ТҰРАҚТЫ СӨЙЛЕУ МОДЕЛЬДЕРІ:
тоқталар болсақ, атап өтуге тұрарлық, бір қарағанда, сонымен қатар, мен келіспей
қоймаймын, келісуге болады т.б.
САЛЫСТЫРМАЛЫ ҚҰРЫЛЫМДАР:
Сингапурдың экономикасы қалай дамыса, Қазақстанның экономикасы да солай дамиды.
Үлкен жетілік
елдері (G7):
АҚШ,
Канада, Жапония,
Германия, Франция,
Ұлыбритания және
Италия, 1997 жылы
Ресейдің қосылуына
байланысты «Үлкен
сегіздік» деп атала
басталды.
«Азия
жолбарыстары»
немесе Жаңа
индустриялы
елдер:
Сингапур,
Гонконг (Сянган),
Корея Республикасы,
Тайвань, Тайланд,
Малайзия.
КСРО құрамында
болған елдер:
Ресей, Қазақстан,
Украина, Өзбекстан,
Беларусь, Қырғызстан,
Түркіменстан, т.б.
«Қоныс аудару
капитализм елдері»:
Канада, Аустралия,
Израиль, ОАР, Жаңа
Зеландия.
Дамушы елдердің
көшбасшылары:
Қытай, Үндістан,
Бразилия, Аргентина,
Мексика.
Шығыс Еуропа
елдері:
Чехия,
Словакия, Болгария,
Венгрия, Румыния,
бұрынғы Югославия
мемлекеттері
Батыс Еуропаның
шағын капиталистік
елдері:
Бельгия,
Австрия, Швейцария,
Ирландия,
Нидерланды,
Люксембург.
Социалистік елдер:
Қытай, Куба, Лаос,
Въетнам.
1. ЭКОНОМИКАСЫ
ДАМЫҒАН ЕЛДЕР ТОБЫ
2. ДАМУШЫ
ЕЛДЕР
3. ӨТПЕЛІ ЭКОНОМИКА
ТӘН ЕЛДЕР
ҰСЫНЫЛАТЫН ТІЛДІК БІРЛІКТЕР
АЙТЫЛЫМ
161
VII
БӨ
ЛІМ
ЖАЗЫЛЫМ
Экономика ғылымының негізгі концепциясы – әрбір адам, өзінің
пайдасын арттырғысы келеді, әрбір адам байығысы келеді. Адам пайда
тапқысы келіп, қоғамға пайдалы көп жұмыс істейді, компаниялар көп
пайда тапқысы кеп, көп тауар өндіреді. Сөйтіп ел мен жер дамиды...
1. Берілген тұжырымға қатысты келісу немесе келіспеу эссесін жазыңыз.
“‡˜
“‡˜
“‡˜
“‡˜
КЕЛІСЕМІН
КЕЛІСПЕЙМІН
Өйткені
Себебі
VIII
БӨЛІМ
ӨНЕРКӘСІП
ЖӘНЕ
ШАРУАШЫЛЫҚ
1-САБАҚ
2-САБАҚ
Шаруашылық
Өнеркәсіп
163
VIII
БӨ
ЛІМ
ӨНЕРКӘСІП
ЖӘНЕ
ШАРУАШЫЛЫҚ
1. 301, 302-беттердегі сөздермен танысыңыз.
2. Сөздерді сәйкестендіріңіз.
3. Күрделі атау жасаңыз .
ӨНЕРКӘСІП
- САБАҚ
1
А
Ә
1 – Ғ_ _
минералдық
А
көздері
2 – _____
өңдеуші
Ә
металл
3 – _____
түсті
Б
қазбалар
4 – _____
энергия
В
кен
5 – _____
пайдалы
Г
алтай
6 – _____
тау
Ғ
шикізат
7 – _____
кенді
Д
өнеркәсіп
шикі
екі
май
орын
жанар
бұранда
кәсіп
кескіш
зат
тұз
бас
Шикізат,
164
VIII
БӨ
ЛІМ
4. Ой бөлісіңіз.
5. Тізбекті жалғастырыңыз.
1. Қазақстанда өнеркәсіптің қандай түрлері бар?
2. Сіздіңше, олардың қайсысы жақсы дамыған?
3. Өнеркәсібінің дамуы бойынша қай елдер алдыңғы қатарда деп
есептейсіз?
4. Бүкіләлемге әйгілі қандай кәсіпорындарды білесіз?
5. Өнеркәсіпті дамыту үшін не істеу керек?
1) Шетелдік инвестицияларды шақыруды тартуды көздейді.
2) Шетелдік шетелдің басқаруға берілген кәсіпорындар бар.
3) Минералдық шикізат сатудан түскен пайда экономиканы өркендетеді
өршітеді.
4) Электр энергетикасы көмір, мұнай, суға енгізілген негізделген.
5) Құрылыс қуаттылығын материалдарын өндіру жолға қойылды.
6. Артық сөзді табыңыз.
7. Термин мағынасымен танысыңыз.
ӨНЕРКӘСІП
Жеңіл
ИНДЕКС
– қандай да
бір экономикалық
құбылыстың
(өндірістің көлемі,
бағасы, сыртқы сауда
т.б.) тізбекті өзгерісін
өрнектейтін сандық
(әдетте, пайыздық)
көрсеткіші
165
VIII
БӨ
ЛІМ
8. Картаға әр аймақтағы өнеркәсіп орындарын жазыңыз.
Ақтау
Орал
Ақтөбе
Қостанай
Петропавл
Көкшетау
Павлодар
Қарағанды
Өскемен
Талдықорған
Қызылорда
Тараз
Шымкент
Алматы
АСТАНА
9. Бұл өнеркәсіп орындарында қандай ресурстар өңделеді?
темір
10. Суреттегі табиғи байлықтардың сапасын, құрамын, қасиеттерін сипаттап
айтыңыз.
Мұнай Темір Мыс
Алтын Көмір Уран
11. Пайдалы қазбалардың шаруашылық маңызы туралы ой бөлісіңіз.
166
VIII
БӨ
ЛІМ
1. Мәтінді оқыңыз.
ОҚЫЛЫМ
ӨҢІРЛЕР БОЙЫНША ӨНЕРКӘСІП ӨНІМІ КӨЛЕМІНІҢ ӨЗГЕРУІ
(2018 ж. қаңтар-мамыр бойынша)
Атырау 13,1
Қостанай
Жамбыл
Шығыс Қазақстан
Ақтөбе
Алматы
Павлодар
Алматы қаласы
Оңтүстік Қазақстан
Солтүстік Қазақстан
Қарағанды
Ақмола
Маңғыстау
Астана қаласы
Батыс Қазақстан
Қызылорда
12,4
12,3
7,2
4,8
4,4
4,3
3,8
3,3
3,1
3,0
2,8
1,5
0,2
-2,0
-4,4
12. Географ А.Ю. Скопин ұсынған жүйені басшылыққа ала отырып, өзіңіз
тұратын аумақтағы табиғи ресурстарды экономикалық тұрғыдан бағалаңыз.
♦
0 балл
Ресурс мүлде жоқ.
♦
1 балл
Ресурстың тек жергілікті маңызы бар.
♦
2 балл
Ресурстың аймақтық маңызы бар.
♦
3 балл
Ресурстың ұлттық (мемлекеттік) маңызы бар.
♦
4 балл
Ресурстың халықаралық маңызы бар.
(Әбілмәжінова С., Каймулдинова К. «География»)
167
VIII
БӨ
ЛІМ
Атырау
облысында
шикі мұнай өндірісі
көлемінің жоғарылауы
есебінен өнеркәсіптік
өндірістің
индексі
113,1%-ды құрады.
Қостанай облы-
сында темір ше-
кемтастары
және
қойыртпалары, жеңіл
автомобильдер, ұн және
макарондар өндірісі өсті
(112,4%).
Жамбыл
облысында
фосфат-
ты шикізат, қант, фосфор, фосфорлы
тыңайтқыштар және портландцемент
өндірісі жоғарылады (112,3%).
Шығыс Қазақстан облысында мыс
кендері және қойыртпалары, күнбағыс
майы, тазартылған алтын, тазартылған
мыс және жеңіл автомобильдер өндірісі
жоғарылады (107,2%).
Ақтөбе облысында хром кендері мен
қойыртпалары, мырыш қойыртпалары
және мыс-мырыш кендері, феррохром
және натрий бихроматы өндірісі жоға-
рылады (104,8%).
Алматы облысында өңделген сүт,
қант, алкогольсіз сусындар және электр
аккумуляторлар өндірісі өсті (104,4%).
Павлодар облысында мыс қойырт-
пасы, дизельдік отын және болаттан
жасалған құбырлар өндірісі жоғарыла-
ды (104,3%).
Алматы
қаласында
күнбағыс
майы, өңделген кофе, шай және теле-
дидар қабылдағыштары өндірісі өсті
(103,8%).
Оңтүстік
Қазақстан
облысында ұн, бен-
зин, керосин және
портландцемент өн-
дірісі жоғарылады
(103,3%).
Солтүстік
Қа-
зақстан облысын-
да
тазартылмаған
рапс майы, өңделген
сүт және ұн өндірісі өсті
(103,1%).
Қарағанды облысында жазық
илек, тазартылған алтын, болат және
оқшауланған сымдар өндірісі жоғары-
лады (103%).
Ақмола облысында құрамында
алтыны бар кендерінің өндірісі өсті,
ұн және шарикті немесе аунақшалы
мойынтіректер өндірісі жоғарылады
(102,8%).
Маңғыстау облысында шикі мұнай
өндірісі көлемінің жоғарылауы есебі-
нен өнеркәсіптік өндірістің индексі
101,5%-ды құрады.
Астана қаласында алкогольсіз су-
сындар, тауарлық бетон, тазартылған
алтын және қара метал, алюминийден
жасалған конструкциялар өндірісі өсті
(100,2%).
Батыс Қазақстан облысында газ
конденсаты өндірісі төмендеуі есебі-
нен өнеркәсіптік өндірістің индексі
98%-ды құрады.
Достарыңызбен бөлісу: |