МЕББМ ҚАЗАҚСТАН-НУО КАЗАХСТАНСКО
РЕСЕЙ МЕДИЦИНАЛЫҚ РОССИЙСКИЙ МЕДИЦИНСКИЙ
УНИВЕРСИТЕТІ УНИВЕРСИТЕТ
3
психикалық қасиеттерi қалай қалыптасқаны айқындалады. Психиканың объектив
шындық бейнесi екенi белгiлi, сондықтан психологиялық зерттеулер ең алдымен
психикалық құбылыстардың адамның объектив өмiр шарттары мен қызметiне
тәуелдiлiгiн тануға бағытталуы тиiс. Сонымен бiрге, адамдардың әрқандай iс -әрекетi
барлық уақытта адам өмiрiн объектив жағдайларымен байланысып қалмастан, оның
субъектив мезеттерiмен де қатынаста болады. Ғылыми психология барша психикалық
құбылыстардың (қаншама күрделi болмасын) материалдық негiзi бас миы қыртысындағы
уақытша байланыстар жүйесi болатындығына арқа сүйей отырып, субъектив және
объектив жағдайлардың өзара ықпалды болатынын шынайы заңдылықты дәлелдеуге
негiздеп бере алады. Осы байланыстардың түзiлуi және олардың қызметтес болуынан
психикалық құбылыстар адам iс-әрекетiне ықпал жасап, оны реттеп, бағыттайды,
шындықты санада бейнелеуде адамға өз әсерiн тигiзедi
.
3. Жаңа әрі тың фактілермен үнемі толықтырылып отырмаса, ғылым дами алмайды.
Фактілер жинау үшін ғылыми негізделген әдістерді пайдаланғанда ғана ғылым дұрыс
және табысты дамуы мүмкін. Сондықтан ғылым дамып, қоғамның даму деңгейінен
қалыспай отыруы үшін, зерттеу әдістерін қолданып, сол пәннің мазмұнын байытып,
кеңейтіп,
жаңа
табыстарға
жетіп
отыруы
керек.
Психология, кез-келген ғылым сияқты, әр түрлі әдістердің біртұтас жүйесін қолданады.
Психология
әдістерінің
тӛрт
түрлі
тобын
атап
кӛрсетейік.
1. Ұйымдастыру әдістері: салыстырмалы әдіс (жас ерекшелік, іс-әрекеті бойынша әр түрлі
топтарды салыстыру); лонгитюдтік әдіс (бір адамдарды ұзақ уақыт бойы бірнеше қайтара
зерттеу), кешендік әдіс (зерттеуге әр түрлі ғылым ӛкілдері қатынасады, бір объектіні әр
түрлі
амалдар
арқылы
зерттейді).
2. Эмпирикалық әдістер. Оған байқау, эксперименттік әдістер (табиғи, және
лабораториялық); психодиагностикалық әдістер (тестер, анкеталар, сауалнамалар,
социометрия, әңгімелесу, сұхбат); іс-әрекет нәтижелерін талдау; биографиялық әдістер
енеді.
3. Мәліметтерді ӛңдеу әдістері: сандық (статистикалық) және сапалық (материалдарды
топтарға
бӛлу,
талдау).
4.Коррекциялық әдістер: аутотренинг, топтағы тренинг, психотерапевтикалық әсер ету
әдістері
және
т.б.
2.
Негізгі
зерттеу
әдістері.
Ұйымдастыру әдістері кӛбіне жас ерекшеліктер психологиясында қолданылады.
Психологияның осы жүйесінің азды-кӛпті ӛзіндік ерекшеліктері бар. 1)салыстырмалы
әдіс.Əр жастағы баланың психикасын зерттеп, әр жас туралы табылған мағлұматтар
|