-сурет. Тригонометриялық нивелирлеу

 
52 
атмосфералық  қысымның  өзгеру  заңдылығына  негізделеді:  теңіз 
деңгейінен  биіктеген  сайын  қысым  төмендейді,  ал  түскен  кезде 
көтеріледі.  
Барометрлік  нивелирлеу  жергілікті  жердің  абсолютті  биіктік 
нүктелерін анықтауға мүмкіндік береді, сонымен қатар ол биік таулы 
және  ойлы  –  қырлы  бедерлі  территориялардың  түсірілімін  жасауда 
қолданылады. 
Метерологиялық жағдайлар есебімен бір – бірімен алыс емес екі 
нүктенің  биіктігінің  айырымын  анықтауға  болады.  Бұл  мақсатта 
биіктіктердің барикалық сатылары түсіністік, мұндайда атмосфералық 
қысым  1мм  сынап  бағанасына  ауысып  отырады.  Бабине  формуласы 
бойынша: 
H=16000 x (1+0.004 x t1+t2 /2)x B1-B2/B1+B2 
Мұндағы: В1-В2 – 1 және 2 нүктелердегі анықталған қысым, ал t1 
және  t2  -  биіктік  барикалық  саты  кестесінде  құрастырылған  ауа 
температуралары. 
Ауа  қысымы  үнемі  өзгеріп  отырады,  сондықтан  барометрлік-
нивелирлеу  тұйық  жүріс  әдісі  арқылы  жүргізіледі.  Оны  тұрақты 
атмосфералық күйде жүргізеді (жауын – шашынсыз, желсіз күні және 
тағы басқа) 
Барометр  аспабы  қолданылып,  таңдап  алынған  нүктелік 
орындардың 
қысымы 
анықталады, 
осы 
қысымдық 
өлшем 
бірліктерінің  айырмасы  бойынша,  сол  нүктелердің  өзара  қандай 
биіктіктерде болатыны есептеледі.  
Жоғарыда айтылған әдістердің арасында ең нақты болып келетіні 
геометриялық нивелирлеу әдісі.  
Барометрлік нивелирлеу  
h= (B
1
- B
2
) 
∆H- барикалык сатыдагы шама 
B
1
және B
2
 – 1 және 2 нүктелердегі қысым 
 

жүктеу/скачать 5,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: