Кәсіптік бейімдеп оқыту әдістемесі (12 жылдық мектеп)
жүктеу/скачать 5,35 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Пайдаланған әдебиеттер тізімі
- Кәсіптік бейімдеп оқыту әдістемесі (12 жылдық мектеп)
Қорытынды 12 жылдық білім беруде кәсіптік бейіндеу проблемасы, оның қалыптасу кезеңдері 2003 жылдардан бері педагогика ғалымында зерттеу нысаны ретінде ғалымдар назарында. 12 жылдық білім мазмұнын өзге елдердің тәжірибелеріне сүйене отырып, оның әдіснамасын, әдістемесін жасауда, базалық білім мазмұнын бірқатар отандық ғалымдардың еңбектері бар: оқу-тәрбие процесін ұйымдастырудың өзекті
бағыттары А.Е.Әбілқасымова, Р.А.Жанабаева, С.С.Смаилов, М.Н.Сарыбеков, О.С.Сәлімбаев, Е.Омар, Қ.А.Аймағамбетов, Л.К.Керимов т.б., болашақ мамандарды дайындаудың теориясы мен практикасы Б.К.Момынбаев, А.А.Саипов, М.Ә.Құдайқұлов, Қ.Қ.Жанпейісова, А.А.Бейсенбаева, А.А.Жолдасбеков, О.С.Сыздықов, Б.А.Тойлыбаев, А.Ғ.Қазмағамбетов, Т.М.Әлсатов, Л.Байсерке, В.А.Ким т.б., мұғалімдердің біліктілігін көтерудің жаңашылдығы Ш.Таубаева, Б.А.Тұрғынбаева, Б.А.Әлмұхамбетов, Е.Қозыбаев, Ә.К.Қағазбаева т.б.,
жеке тұлғаның
креативтілік қабілетін дамыту және көркем өнер шығармашылығын жетілдірудің бағыттары Б.Оспанова, Қ.Ералин, І.С.Сманов т.б зерттеулерінің маңыздылығы жоғарыВ.А.Сухомлинский, В.С.Татьяченко, С.Е.Хозе, Е.А.Ямбург, Т.Линчевская, Д.Р.Пірімбетова, Ш.Қ.Әмір, Б.Т.Кенжебеков және т.б. қарастырылады. Оның ішінде кәсіби және технологиялық білім беру мазмұны мен білім беру сабақтастығы К.Ө.Өстеміров, К.Р.Исаева, Л.Г.Дирксен, Ұ.Б.Төлешова, Т.П.Досанова, М.А.Кененбаева, С.Смайлов. еңбектері жарық көруді. Сонымен қоса бірқатар ғалымдар 12 жылдық мектептің білім беру мазмұнын теориялық және
әдістемелік оқытудың
жаңа парадигмасы жағдайында Омарова Р.С., білім мектепке мұғалім кадрларын даярлайтын оқу орындарының даму тарихын Р.К.Бекмагамбетова, Қазақстандағы білім беру жүйесінің генезисі мен даму тенденцияларын Игибаева А.К, білім мектептің даму тарихын Қ.Т.Ыбраимжанов, нновациялық білім мектептің дамуын И.Н.Шевченко, білім білімнің дамуының ғылыми педагогикалық негіздерін Ш.Майғаранованың т.б.еңбектері зерттеу негізі мен бағыты болатындығы анықталды. Қазақстан Республикасында 12 жылдық білім беру жүйесінде бейіндік оқытуды қалыптасу кезеңінде білім мектептеріндегі білім беру мазмұнының қалыптасуы мен даму кезеңдерін жеке зерттеуді талап етеді, себебі бұл мәселенің жағымды нәтижелерін, кеткен олқылықтарын, кемшіліктерін ғылыми тұрғыдан терең тұжырымдау қажеттігін айқын көрсетеді. Әдістемелік құралда Қазақстанда 12 жылдық білім беру жүйесіне енуге бағытталған ғалымдар мен практикалық педагогтардың жинақтаған еңбектеріне талдау жасап, оған сипаттама беру міндеті емес, Қазақстан Республикасында 12 жылдық білім жүйесінде қол жеткізген жетістіктерді айқындап, жүйелеуге және 12 жылдық білім беруде кәсіптік бейіндеуді құрудың даму бағыттарын көрсетуге бағытталды. Ғылыми – педагогикалық әдебиеттер мен оқу материалдарын зерттеу негізінде, алға қойған міндеттерге сай біз 12 жылдық білім беру жағдайында кәсіби бейіндік білім беру мазмұны білім аймақтары бойынша анықталып, 76 базалық мазмұнын құруда сабақтастыру жолдарын мақсаттадық. 12 жылдық білім беру жағдайында мектептеріндегі кәсіптік бейіндеу білім мазмұнын қалыптастыруда білім беру мазмұнының маңызды құрылымдық компоненттері білім беру стандартының, оқу бағдарламаларының, оқу құралдарының, оқу жоспарларының, оқу - әдістемелік кешенді құрайтын нормативтік құжаттарға талдау жасалып, 12 жылдық жағдайында 11,12 сынып оқушысында қалыптасуы керек
құзіреттіліктер анықталды. Себебі қазақстандық 12 жылдық білім білім беру мазмұны еліміздің әлеуметтік– экономикалық, саяси және мәдени дамуына сәйкес өзіндік ерекшелігі бар. 12 жылдық білім беру жүйесіндегі бейіндік білім беру мазмұнын анықтайтын әдістерді айқындауға байланысты келесі з ерттеу мақсаты орындалды : - теориялық тұжырымдамалар мен педагогикалық тәжірибені талдай отырып, 12 жылдық білім беру жүйесінде оқушыларды кәсіптік бейіндеп оқытудың теориялық негіздері анықталды; - «мектеп – колледж – ЖОО» жүйесі бойынша жоғары сынып оқушыларын кәсіби-бейіндеп оқытудағы білім мазмұнының сабақтастық моделі жасалды; - бейіндік оқыту пәнін көркемдік модельдеу негізіндегі кәсіби-бейіндеп оқытудағы білім
мазмұның сабақтастығын қамтамасыз ету
технологиясыұсынылды; - «мектеп – колледж
– ЖОО»
жүйесінде бейіндік- бағыттық оқытуды
сабақтастырудың (гуманитарлық (тарих), жаратылыстану пәндері бойынша) дидактикалық шарттары анықталды; - «мектеп – колледж – ЖОО»
жүйесін кешенді ұйымдастырушылық – педагогикалық, оқу - әдістемелік қамтамасыз етуде бейін алды зерттеу жүргізіліп, нәтиже алынды; Әлемдік тәжірибеде, педагогика ғылымындағы бейіндік оқытуға
байланысты кәсіпке бейіндеу, оқу орындарының сабақтастығына байланысты теорияларға, ғылыми еңбектерге, нормативтік құжаттарға жасалған талдау төмендегідей қорытынды жасауға мүмкіндік берді: - біз әдістемелік нұсқауда алған 12 жылдық мектептеріндегі бейіндік оқыту мазмұнының қалыптасып дамуы қоғамымыздағы білім беру жүйесі түбегейлі өзгеріске ұшырап, білім беру жүйесінде тың жаңалықтар әкеледі. 12 жылдық білім беру жүйесіне ену бірнеше кезеңге бөлініп, әрбір кезең өзіндік ерекшелігі айқындалатынын атап өту керек. 12 жылдық білім мектептеріндегі бейіндеп оқыту мазмұнының маңызды құрылымдық компоненттері анықталған; - 12 жылдық білім мектептеріндегі бейіндік оқытуды дамыту мен дамуында хронологиялық, жүйелілік, құндылық, салыстырмалы келістерден жасалған талдау бейіндік білім беру мазмұнын құрайтын құрылымдық компонентерінің арасындағы өзара байланыстың бар екені анықталды; - 12 жылдық бейіндеуде мазмұнында ұлттық-мемлекеттік ерекшелікті ескеріліп, ұлттық сананың қалыптасуына мүмкіндіктер молынан туындайтыны анықталды; - 12 жылдық бейіндік оқытудағы білім беру мазмұнының әрі қарай даму тенденциялары зерттеуге алынған жылдардағы жинақталған жағымды және 77 жағымсыз тәжірибені айқындап, білім мектептің оқу бағдарламаларын, оқулық мазмұнын жаңаша құруға керектігі анықталды; Зерттеу мәселесіне байланысты төмендегідей ұсыныстар жасауға болады: - Қазақстан Республикасының 12 жылдық бейіндік оқыту білім базасы, ондағы білім мазмұны ғасырлар бойы қалыптасқан бай педагогикалық тәжірибенің мұқият сараланған жалғасы, әлемдік білім ауқымындағы өз орны бар құбылыс деп қарау керек; - 12 жылдық білім бейіндік оқыту білім беру мазмұнының даму тарихына қатысты проблемаларды зерттеуде нақтылы-тарихи жағдайларды, ұлттық мемлекеттік ерекшеліктерді, құндылық бағдарларды ескеріп, зерттеуге алынған мәселе педагогикалық құбылыс ретінде түрде бағалануы және жетілуі керек; - Бейіндік оқыту барысында білім аймақтарында оқушылар бойында қалыптасуы тиіс айқындалған құзіреттіліктер пәндердің базалық мазмұндарын беру барысында қалыптасып, тәжірибе нәтижесі ғылыми негізделіп, ұсыныстар ретінде мемлекеттік құжаттарда көрініс табуы қажет; Сонымен 12 жылдық мектепте бейіндік білім мазмұнын «мектеп – колледж
– ЖОО» жүйесінде құру мәселесі көп қырлы болуына байланысты бір жұмыстың аясында мәселені толығынан қарастырдық деп есептемейміз. Зерттеу жұмысымыздың шеңберінен 12 жылдық білім беруде бейіндеу мазмұнының «мектеп –
– ЖОО» жүйесінде әрі қарай дамуына маңызды әсерін тигізетін әлі де бірқатар мәселелер терең зерттелумен мен ғылыми негізделуді қажет етеді.
Қорыта айтқанда, зертеу тақырыбына байланысты жұмыстар өз жалғасын әрі қарай әдістемелік нұсқаулар, құралдар, арнайы курстарда жалғасын табу керек деген қорытындыға келеміз.
78 Пайдаланған әдебиеттер тізімі 1. Қазақстан Республикасының білім туралы заңы (2011.24.10. берілген өзгерістер мен толықтыруларымен). 2. 12 жылдық орта білім беру мемлекеттік стандарты жобасы. – Астана, 2008. 3. Қазақстан Республикасында білім
беруді дамытудың 2011 –
4. Қазақстан Республикасында Бейіндік оқытуды дамыту
Тұжырымдамасы жобасы. – Астана, 2009. 5. Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университеті Педагогика: дәріс курсы. – Алматы, 2003. – 370 б. 6. Педагогика начальной школы: учебное пособие для студентов педагогических учебных заведений / И.П. Подласый, – М.: «Владос», 2001. – 398с. 7.
заведений / В.А. Сластенин, И.Ф. Исаев, А.И. Мищенко, Е.Н. Шиянов. – М.: Школа-пресс, 1997. – 280 б. 8. Педагогика: Большая современная энциклопедия (сост.
Е.С. Ропацевич). – М.: «Современное слово», 2005. – С.12-14. 9. Жас ерекшелігі және педагогикалық психология. Редакцияны басқарған А.В. Петровский. – Алматы, 1987. –189 б. 10. Мұханов М. Жас ерекшелігі және педагогикалық психология пәнінен лекциялар курсы. – Алматы, 1996. – 189 б. 11. Мұғалімге білім
мектеп оқушысының психологиясы жөнінде. Редакцияны басқарған А. Люблинская. – Алматы, 1981– 176 б. 12. Немов Р.С. Психология /ІІІ-я книга. – М.: Высшая школа, 1998. – 215 с. 13. Возрастная и педагогическая психология /под ред. М.В.Голизо. – Москва, 1984. – 366 с. 14. Мухина В.С. Мектеп жасындағы балалар психологиясы. Алматы, 1986. –316 б.
15. Абылкасымова А.Е., Ушуров Е.А., Омарова Р.С. 12летка Развитие системы общего среднего образования в современном мире. – Алматы, «Ғылым», 2003. – 180 с. 16. Теоретические основы содержания общего среднего образования /под ред. В.В. Кравского, И.Я. Лернер. – М., 1983. – 289 с. 17. Абылкасымова А.Е., Омарова Р.С. Экспериментальная диагностика работы в классах с 12-летним обучением. – Астана: РНПЦ проблем12-летнего образования, 2004. – 78 с. 18. Джадрина М.Ж. Дидактические аспекты дифференциации содержания школьного образования. – Алматы, 2000. – 150 с. 19. Ізмұқанов М. 12 жылдық мерзіміне көшу туралы. Білім мектеп. – 2004. – № 1. Б.12-18. 20. Леднев В.С. Содержание образования. – М., 1989. – 120 с. 21. Мажикеев Т. Некоторые аспекты перевода организаций образования на 79 12 летнее обучение. – творческая педагогика, 2002. – №2. – С. 42-45. 22. Есенова М.И., Жадраева Л.У., Суворина Г.Е. Структурирование учебно- методического комплекса по математике для учащихся и учителей начальных классов. Методические рекомендации. – Астана: РНПЦ проблем 12- летнего образования, 2003. – 60 б. 23. Башарулы Р.О. О структуре 12 летнего среднего образования //Білім Образование. – 2004. – №1. – С.15-18.
24. Павленко В.К. К проблеме совершенствования содержания обучения в 1-4 классах 12- летней школы. – Астана, 2012. - 110 с. 80 Мазмұны Кіріспе .......................................................................................................... 3 1
кәсіптік-бағдарлы оқытудың
теориялық ережелері................................................................................................ 5 2
оқу орны»
жүйесінде білім
алушылардың кәсіптік-бағдарлы білім мазмұнының сабақтастық моделін негіздеу...................................................................................... 17 3
тілдік пәндерді, химияны, физиканы, биологияны, географияны, тарихты кәсіптік-бағдарлы оқытудағы дидактикалық шарттарды және көрнекті
модельдеудің заңдылығын айқындау.................................................................................................... 35 4 «Мектеп-колледж-жоғары оқу орны» жүйесінде кәсіптік-бағдарлы білім мазмұнының сабақтастығын тиімді іске асыру әдістемесі......... 60 Қорытынды.................................................................................................... 75 Пайдаланған әдебиеттер тізімі..................................................................... 78 81 Кәсіптік бейімдеп оқыту әдістемесі (12 жылдық мектеп) Әдістемелік құрал Басуға 19.04.2013 қол қойылды. Пішімі 60×84 1/ 16 . Қағазы офсеттік. Офсеттік басылыс. Қаріп түрі «Times New Roman». Шартты баспа табағы 5,0. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі «Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы» РМҚК 010000, Астана қ., Достық көшесі 20, «Санкт-Петербург» с.-і. о., 13-қабат. жүктеу/скачать 5,35 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|