14.3. Астық массасының қуыстылығы
Астықтың құрамында ауаға толған (ауа жайлаған)
қуыстардың болуы физикалық жəне физиологиялық құбылыс-
тарға əсер етеді. Мысалы, қуыстардағы қозғалмалы ауа дəндерді
жылыту, оның құрамындағы ылғалды буға айналдырып, өзімен
бірге қоршаған ортаға алып кетіп отырады. Астықты желдету не
болмаса зарарсыздандыру үдерістеріне қуыстылықтың тікелей
маңызы зор. Тіпті, астықтың дəндераралық кеңістігінде ауа
тұқымдық дəндердің өніп-өсу қабілетінің төмендемей сақталуы
үшін де қажет.
Қуыстылық дегеніміз – астық дəндерінің арасындағы пайда
болған қуыстар көлемінің жалпы астық массасының көлеміне
қатынасының пайызбен белгіленуі.
Яғни,
%;
100
W
V
W
S
мұндағы: W – астық массасының көлемі;
V – астық массасының қатты бөлшектерінің нақтылы көлемі.
Бұл формуланы басқа түрде келтіруге болады:
%;
100
100
100
1
W
V
W
V
S
t =
W
V
– астық массасының тығыздығы.
Дəнді дақылдарының қуыстылығы олардың пішініне,
ірілігіне, біркелкілігіне жəне т.б. көрсеткіштеріне байланысты
өзгеріп отырады. Əсіресе, қуыстылық көрсеткіші дəнді
дақылдардың натурасымен байланысты (30-кесте).
327
Достарыңызбен бөлісу: |