РОБОТТАР ЖӘНЕ РОБОТОТЕХНИКАЛЫҚ

195 
Роботтардың әмбебаптылығы (көп функционалдығы) оларды негізгі 
технологиялық жабдықтар ретінде де (жинау операциялары, дәнекерлеу 
және  малярлық  жұмыстар),  сондай-ақ,  қосалқы  жабдықтар  ретінде 
(көлікті  тиеу  жүйелерде,  бақылау  және  диагностикалау  жүйелерінде) 
кеңінен  қолдануға  мүмкіндік  береді.  Cонымен  қатар,  өз  мүмкіндіктері 
бойынша робот адамнан біршама асып түседі. Ол ауыр, ыңғайлы емес, 
зиянды немесе қауіпті жағдайларда жұмыс жасауы мүмкін. Ол адамнан 
жүк  көтергіштігі,  тез  әрекет  етуі,  нақтылығы  жағынан  артық.  Оған 
жұмыста  үзіліс,  демалыс  қажет  емес  және  осының  бәрі  биологиялық 
организм ретінде адамға тән.  
Роботтардың  тарихы  Ежелгі  Египетте  басталды,  онда  қозғалмалы 
қолдармен  және  ұзымен  құдайлар  бейнелері  құрылды.  Тағы  да  ХІІ 
ғасырда  алғашқы  адамға  ұқсас  механикалық  фигуралар  –  андроидтар, 
құлдар,  музыканттар,  жазушылар  құрылған  болатын.  Олардың 
бөліктерін қозғалысқа келтіру үшін судың әлеуетті энергиясы, бу немесе 
кір  қолданылады.  XVII  ғасырдың  ортасында  дарынды  төмен  қалалық 
механигі  И.  П.Кулибин  қаздың  ұясының  көлеміндей  сағат  корпусында 
музыкалық  театр-автомат  орнатылған.  Осы  сағаттар  Мемлекеттік 
Эрмитажға  келушілердің  көңілінен  әлі  де  шығады.  ХХ  ғасырда, 
электрониканың дамуына байланысты дауыспен немесе радио бойынша 
басқарылатын,  қозғалатын,  отыратын,  тұратын  және  қарапайым 
операцияларды орындайтын күрделі роботтар пайда болған.  
Алғашқы  өнеркәсіп  роботтар  АҚШ-та  ХХ  ғасырдың  60-жылдары 
автомобильді  салу  зауыттарында  пайда  болды.  1975  жылы  әлемде 
шамамен  8  мың  робот  есептелді.  2005  жылы  олардың  саны  2,5  млн. 
жетті.  Өндіріс  және  роботтарды  қолдану  бойынша  әлемде  бірінші 
орынды Жапония алады. Одан кейін, АҚШ, Италия, Франция, Швеция. 
Терең  жұмыстарға  арналған  сезімтал  ұстайтын  құрылғымен  алғашқы 
отандық  телебасқаратын  робот  1968  жылы  құрылған  болатын. 
Роботтарға адам өміріне қауіпті жұмысты ара-қашықтықта орындайтын 
манипуляторларды  жатқызуға  болады.  Бұл  ядролық,  химиялық  немесе 
биологиялық  заттармен  жұмыстар,  су  асты  жұмыстары,  ашық 
космостағы жұмыстар.  
1985  жылы  Ресейде  өнеркәсіптік  роботтар  паркі  40  мың  данадан 
асты  және  әлемдік  парктің  40  %  жетті.  Алайда,  ХХ  ғасырдың  90-
жылдарында,  өкінішке  орай,  робототехникаларды  дамыту  бойынша 
жоспарлық жұмыстар тоқтатылған болатын, роботтардың паркі біршама 
қысқартылды.  
Бүгінгі  күні  роботтар  адами  қызметтердің  барлық  салаларында 
қолданылады:  машина  жасауда,  құрылыста,  ауыл  шаруашылығында, 
медицинада, ғылымда, тамақ және жеңіл өнеркәсібінде. Мұхитта терең 
су  асты  жұмыстарына  және  ашық  космоста,  соның  ішінде  Айда  және 
Марста жұмыстарға роботтардың ғана күші жетеді.  

жүктеу/скачать 4,68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: