500.
Дүкеннен 400 г қара шай және одан 150 г
кем көк шай сатып алынды. Барлығы
неше грамм шай сатып алынды?
95
Tонна. Центнер
505.
1)
1 кг дене 1 г денеден неше есе ауыр?
2)
100 г дене 1 кг денеден неше есе жеңіл?
3)
1 кг дене 500 г денеден неше есе ауыр?
4)
500 г дене 50 г денеден неше есе ауыр?
5)
500 г дене 1 кг денеден неше есе жеңіл?
6)
1 кг дене 200 г денеден неше есе ауыр?
Салмағы үлкен денелер тоннамен (т)
немесе центнермен (ц) өлшенеді:
1 т = 1000 кг 1 ц = 100 кг 1 т = 10 ц
501.
Кесінділердің ұзындықтарын сантиметр
және миллиметрмен өлше және оны са-
лыстыр:
A
B
C
D
502.
Біреуден 1, 3 және 5 кг-дық тастар бар.
Сол тастарды пайдаланып, табақты та-
разымен 500 г, 2 кг, 7 кг күрішті қалай
өлшеуге болады?
503
Teңдеулерді шеш:
18 + x = 35
x + 500 = 900
230 + x = 570
x + 34 = 56
300 + x = 700
x + 470 = 980
47 + x = 85
x + 400 = 600
480 + x = 850
504
Дүкеннен 400 г сары май және одан
50 г артық ірімшік сатып алынды. Бар-
лығы неше грамм тағамдық азық сатып
алынды?
96
506.
1)
Центнермен өрнекте: 200 кг, 500 кг, 700
кг, 900 кг, 3 т, 6 т, 10 т, 16 т, 48 т, 64 т.
2)
Тоннамен өрнекте: 30 ц, 80 ц, 140 ц,
200 ц, 350 ц, 560 ц, 840 ц, 1000 ц.
507.
Бірінші ағаштан 50 кг, екіншісінен оған
қа рағанда 3 есе артық, ал үшіншісінен
1 ц алма терілді. Барлығы қанша алма
терілді?
Шешу жоспары:
1)
Екінші ағаштан — 50 ⋅ 3
2)
Бірінші және екінші ағаштан —
50 + 50 ⋅ 3
3)
Үшінші ағаштан терілдi — 1 ц = 100 кг
4)
Жалпы терілді — 50 + 50 ⋅ 3 + 100
Есептеу:
50 + 50 ⋅ 3 + 100 = 50 + 150 + 100 = 300.
Жауабы:
300 кг немесе 3 ц.
508.
Фермер шаруашылығында бірінші күні
180 ц, екінші күні одан 60 ц кем, ал үшінші
күні 16 т картоп қазып алынды. Үш күнде
жалпы неше тонна картоп алынған?
509.
Қаз бен қойлардың жалпы саны 6-ау. Ал
олардың аяқтарының саны 18. Қаздар не-
шеу? Қойлар ше?
510
1)
Центнермен өрнекте: 300 кг, 400 кг,
800 кг, 2 т, 5 т, 11 т, 36 т, 85 т, 100 т.
2)
Toннамен өрнекте: 40 ц, 200 ц, 730 ц.
511
Базарға 10 қап күріш әкелінді. Әрбір қап
күріш 70 кг-нан болса, базарға неше цент-
нер күріш әкелінген?
97
Өткендерді пысықтау
512.
400 + 200
600 + 40
190 + 40
640 + 70
700 – 300
500 – 70
270 – 50
330 – 40
Үлгі:
400 + 200 = 4 жүздік + 2 жүздік = 6
жүздік = 600 бiрлiк.
513.
260 – 40
450 + 30
640 + 200
450 + 300
320 + 50
530 – 20
770 – 300
340 – 100
Үлгі:
260 – 40 = 200 + (60 – 40) = 200 + 20 = 220.
514.
130 – 50
360 + 70
580 + 40
760 + 60
240 + 70
430 – 50
650 – 70
820 – 30
Үлгі:
130 – 50 = (130 – 30) – 20 = 100 – 20 = 80.
515.
Бағалары суретте көрсетілген
дәптер, қаламсап және қаламға
тиісті төмендегі өрнектер нені
білдіреді? Өрнектерді дәп теріңе
жаз және шеш.
250 сум + 450 сум + 150 сум
250 сум + 450 сум
450 сум + 150 сум
250 сум + 150 сум
450 сум – 250 сум
450 сум – 150 сум
250 сум – 150 сум
516.
Тік төртбұрыш формасындағы футбол
алаңының қабырғалары 100 м және 60 м.
Алаңның периметрі неше метр?
450 сум
150 сум
250 сум
4
–
Maтeмaтикa,
3-сынып
98
520.
1)
Рим цифрларымен жазылған сандарды
оқы: VI, IX, III, VIII, XI, IV, I, V, XII, II, X, VII
2)
Күн, ай аттарын оқы: 4/IV, 12/X, 21/III, 8/IX,
27/VII, 3/I, 15/XI, 18/VIII, 7/V, 9/II, 31/XII.
Үлгі:
4/IV — 4 ақпан.
521.
Сағаттар нешені көрсетіп тұр?
522.
1 кг – 200 г
1 кг – 400 г
1 кг – 500 г
1 кг – 700 г
1 кг – 800 г
1 кг – 900 г
Үлгі:
1 кг – 200 г = 1000 г – 200 г = 800 г.
517.
Бес 1 цифры көмегімен 21 санын жасай
аласың ба?
518
120 – 70
280 + 50
830 + 90
320 + 90
470 – 80
940 – 50
Үлгі:
120 – 70 = (120 – 20) – 50 = 100 – 50 = 50.
519
Әзиза дүкеннен қалам және қалам ұшын
ұштаушы сатып алды. Қалам 150 сум,
қалам ұштаушы 850 сум тұрады. Бұл өр-
нектер нені білдіретінін айтып бер және
оларды шеш:
850 + 150 = (сум)
850 – 150 = (сум)
99
523.
Сурет негізінде мәселе құрастыр және
оны шеш:
524.
2 кг 300 г + 3 кг 500 г – 4 кг 400 г
7 кг 700 г – 4 кг 200 г + 3 кг 100 г
525.
Бірінші қырмандағы бидай 12, екінші
қыр мандағы бидай 8 қапқа салынды. Әр
қап 50 кг-нан болса, барлық бидай неше
центнер? Тоннаға айналдырғанда қанша
болады?
526.
Қабырғасы 4 см квадрат сыз. Оның пери-
метрі мен ауданын тап.
527.
Қызы туылғанда анасы 24 жаста еді. Қазір
қызының жасы анасынан екі есе кіші. Қазір
қызы неше жаста?
528
260 – 120
450 – 340
740 – 310
350 – 220
580 – 340
870 – 540
490 – 260
650 – 420
960 – 630
Үлгі:
260 – 120 = (200 – 100) + (60 – 20) = 100 + 40 = 140
529
Назокатта 19, Насибада одан 4-еу кем, ал
Наимада Насибадағыдан 8 артық компью-
тер дискі бар. Қыздарда жалпы неше диск
бар?
8 кг
6 кг
? кг
100
ЖАЗБАША ҚОСУ ЖӘНЕ АЗАЙТУ
Таңбадан өтпей қосу
530.
Баған түрінде қос:
23 + 34
35 + 43
42 + 46
64 + 35
531.
Шешуін түсіндір:
243 + 324 =
Бірліктер бірліктерге, ондықтар он-
дық тарға, жүздіктер жүздіктерге қо сы-
лады.
532.
Баған түрінде қос:
256 + 321
407 + 352
832 + 160
533.
Базарда сатушы бірінші күні 312 кг, екінші
күні одан 43 кг артық пияз сатты. Сатушы
екі күнде неше килограмм пияз сатқан?
534.
Биіктігі a см, ені b см болған тік төртбұ-
рыштың ауданы 36 см². Оның қабырға-
ларының ұзындығы нешеге тең болуы
мүмкін.
a
см
b см
S
см
2
36
36
36
36
36
Ондық
Жүздік
Бiрлiк
2
4
3
3
2
4
5
6
7
+
101
Таңбадан өтпей азайту
538.
Баған түрінде азайту:
27 – 14
38 – 23
56 – 34
79 – 47
539.
Шешуін түсіндір: 587 – 263 =
Бірліктерден бірліктер, ондықтардан
он дық тар, жүздіктерден жүздіктер
азай тылады.
540.
Баған түрінде азайту:
254 – 132
368 – 138
764 – 231
346 – 224
477 – 352
937 – 134
535.
Екі және үш дөңгелекті велосипедтердің
жалпы саны 5-еу, ал дөңгелектерінің саны
12. Екі және үш дөңгелекті велосипед-
тердің әрқайсысы нешеуден?
536
Баған түрінде қос:
543 + 136
261 + 526
454 + 324
354 + 403
620 + 248
730 + 240
537
Сатушы бірінші күні 124, екінші күні одан
31 артық қарбыз сатты. Екі күнде жалпы
неше қарбыз сатылған?
Ондық
Жүздік
Бiрлiк
5
8
7
2
6
3
3
2
4
–
102
Ондықтан өтіп қосу
546.
Баған түрінде қос:
27 + 34
38 + 45
47 + 46
69 + 34
541.
«Ласетти» бір қаладан екінші қалаға жол-
ға шығып, 114 км қашықтықты басып өтті.
Қалалар арасындағы қашықтық 236 км
болса, баратын жеріне жету үшін «Ласет-
ти» тағы да қанша қашықтықты басып өтуі
керек?
542.
Тік төртбұрыштардың периметрлерін және
аудандарын тап:
543.
Амалдарды орындамай тұрып 666 санын
999 санына қалайша айналдыруға бола-
ды?
544
Баған түрінде азайту:
465 – 234
487 – 156
894 – 562
576 – 346
546 – 245
958 – 246
545
Базарға 768 кг сәбіз әкелінді. Бірінші күні
232 кг, екінші күні 324 кг сәбіз сатылды.
Қанша сәбіз қалды?
103
547.
Шешуін түсіндір:
237 + 346 =
Бірліктер бірліктерге қосылады, бірлік
-
тер бірліктердің астына жазылады, 1
ондық ойда сақталады. Ондықтар он
-
дықтарға ойдағы 1 ондықпен бірге қо
-
сылады. Нәтиже ондықтардың астына
жазылады. Жүздіктер жүздіктерге қо
-
сылады, нәтиже жүздіктердің астына
жазылады.
548.
Баған түрінде қос:
138 + 245
336 + 426 744 + 237
247 + 328
508 + 384 825 + 156
549.
Тігіншілік кәсіпорнында бірінші күні 128,
келесі күні одан 16 көйлек артық тігілді.
Екі күнде неше көйлек тігілді?
550.
Берілген квадраттың периметрі 16 см.
Квадраттың қабырғасын тап және оны
сыз.
551.
Еніне де, ұзындығына да үш
сан қосындысы 8 шығатын етіп
1-ден 5-ге дейінгі сандарды
дөңгелектерге қойып шық.
Ондық
Жүздік
Бiрлiк
2
3
7
3
4
6
5
8
3
+
104
Жүздіктен өтіп қосу
554.
Шешуін түсіндір: 283 + 362 =
Бірліктер бірліктерге қосылады, нә
-
тиже бірліктердің астына жазылады.
Ондықтар ондықтарға қосылады, нә
-
тиженің ондығы ондықтар астына
жазылады, 1 жүздік ойда сақталады.
Жүздіктер жүздіктерге ойдағы 1 жүздік
-
пен бірге қосылады, нәтиже жүз діктер
астына жазылады.
555.
263 + 185
434 + 383
640 + 297
347 + 492
585 + 274
863 + 76
556.
Teрімшілер бірінші күні 382 кг, ертеңіне
одан 72 кг артық мақта терді. Олар екі
күнде неше килограмм мақта терген?
Ондық
Жүздік
Бірлік
2
8
3
3
6
2
6
4
5
+
552
Баған түрінде қос:
237 + 126
344 + 447 507 + 285 723 + 238
125 + 339
467 + 325 678 + 304 839 + 126
553
Көйлектер тігу үшін бірінші күні 327 м, ке-
лесі күні одан 38 м артық мата жұмсалды.
Екі күнде неше метр мата жұмсалды?
105
Ондықтан және жүздіктен өтіп қосу
561.
Шешуін түсіндір: 278 + 364 =
557.
Фермер шаруашылығындағы жылыжайға
ажыратылған алаң тік төртбұрыш форма-
сында, оның ұзындығы 232 м, eнi 241 м. Жы -
лы жайғa арналған алаңның периметрін тап.
558.
Әрбір қатардың дөңгелектері ішіндегі
4 сан қосындысы 20-ға тең болатын етіп,
1-ден 9-ға дейінгі қалған 6 санды да бос
дөңгелектерге орналастыр.
559
154 + 173
392 + 234
435 + 290
265 + 252
374 + 382
85 + 754
560
Сурет негізінде мәселе құрастыр және
оны шеш:
Ондық
Жүздік
Бірлік
2
7
8
3
6
4
6
4
2
+
8
2
5
350 сум
150 сум артық
? сум
106
Бірліктер бірліктерге қосылады, бірлік
-
тер бірліктердің астына жазылады,
1 ондық ойда сақталады. Ондықтар
ондықтарға ойдағы 1 ондықпен бірге
қосылады. Нәтиже ондықтар астына
жазылады, 1 жүздік ойда сақтала
-
ды. Жүздіктер жүздіктерге қосылады,
нәтижеге ойдағы 1 жүздік қосылып,
жүздіктер астына жазылады.
562.
167 + 186
256 + 358
643 + 197
278 + 245
347 + 283
728 + 182
563.
Базарға 387 кг қызанақ және одан 76 кг
қияр артық әкелінді. Базарға барлығы қан-
ша қызанақ және қияр әкелінді?
564.
Торкөздердің санын есептеу арқылы фи-
гуралардың ауданын тап. Мұнда төрт тор-
көзді 1 кв. см деп есепте.
565.
Үшбұрыштың бір бұрышы алып тасталса,
не ше бұрышы қалады? Жауабыңды сыз-
бамен дәлелде.
566
248 + 173
356 + 465
545 + 267
184 + 246
468 + 334
638 + 284
107
Уақыт өлшем бірліктері. Сағат, минут, тәулік
568.
1)
Сағаттың кіші тілі қалай аталады? Үл-
кен тілі ше?
2)
Сағат тілінің ұшы 1 сағат ішінде қалай
өзгереді? Минут тілі ше?
3)
Минут тілі 1 минутта қанша өзгереді? 5
минутта ше?
4)
1 сағатта неше минут бар?
569.
Сағат тілдері нешені көрсетіп тұр?
Сағаттар 15 минуттан кейін нешені көр-
сетеді?
570.
1)
Күндізгі сағат 12-ден түнгі сағат 12-ге
дейін сағат тілі неше рет айналып шыға-
ды? Минут тілі ше?
2)
Бүгінгі түнгі сағат 12-ден ертеңгі түнгі
сағат 12-ге дейін сағат тілі неше рет ай-
налып шығады? Минут тілі ше?
567
Үй іргесіндегі жерден 194 кг пияз, одан
76 кг көп сәбіз, сәбізден 158 кг артық
картоп қазып алынды. Неше килограмм
сәбіз және неше килограмм картоп қазып
алынды?
108
Жаңа күн түнгі сағат 12-ден бастала
-
ды. Бүгінгі түнгі сағат 12-ден ертеңгі
түнгі сағат 12-ге дейінгі уақыт 1 тәулік
бо ла ды: 1 тәулік = 24 сағат.
571.
1)
Минуттармен өрнекте: 1 сағат 20 ми-
нут, 1 сағат 40 минут, 2 сағат, 2 сағат 15
минут.
2)
Сағат және минуттармен өрнекте: 90
минут, 150 минут, 180 минут, 200 минут,
240 минут.
3)
Сағаттармен өрнекте: 1 тәулік 6 сағат,
2 тәулік, 2 тәулік 12 сағат, 3 тәулік, 3
тәулік 10 сағат.
572.
124 + 153
327 + 468
557 + 276
253 + 234
456 + 382
638 + 274
573.
Mектепте әр сабақ 45 минутқа созылады.
Бірінші және екінші сабақтан кейін 5 минут
үзіліс, ал үшінші сабақтан кейін 15 минут
үзіліс болады. Бірінші сабақ басталғаннан
төртінші сабақ аяқталғанша қанша уақыт
өтеді?
574.
1-ден 100-ге дейінгі сандарды жазу үшін
неше цифр қолданылады?
575
214 + 263
436 + 347
564 + 386
345 + 132
364 + 475
757 + 185
576
Тауға шығуға 2 сағат 45 минут, ал таудан
түсуге 1 сағат 35 минут жұмсалды. Бар-
лығы қанша уақыт жұмсалды?
109
Жыл, ай, апта
577.
1)
Бір жылда неше мезгіл бар? Олардың
аттарын атап бер.
2)
Әр мезгілдегі айлардың атын айтып
бер.
3)
Бір жылда неше ай бар?
4)
Бір аптада неше күн бар? Аптаның әр
күнінің атын атап бер.
1 жыл = 365 тәулік. Әр төрт жылда бір
рет 1 жыл = 366 тәулік болады. 1 жыл
-
да 12 ай бар: қаңтар, ақпан, наурыз,
сәуір, мамыр, маусым, шілде, тамыз,
қыркүйек, қазан, қараша, желтоқсан.
1 апта = 7 күн: дүйсенбі, сейсенбі,
сәр сенбі, бейсенбі, жұма, сенбі, жек-
сенбі.
578.
1)
2 жылда неше ай бар? 3 жылда ше? 5
жылда ше?
2)
3 аптада неше күн бар? 8 аптада ше?
579.
258 + 172
356 + 468
596 + 235
267 + 333
487 + 476
645 + 265
580.
Үшбұрыштарды түрлеріне қарап топтарға
бөл:
1
2
3
4
5
6
7
110
Өткендерді пысықтау
585.
300 + 200
410 + 300
600 + 230
300 – 200
410 – 300
600 – 230
586.
143 + 134
244 + 453
329 + 460
257 – 125
468 – 246
867 – 443
587.
Сағат тілдері нешені көрсетіп тұрғанын
айт:
Бұл сағаттар 25 минуттан кейін нешені
көр сетеді?
581.
Әр мезгілде неше тәулік бар екенін есеп-
те. Мезгілдердегі тәуліктер санын қосу ар-
қылы 1 жылда неше күн бар екенін тап.
582.
12 шырпыдан неше түрлі тік төртбұрыш
жасауға болады?
583
129 + 143
346 + 367
554 + 357
256 + 344
457 + 473
768 + 175
584
Оқу жылының үшінші тоқсаны 11 қаңтар-
дан 20 наурызға дейін болады. Үшінші
тоқсанда неше күн бар?
111
588. 1)
Минуттармен өрнекте: 1 сағат 15 ми-
нут, 1 сағат 45 минут, 2 сағат 20 минут, 2
сағат 30 минут, 2 сағат 55 минут, 3 сағат
10 минут, 3 сағат 40 минут, 5 сағат.
2)
Сағат және минуттармен өрнекте: 80
минут, 90 минут, 100 минут, 120 минут, 140
минут, 165 минут, 190 минут, 210 минут,
270 минут, 300 минут, 315 минут.
3)
Сағаттармен өрнекте: 1 тәулік 12 сағат,
1 тәулік 18 сағат, 2 тәулік 6 сағат, 2 тәулік
12 сағат, 2 тәулік 18 сағат, 3 тәулік 8 сағат,
4 тәулік.
589.
Сызба негізінде мәселе құрастыр және
оны шеш:
590.
Торкөзді қағазға биіктігi 9 торкөз және ені
4 торкөз тік төртбұрыш сыз. Бұл төртбұ-
рыштың екі бөлігінен бір квадрат жинала-
тындай етіп екі бөлікке бөл.
591
236 + 152
405 + 284
623 + 254
275 – 143
393 – 192
742 – 342
4
саға
т
30
минут
Tашкент
Қаршы
Teрміз
1 сағат
10
минут
112
593.
1)
1 жылда неше тәулік бар?
2)
1 жылда неше ай бар? 4 жылда ше? 8
жыл да ше?
3)
1 аптада неше күн бар? Апта күндерін
санап бер.
4)
Ақпан айында неше күн бар?
5)
Қай айлар 30 күннен құралған?
6)
Қай айлар 31 күннен құралған?
594.
127 + 134
438 + 253
753 + 37
244 + 183
562 + 270
856 + 83
356 + 247
637 + 353
943 + 57
595.
Сурет негізінде мәселе құрастыр және
оны шеш:
596.
Берілген фигурада неше квад-
рат бар? Тік төртбұрыштар саны
нешеу? Фигурадан 2 шырпыны
алып тастап, 4 квадрат жаса.
592
Екі қала арасындағы қашықтық 248 км, ал
екінші қала мен үшінші қала арасындағы
қашықтық одан 64 км артық. Бірінші қала
мен үшінші қала арасындағы қашықтық
қанша?
«Меруерт» — 50 сум
? сум
«Би» — 100 сум
«Қонжық» — 75 сум
113
Oндықтан өтіп азайту
599.
Баған түрінде азайту:
24 – 16
42 – 27
65 – 38
83 – 55
600.
Шешуін түсіндір: 263 – 127 =
Бірліктерді азайтуда 3-ден 7-нi азай
-
тып болмайды. 6 ондықтан 1 ондық
алынып, 13 бірлік жасалынады да
6-ның үстіне нүкте қойылады. 13-тен
7 азайтылады, нәтиже 6 бірліктер ас
-
тына жазылады. Ондықтардан қалған
5-тен 2 азайтылады, нәтиже 3 ондық
-
тар астына жазылады. 2 жүздіктен 1
жүздік азайтылады, нәтиже жүздіктер
астына жазылады.
597
74 + 748
156 + 137
426 + 354
85 + 643
256 + 252
353 + 374
99 + 899
408 + 385
570 + 259
598
Дүкенге әкелінген 10 қап шекер 3 кг-дық
қалташаларға салынды. Егер бір қап ше-
кер 45 кг болса, әкелінген барлық шекер
неше қалташаға салынған?
Ондық
Жүздік
Бірлік
2
6
3
1
2
7
1
3
6
–
114
601.
154 – 146
361 – 225
744 – 237
273 – 148
452 – 234
875 – 356
342 – 116
675 – 347
982 – 578
602.
Бірінші қала мен екінші қала арасындағы
қашықтық 256 км. Екінші және үшінші қала
арасындағы қашықтық одан 38 км кем.
Ал үшінші және төртінші қалалар арасы
екінші және үшінші қалалар арасындағы
қашықтықтан 48 км артық.
1)
Қай қалалар арақашықтығы ең үлкен?
2)
Қай қалалар арасындағы аралық ең
кіші?
Достарыңызбен бөлісу: |