Фердинанд де Соссюр жазудың ауызша тілді көшіре беру
сипатынан өзге бағыт алатынын аңдады. Ірі теоретиктің тіл мен
сөз дихотомиясы жазу мен тілдің, жазу мен ауызша тілдің ара-
сын жаңа қырынан саралайтын үрдістердің басталуына түрткі
болды. Тілдік жүйеге енетін бірліктер алдымен сөйленісте пай-
да болып, қызметі сараланып, тұрақты нормаға айналғанша
өмір сүреді, ал тіл осы бірліктерді бекітеді.
Тіл (languа) – индивид санасында сақталған ғажайыптардың
қоры, көпшіліктің, тілдік ұжымның санасында орналасқан пас-
сив грамматикалық жүйе, сөз – (langage) жеке индивидтердің
қолдануындағы белсенді (актив) жүйе; сөйленістен екшелген,
сөйлеушілердің жанында қалатын тілдік әрекеттің бөлігі ғана
тіл болып табылады деді ғалым.
Ф. де Соссюрдің сөйленіс, сөзге (речь) қарағанда тіл
табиғатын барынша танытатын анықтауларынан кейін, тіл
ғылымының негізгі зерттеу нысаны жазба мәтін деректері
болып келгеннен кейін жазу мен тіл бірдеңгейде танылды.
Лингвистер (ауызша тілді нысанға алушылар) мен фило-
логтер (жазба тілді нысан етушілер) саналы, санасыз түрде де
30
31
жазба тілдеңгейлерін, олардың бірліктеріне (графема, аллограф,
графонология, графикалық морфема, лексикология, синтаксис) тіл
деңгейлерінің бірлігі, құрылымы ретінде қарады.
