ба?

*  *  *

Бұзбай  бір  табиғаттың  әлегі  де,

Екі  ж а с   тәтті  сырға  бөленуде.

Бауыры  бәйтеректің  жылы  тартты,

Түн  ұқсап  күннің  ж арқы н  әлеміне. 

Осылай  ж алы н  атар  ж астар  жаны, 

Сүйіссін!  Олар  неден  жасқанады? 

Осындай  кеште  ыстық  кездесуден, 

Қелешек  өмір  кейде  басталады.

Болса  сол  ақтары сқан  сыр-шынымды, 

Өмірі  ұмытпайсың  сол  шағыңды.

Қайтер  ең  кенет  біреу  қ ал са  тартып, 

Ж а р ы ң а   сол  бір  ж ай ған  құшағыңды? 

Қ ал айш а  жаны ң  сонда  тыныс  табар, 

Осындай  кейбір  нышан  тұрмыста  бар  — 

Ж а р ы ң а   гүл  үсынған  наз  қолыңды, 

Ш ағады   арасьшан  құмырсқалар.

Ш ақта  сол  қосылуға  қол  ұсынған,

194

< 'үПІскен  екі  жастың  дәл  тұсынан 

С.уыі;  қол  сыбдырлатып  жапырақты: 

Тоқта!  —  деп,  әлде  біреу 

нығызсынған.

Лцырып  қыз  бен  жігіт  ж а л т   қарады,

КІм  өзі,  неге  былай  оқталады?

Кслген  бұл  өздерінің  студенті,

I Ігліктен  екеуіне  ж а т   қабағы.

Гашықтар,  көп  іздедім  сендерді  мен...

II >

  сіпе  бізді  іздеп  сенделіп  ең?

Мэселең,  Ақан,  сенің қаралады.

ІІемене,  не  сұмдықты  сен  біліп  ең? 

Жүріңдер  екеуің  де  жнналысқа, 

('ұрама  саясат  па,  ж ай  жұмыс  па?.. 

Осылай  үзді  жібін  махаббаттың,

( :<>л  келген  қа ра   жігіт,  бойы  қысқа.

Екінші  тарау

.Сағындым  комсомолдың  жиылыстарын, 

;>сілі  қашып  содан  жылыспадым. 

Қызғанда  сын  көрігі  алауына 

Іістімді  бүркемедім,  тік  ұстадым.

I іпріміз  біліп  өстік  сын  бағасын,

Ііөлістік  сынның  талай  сыбағасын. 

Қадалса  жүрегіңе  ж а л а   қанж ар ,

Қалайша  сондай  сыннан  сыр  аласың?

III  іт,  таза  жүрегіңді  арамдауға 

Түкірсе,  не  дер  ең  сол  адам дарға? 

Осыпдай  сын  селіне  Ақан  түсті, 

Жазықсыз  ж а л а   жауып  адал  жанға. 

Жйрым  түи.  Қенет  болған  бүл  жиылыс, 

Мііселе  мәні  терең.  Түтқныл  іс.

Әкесі  Ақтаевтың  үсталыпты!

Ақан  ж а т  енді  бізге!

■

  Ж оқ,  күйініш...

'I*

195

Ж иылыс  суық  түндей  тым  көңілсіз,

Қалың  ж а с   бас  тұқырып  отыр  үнсіз.

Тек  төрт  ж ан  тепсінеді,  тіксінеді,

Ағылып  ауызынан  сөз  тынымсыз.

Мектеп  қой,  ж ақсы   жиын,  сыны  -керек. 

Өзгеше  жиылыс  бұл  түрі  бөлек.

Ол  кезде  сондай  жиын  жаныңды  жеп, 

Талай  бас  айналатын  шыр  көбелек. 

М анағы  тапал  қ ар а  түр  мінбеде,

Құбылған  қа та л   қүңгірт  түрі  неге? 

Әрдайым  көлгір  күліп,  сыр  бағатын, 

Қөзінен  енді  дөстық  білдіре  ме?

Мұндайда  озбыр  ойға  екім  еді.

Мұндайда  оның  биік  көкірегі.

Қеріліп  тагіал  бойы,  ащы  сөзбен,

Ш ампандай  шапшаң  шапшып  көпіреді. 

Қүншіл  ол,  дос  бағына  қарсы  жаны,

Қ алай  сол  тар  кеудеге  ар  сияды?  — 

Ақанның  күндеп  білім,  абыройын,

Ішінен  қызғанатын  Әсияны.

Сол  қуға  із  аңдыған,  түсті  де  сәт,

Сөйлеп  түр  сөз  сабалап  ж ары м   сағат. 

Сондай  бір  табаш ы лдар  аз  болды  ма? 

Сүрінсең  м асайраған  санын  сабап.

—  Ақанмың  әкесі  жат.  Ол  түрмеде.

Соны  ол  мойындамай  отыр  неге?

Білсе  де  ж а у   әкесін  жасырды  бүл,

Бере  ме  кінәсіз  деп  кепілдеме?

Сезілген  ж а т   мінезі  мұның  әр  кез, 

Д араш ы л,  тәкаппар,  паң,  кекең,  кербез. 

Қоғамшыл  комсомол  қыз  Әсияны,

Ескішіл  әдетімен  арбады  тез.

Сондай  көп  қылмыстары...  Сондай  бұл  сұм, 

Мұндайлар  арамыздан  а у л ақ  жүрсін!—

Деп  сөзін  тапал  қа р а   тауысты  да, 

Қ айқаңдап  түсті  төмен  қай рап   тісін.

1 9 6

Пі  гц і і  гулдей  терген  қолын  сыбап,

111..........  бір  қ а л та қ   сары,  қа л қ а н   құлақ.

I ц и   імкіі 

жыпылықтап  сөйлеп  кетті,

111інкі.лдсп  шындықты  бір  айтқансып-ақ: 

Дклииың  бабалары  бай  болыпты.

1  ііііріч'  пағашысы  айдалыпты...

Иі  ічі  жақын  екен  Жүкеновпен, 

і'  ііііонгп  тыцшылығы  байқалыпты.

....... 

көп  сүмдықтары...  Шын,  бәрі 

шын...

1

ілп,  комсомолдан  шығарылсын!

I  ні  болып  бұл  сөздердің  қыңыр  лебі,

I 

1

,'ііііц  топ  абыржыды,  күбірледі.

1 'іі 'і

і

,

і

  ж ас  ездеріңдей  ж аны   таза,

\і  ііп  да  сыйлы  еді,  бұрын  тегі.

'һ ы р г а н   жастың  бірі  артта  тыныщ,

Ппі  қалды:

ОЙланып  бұл  айтар  тың  іс.

Ы  ігміз  Ақан  адал  жолдасымыз...

А

н й і і і ц

. . .

Дх,  либерал!

< )ііпортунист!

1 ь  ылай  асау  сөздер  дүбірледі,

I кігылды  топтың  шалыс  күбірлері.

Огии  аяп  кетті  сүйіктісін,

ІИііідамай  сөйлеп  әрең  дірілдеді:

Дқап  —  ақ,  ары  берік,  білемін  мен... 

Жлқтап  тұр  жатты  сүйген  жүрегімен. 

Мойында,  адастың  сен,

комсомол  қыз,

Г. утыл  тез  Ақанның  ж а т   сілемінен!

Г  нліге  сөйлеп  қалды   тағы  да  қыз: 

Дқанның  жетейік  те  ағына  біз?

<' нл 

екен  оқты  сездер  жамырады:

Мыпа  қыз  либералдың  езі  нағыз. 

Ыігылып  үнсіз  қалды  Әсиямыз...

Мундайда  бәріміз  де  ашынамыз.

Ж а н -ж а қ та н   бұқпалатса  бүлік  сөздер, 

Білсек  те  ақихатты  басыламыз...

Алайда  Ақан  бұған  шыдамады,

Кеудесін  ж ебір-ж ала  сын  қамады.

Ақ,  еркін  жүрегінен  атты  жалын, 

Қ алайш а  бәлеге  бұл  шырмалады?

—  Ақпын  мен,  білесіңдер,  доссың  бэріц. 

Алдаудан  ау л ақ   жаным,  күшті  арым. 

Бәрі  де  өсек-жала...  Сендіремін!

Ж үректің серпіп  отты ұшқындарын.

Ақпын  мен,  бұлтаңы  ж о қ   бұл  басымнын, 

Зам анны ң  ж а ң а   туған  құрдасымын.

Өстім  мен  еркін  өмір  өрені  боп, 

Болмақш ы   менде  қандай  сыр  жасырын? 

Әкем  де  момын  таза  бір  ж а н   еді,

Ж а п қ а н   ғой  ж а л а қ о р л ар   бұл  бәлені. 

Ж ан ы   шат  мұғалімдік  еңбегіне,

Ж а т   ж ы рға  болған  емес  бір  елеңі. 

Ақталып  әкем  қайта  оралады.

Ж аны м ды   мынау  өсек  ж аралад ы .

Б ір а қ   та  ж а с   өмірдей  шындық  жеңіп, 

М асқара  болып  қулар  қа л а р  

әлі... 

Дегенде  тапал  қара  безілдеді,

Ашуы  ж а рқы л   қағып  кәзіндегі.

—  Ақтап  тұр  ж а у   әкесін,  ж а т   қылығып, 

Айыпты  етпек  бізді,  өзі  тегі.

Б ұлтару  —  ж а т   біткенге  мұра  қылық, 

Бітсін  сөз,  берілмесін  бұған  ырық, 

Қуылсын  комсомолдан  Ақан  дұшпан,  — 

Деді  ол  жиылыс  бетін  тура  бұрып. 

Сонымен  бітті  жиылыс.  Ж ұ р т  тарады. 

Күзгі  түн.  Түйіліп  тұр  бұлт  қабағы. 

Қөшеде  Ақан  жалғьіз...  Түндей  төнген 

Қауіптен  қал ай   өзін  құтқарады?

Қуылды  комсомолдан,  оқудаи  да,

198

, н   и'  Лүл  абыржыған  ойы  та д   ба?

'I-  .і  іыкуыи  сөгіс  алсад  қандай  ауыр 

I,  т ы т қ а   ж а д а   ғана  ұмтылғанда?  —

1  і >п/

і

.;

і

  бір  маддайыда  түссе  тадба, 

іііііыцды

  ацдитындай  тосып  алда,

Киміріп  өз  арыңды  кетік  оймен,

ме  түтқиылдан  басың  лаңға?

'  "іі  і.ііі  кез  есімізде,  өтті  кеше,

Жші  смес,  ақын  мүның  екпе  десе.

I  ■

  >иі і  болдық  талай  тағдырға  біз,

Ііі  і.ііілар  қуғын  көрді  текке  неше...

* 

* 

*

Ал  Лқап  көніп  бүған  жасымайды,

I» үтоді  бұлт  астынан  тосып  айды.

I  гікт  бір  кеудесінде  жігер  лаулап,

Г, п  жарып  зымырады  тосын  қайғы. 

і  ыиырып  өсек-жала  сездің  селін, 

Күлімдеп  Әсияға  кездесемін,  —

І>  и  жігіт  асығыспен  күтті  таңды,

>1'  ү рім ін  билеп  берік  ізгі  сенім...

'М

 

Ңс 

$

/Ічіуапты  бір  мекеме,  төргі  бөлме,

|>1р  бастық  отыр  мүнда  түкпір  жерде.

I  гудоге  қысып  келіп  ж аи  шағымын, 

Чіпо,  Ақан,  сол  есікті  түрткілеуде...

\і  ыры  зрең  кірді  бүл  бөлмеге.

А рі,і ’.і.і

11

  айтып  кетті  бірден  келе.

I \ і  ырып  басын  төмен  отыр  бастық,

I 

і л і і і д і  

жүзінең  бір  кірбең  неге?

)К лсқаншақ,  ж а л та ң   көзін  жауып  шүбә, 

( и   тура  қарамайтын  арызшыга. 

і  і  и  іек  күдік  буган  күйбең  иенде, 

М.ірмсисіз  даулы  іспен  қарысуға.

199

Өз  өзін  билеушіге  табынадьі,

Р ақатты   содан  ғана  тауып  жаны. 

Д аб ы рл ап  жиылыс  болса  көзін  жұмып, 

Мін  көрсе  сескенеді,  тарылады.

Ақанның  ынта  қоймай  шағымына,

Берілді  сол  күдікшіл  шанымына.

—  Әкең  жау,  өзіңнің  ж а т   қылықтарың... 

Уақыт  ж о қ   шағым  қарап  сарылуға.

Бар  жөнел,  айтарым  сол!  —  деп  тұнжырап, 

Кейіп  тез  телефонын  кетті  бұрап:

«Қайда, — деп, — қырағылық?» — Сөгіп

жатыр,

Аузынан  әлдекімге  сөз  бұрқырап.

Ақан  тез  құбылысын  соның  байқап, 

Бәлмеден  шығып  кетті  басын  шайқап. 

Талайға  сор  болды  ғой  сол  бір  кезде 

Күдікшіл,  күйкі  ж андар  осындай  тап?

*  *  *

...Биыл  күз  ерте  түсті,  күрт  бұзылды, 

Аспанда  сұр  толқындай  бұлт  тізілді. 

Шулатып  шұбар  ж ал д ы   теректерді,

Тау  ж а қ т ан   ысқырды  жел  суық  зілді. 

М азасыз  алай-түлей  сол  бір  ж а қ т ар , 

Құйыннан  қорғалады  қалты рап  тал.

Сүт  емген  бұтасынан  сегілді  де,

Судырай  түсті  жерге  жапы рақтар.

Осыны  Ақан  көріп  келе  жатты,

Кім  білсін,  не  ж ек  көрді,  ие  ұнатты? 

Айрылмай  тек  сенімнен,  ол  арызбен, 

Дамылсыз  көшелерді  кезіп  бақты.

Б атса  да  қайран  ж асты қ  шағы  мұңға,

Ол  шүбә  келтірмеді  шаиымына.

Сонда  д а  сонау  басшы  тіл  қатпады,

Өзіне  сенген  ж анның  шағымына.

Алдынан  үміт  күндер  ж орғалады ,

200

Іиіспады  олі  бірақ  өрге  бағы.

I■■ ■поіідс,  кеше  сая  теректерден, 

лд<

іГіпына  салқын  тамшы 

сорғалады.

*  урапыл  ығыстырған  қ а л а   халқын, 

'Күгірген  тасаларды   қ а л а п   әркім.

Коідоссе  Ақанға  көп  таныстары,

< > і еді  бас  изесіп  ш ала,  салқын.

Мүндайды  сезбеген  ж ан  күйіне  ме,

< л  р  ауру,  сондай  тағдыр  қиын  неге? 

Млсқара  қуылғаның  қоғамыңнан 

ІісІІие  бір  кінәлідей  дүниеге.

Ы рақ  ол  алабүртты  бір  үмітті,

Ф ;іс  албырт  жаныменен  жанып  күтті. 

Ксміріп  тас  көшелер  өкшелерін,

Іівлағын  қалың  нөсер  жауын  жыртты.

I- оудесін  үміт  толған  кең  бір  өлке,

I  сулер  ме  кесір  үрей,  күңгірт,  келте? 

Ырақ  та  Ақан  жүрсе  аңдып  ізін,

•  .оцынан  қалм ай  қойды  бір  көлеңке.

Үмітін  кумас  қудың  ербелеңі,

Ыіқыттың  алда  әлі  өр  белеңі.

I  судесін  кере  ашып  ақ  ж аңбырға, 

.Чсішннің  кешесімен  ол  келеді...

Үшінші  тарау

I үқырып  қиялдарын  бір  бүрышқа,

Ііоголіп  Ақан  түрды  бүрылыста.

Алдыиан  сол  кәлеңке  ербең  етті,

Гііи 

болды  қа р а   жігіт  бойы  қысқа, 

Жымиып  әлденеге  алды  күліп,

К.іііыстай  қ ар а  беті  сәл  қүбылып:

<  Уа,  Ақан,  қайда  жүрсің?  —  деп  ыржиып 

ІІІ.тш ац  тез  қолын  берді  салқын,  суық. 

Жүрміп  ғой  міне,

Ленин  көшесінде...

Сыр  айтам  қа та л   сынңыц  есесіне.

жүктеу/скачать 6,23 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: