жаратқаны емес, оны жаратушы Мұхаммед деп болжады. Себебі, олардың
ойынша, шындықты білетін жалғыз нәрсе сол. Бұл ойларды талқылауға
шешуде белсенділік танытқан мұсылмандық діни ілімді дәріптеуші
мутазилиттер – теоретик Уасыл Ибн-Атаның (699-748 жж.) арқасында
«ерекшеленген» (араб тілінен «ерекшелену») болатын. Олар исламның –
Құдай мәңгілік болғандықтан оның кӛпжақтылығын мойындамаған
догматтар ілімі қалам (сӛз, баяндама) схоластикасын ойлап тапты. Құдай
жаратушы әрі жаратылысқа жан бітіруші, бірақ оның пішіні мен жүйесін
айқындамайтын басты заңдылық сияқты. Олар Алланың мейірімділігінің
шексіздігінен кінәлі адамдар ӛмір бойы азап шекпейді деп ойлаған, сонымен
қатар мутазалиттер Құранды Құдай жіберді, ал Мұхаммед пайғамбар оны
бізге жеткізуші ғана, олар барлық діни сенімнің басты негізі ақиқатқа кӛз
жеткізу деп оқытты.
Мутазилиттің (бір Құдайға сенушілік) негізгі ұстанымдары Абу
