Туралы тоғыз мақала жазды



Pdf көрінісі
бет1/7
Дата20.01.2017
өлшемі12,51 Mb.
#2307
  1   2   3   4   5   6   7

www.anatili.kz

e-mail: anatili_gazetі@mail.ru

www.twitter.com/anatilikz

www.facebook.com/anatilikaz

№47 (1357) 

24 – 30 қараша 

2016 жыл


1 9 9 0   ж ы л ғ ы 

н а у р ы з д ы ң   2 2 - с i н е н 

б а с т а п   ш ы ғ а д ы

Сөзi жоғалған 

жұрттың 

өзi де жоғалады

ОЙТҮРТКІ


ЗАҢ ЖӘНЕ ҚОҒАМ

ТІЛ ТҰҒЫРЫ – ҰЛТ ҒҰМЫРЫ

ТАҒЗЫМ

БАСПАСӨЗ – 2017 



ЕЛБАСЫ ЖӘНЕ ЕЛ МҰРАТЫ 

Бүгінгі санда:

Ұлтының 

бағына туған

28 панфиловшы

Шаңырақ

3-бет

8-бет

7-бет

леуметтік әділеттілікті ұран-

датқа нымен оны іспен дәлелдей 

алмаған кешегі кеңес заманында 

қабылдаған Қазақстанның екі Конс-

титуциясында да елдің, жердің иесі 

қазақтың тілі ж нінде бір ауыз с з 

болған жоқ. Дегенмен, Республи-

камызда Кеңес  кіметінің алғашқы 

2 0 - 3 0 - ж ы л д а р ы н д а   қ а з а қ   т і л і н 

мемлекеттік деңгейде жүргізу үшін 

біраз әрекет жасалынды. 1920-1925 

жылдары Қырғыз АКСР Халық Ко-

миссарлары Кеңесінің Т рағасы 

(бүгінгі Премьер-министр) Сәкен 

Сейфуллин қазақ тілінің тағдыры 

туралы тоғыз мақала жазды. Бірақ 

к п ұзамай халықтың мүддесі үшін 

күрескен ұлт зиялыларын түгел 

дерлік қуғындап, к бісін түрмеге 

тығып, алдын атып жойғаннан кейін 

кеңестік билік орыс тілін мемлекеттік 

мәртебеге к теруге тікелей кірісті. 

* *  *


Қазақстан Республикасының Пар-

ламенті Қазақстан Тәуелсіздігін хал-

қы мыздың аса зор құндылығы ретінде 

бағалай отырып, Тәуелсіз Қазақстанды 

құру және қалыптастыруда ерен еңбек 

сіңірген Қазақстан Республикасының 

Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан 

бішұлы Назарбаевтың стратегиялық 

бағытына берік ұстанымын таныта оты-

рып, «Қазақстан-2050» Стратегиясының 

басты мақсатына жетуді болашақ ұрпақ 

алдындағы  зінің тарихи парызы және 

ж а у а п к е р ш і л і г і   д е п   с е з і н е   о т ы р ы п , 

«Мәңгілік Ел» қастерлі мекенінде жарқын 

келешегімізді жасауға ұмтыла отырып, 

Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 

жиырма бес жылдығы Декларациясын 

қабылдайды. 

***

Тәуелсіздіктің 25 жылдық мерейтойы – 



з тарихында тұңғыш рет заманауи мемле-

кет құрған Қазақстан халқының ауқымды 

тарихи жетістіктерінің жарқын к рінісі. 

Қазақстан үшін Тәуелсіздіктің жиырма 

бес жылы ілгерілеу мен орнықты дамудың 

кезеңі болды. Тәуелсіз Қазақстан  зінің 

жаңа тарихымен табысты мемлекет және 

бүкіл Орталық Азия  ңірінің к шбасшысы 

атануға құқығы бар екендігін дәлелдеді. 

з Тәуелсіздігінің 25 жылында Қазақстан 

экономикасы қарқынды дамыған, табысқа 

жетудің бірегей тәжірибесі бар саяси 

тұрақты мемлекет ретінде қалыптасты. 

Біздің елімізде экономикалық, саяси және 

әлеуметтік салаларда аса ірі  згерістер 

жүзеге асты. 



Астанада Қазақстан Республикасы 

судьяларының VII съезі  тті. Алқалы 

жиынға Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев 

қатысты. Съезде еліміздің сот жүйесін 

заман талабына сай дамыту мәселелері 

қаралды. 

Президент  з с зінде Тәуелсіздік 

жыл   дарында  Қазақстанда  түбегейлі  жаңа 

згеріс терге сай келетін заманауи сот 

жүйесі қалыптасқанын атап  тті. 

– Біз Тәуелсіздік жылдары мемлекет 

құра отырып, Қазақстанда жүргізілген 

іргелі реформаларға сай қазіргі за-

манғы сот жүйесін қалыптастыруға 

ай рықша к ңіл б лдік. Мұнсыз алға 

қарай шынайы жылжу болмайды. Атап 

ткенімдей, аз нәрсе жасалған жоқ. 

Алайда, біз атқарған орасан жұмысты 

жұртшылықтың оң бағалауы, тұтастай 

алғанда, сот қаншалық жылдам және ең 

бастысы, әділ болатындығына байланыс-

ты, - дей келе адамдар  з мәселелерін 

шешу үшін айлап-жылдап билік дәліз-

дерінде жүгіруге тиіс емес. Заң бұзылған 

жағдайда адам сотқа баруы тиіс және сол 

жерде  з құқықтары мен бостандықтары 

қорғалатынына сенімді болуы керек 

екенін атап  тті.

Елбасының пайымдауынша, бұл 

тәжірибе барлық  ркениетті әлемде 

осылай. Демек, кез келген нағыз сот 

реформасының түпкі мақсаты – судья-

лардың адалдығы мен кәсібилігі, әділдік 

және әділ сотқа қолжетімділік болып 

саналатын тәуелсіз және сатылмайтын 

сот билігі.

4-бет

Ана – шаңырақтың шуағы, отбасының бақыты мен берекесі. 

«Ана» деген ардақты атқа ие болған әрбір әйел затының ал-

дында өскелең ұрпаққа деген жауапкершілік міндеті тұр. Ана 

денсаулығы бүгінгі заманның көкейкесті мәселелерінің бірі. Дана 

халқымыз «Ақылды әйел ішінде, алтын бесікті ұл жатар» деген 

мақалды текке айтпаса керек-ті. 

Кеше Парламент палаталарының 

бірлескен отырысында «Қазақстан 

 Республикасы Тәуелсіздігінің 25 жылдығы 

Декларациясы» қабылданды. Халық 

қалаулыларының пікірінше, Деклара-

ция еліміз үшін маңызды оқиға болып 

табылады. Онда Тәуелсіз Қазақстан 

мемлекетін құру тарихына баға беріліп, 

осы бағыттағы миссияны Елбасының аса 

сәтті орындап шыққаны атап көрсетілген.

Алаш ұлт-азаттық қозғалысының Тәуелсіздік үшін күресі ең бірінші рухани 

дүниеміздің өзегі – тілдің бостандығынан басталған еді. Cонау 1905 жылдың 

қарашасында Мәскеуде өткен Ресейдің жергілікті және қалалық қайраткерлері 

съезінде 5 миллионға жуық қазақ халқының атынан аса көрнекті саяси ре-

форматор, ғұлама ғалым Әлихан Бөкейхан сөз сөйлеп, өз халқының ана тіліне 

бостандық берілуін, ісқағаздарының қазақ тілінде жүргізілуін, қазақ мектебінің 

қудаланбауын айтуы жайдан-жай емес болатын. 

Қоғамдағы кейбір қыз-ке-

лін шектердің шылым шегіп, 

түрлі ішімдіктерге әуес боп, 

ашық-шашық жүргенін к рген 

кезде қай анамыз осындай үлгі 

берген еді деп қайран қалар 

тұстарымыз да жоқ емес. 

Сала мамандарының берген 

мәліметтеріне сүйенсек, жас 

қыздардың 30 пайызының ғана 

денсаулығы қанағаттанарлық 

деңгейде екен. Демек, қалған 

70 пайыз  қарак здеріміз ана 

болуға аса қабілетті емес. Оның 

і ш і н д е   4 7 , 4   п а й ы з   қ ы з д а р  

асқазан-ішек жолдарының 

дерттеріне шалдықса, 30,8 пай-

ызын несеп, зәр жүйесі ауру-

лары мазалайды екен. Сондай-

ақ 12,5 пайызы эндокриндік 

жүйе ауруымен ауырады.  Бұдан 

кейін ананың бойындағы дерт 

іште жатқан балаға да тікелей 

зиян келтіреді. Ана денсаулығы 

дұрыс болмаса, одан туар бала 

қандай болмақ? Міне, осы 

мәселе бізді қатты алаң датады. 

К птеген дәрігерлер «ата-

аналар дәрігерлер берген емдеу 

шараларын баланың беті бері 

қараса болды тоқтатып қояды, 

толық курсты аяқтамайды. Со-

ның салдарынан вирус бала 

ағзасында қалады. Жас нә-

рестеге дұрыс күтім жаса-

майды, ауырған баланы дер 

кезінде дәрігерге к рсетпейді, 

дұрыс тамақтандырмайды» де-

ген сыңайдағы уәждерін ай-

тады. Ал ата-аналар қауымы: 

«Дәрігерлер вирусты анти-

биотиктермен емдеу арқылы 

жас ағзаларды улап жатыр. 

Біз сондықтан дәрі-дәрмекті 

алғашқы к мек ретінде ғана 

пайдалануға тырысамыз» де-

генді алға тартады.  желеріміз 

«Басқаны қайдам, біз кіш-

кене күнімізде аналарымызға 

ауырған жерімізді сылап-сипа-

тып, ұшықтатып алып шау-

ып кететінбіз» деп келіндері 

мен ұл-қыздарының баланың 

асты-үстіне түсіп немесе бірден 

дәрігерге ала жүгіретініне 

к ңіл дері  толмайтындығын 

жеткізді.

Бұрын еліміз ана мен бала 

лімінің к рсеткіші бойынша 

әлемде алғашқы орындардың 

бірінен к рінетін. Десе де, 

б ү г і н г і   т а ң д а   Е л б а с ы н ы ң 

тапсырмаларын амалға асы-

ра білген Үкімет ширек ғасыр 

ішін де оң нәтижелерге қол 

жет кізді. Ана мен бала  лімі-

нің к рсеткіші бірнеше есеге 

азай  ды.  Егемендіктің  алғашқы 

жыл дары босанған 1000 әйел-

дің 67-сі қайтыс болса, 2015 

жылы бұл к рсеткіш 12-ге дейін 

т мендеген. Ал балалар  лімі 

27-ден 9-ға азайды. Бұл к рсет-

кіш тердің жақсаруы халық 

санының  суіне оң ықпал етті. 

Статистикаға сүйенсек, Тәуел-

сіздік алған 25 жылда халық 

саны 1 миллион 200 мыңға 

артқан. (Zanmedia.kz)

Х а л ы қ   с а н ы н   а р т т ы р у , 

ұлттың сапасын жақсарту – 

бүгінгі таң дағы басты мәсе ле-

лердің бірі. Ол үшін дені сау 

ұрпақты  мірге әкеліп, қо-

ғамда салауатты  мір салтын 

қалыптастыруымыз керек.

Абылайхан ЖҰМАШЕВ

АНА ДЕНСАУЛЫҒЫ 

БӘРІНЕН ҚЫМБАТ

Қазақстан Республикасы 

Тәуелсіздігінің 

25 жылдығы Декларациясы

ТУРА БИДЕ ТУҒАН ЖОҚ

 

2-бет

2-бет

ҚАЗПОШТА

Индекс


Мерзімі

Аймақ/қала

Аудан/ауыл

Жеке жазылушылар үшін

65367

6 айға


1748,16

1859,94


12 айға

3496,32


3719,88

Мекемелер мен ұйымдар үшін

15367

6 айға


3202,56

3314,34


12 айға

6405,12


6628,68

ТАРИХТАН СЫР 

ШЕРТКЕН

«Тауарих хамса» кітабы және оның 

авторы Құрбанғали Халид туралы

КЕЛЕСІ НӨМІРДЕН ОҚИТЫНДАРЫҢЫЗ:

Бүгінде ақпарат таратудың  жолдары 

сан түрлі.  з басым күнделікті интер-

нет желісін пайдалансам да, дәстүрлі 

басылымдардың, соның ішінде газеттің 

орнын ерекше деп санаймын. 

Бұл тұрғыдан келгенде «Ана тілі» 

газеті менің рухани серігім десем де бо-

лады. Газетте негізінен оқырманға ой са-

латын, оқырманның танымын арттыра-

тын, дүниетанымын кеңейтетін, рухани 

құндылықтарды арқау ететін мақалалар 

басылады. Сондықтан интернет зама-

нында  мір сүріп отырсақ та, «Ана тілі» 

газетін үнемі қадағалап, оқып отырамын. 

Басылымның электронды нұсқасы да 

бар. Бұл да басылымның уақыт ағымынан 

қалыс қалмай, алдыңғы қатардан к рініп 

келе жатқанын дәлелдейді.  

Туған тілінің болашағына алаң-

дайтын, ата жұртты ардақтайтын, 

дініміздің бүтіндігін ойлайтын, салт-

дәстүріміз бен ұлттық құн ды лық-

тарымызды к з дің қарашығындай 

сақтайтын, ұрпағы на ұлағатты тәрбие 

беруді к здейтін, қа зақтың кемел 

болашағына қызмет етуді  зіне парыз 

санаған әрбір азамат «Ана тілін» жанына 

серік ету керек деп санаймын.  йткені 

тіл – халықтың қорғаны, халықтың 

байлығы, бары мен нары. 

Ыстанбұл қаласында түркі халықта-

ры ның танымал ойшылы Жүсіп 

 Бала са  ғұн ның  мың  жылдығына  арнал-

ған ха лықаралық симпозиум  тті. 

А л қ а л ы   ж и ы н ғ а  

з е р б а й ж а н , 

 Қа   зақстан,  Қырғызстан,  Қытай  мен  Түр-

кия ның түрколог ғалымдары қаты сып, 

тарихи тұлғаның  мірі мен шығар ма-

шылығы жайлы мазмұнды баяндама-

лар жасады.Биыл Жүсіп Баласағұнның 

мың жылдығы кең к лемде тойлан-

ды. Ақынның мерейтойына орай, ха-

лықаралық Түркі академиясы «Құтты 

білік» дастанын жариялап, бірқатар 

маңызды іс-шара ұйымдастырды.

Ойшыл  з заманында философия, ма-

тематика, медицина мен астрология сала-

сын кеңінен зерттеп, ғылымның дамуына 

лшеусіз үлес қосқан. Ал Баласағұнның 

әлемге танылған тырнақалды туындысы 

«Құтты білік» дастаны екені белгілі. 

Әрқайсымызға 

қажет басылым

Рухани тұлғаға арналды

ТӘУЕЛСІЗДІК 

және қазіргі қазақ тілі

Елдос АХМЕТАЙ,

«Өскемен Жылу Энерго орталығы» 

ЖШС-нің қызметкері

1938 жылғы 13 наурызда БКП(б) ОК 

мен КСРО Халық комиссариа ты 

 «Ұлттық республикалар мен облыс-

тар дағы мектептерде орыс тілін 

міндетті оқыту туралы» қаулы қа-

былдады. Осы жылғы 5 сәуір күні 

Қазақ ССР ОАК мен ХК кеңесі 

«Қазақ мектептерінде орыс тілін 

міндетті түрде оқыту туралы» қабыл-

даған қаулыда республикадағы қазақ 

мектептеріндегі орыс тілін оқытуды 

қанағаттанғысыз дәрежеде деп са-

нады, әрі бұл жағдайға жұрттың 

үрейін ұшыратын саяси баға берілді. 

Солақай саясатшылдар халыққа білім 

беру органдары мен жекелеген кеңес 

аппаратының кейбір буындарына 

контрреволюцияшыл буржуазиялық-

ұлтшылдық пен троцкистік-бу ха-

риндік элементтердің кіріп кет-

кендердің мақсаты – лениндік-

cталиндік ұлттық саясатты жүзеге 

асырмау, с йтіп, қазақ халқының 

орыс халқымен туысқандық бірлігін 

бұзу деп түсіндірді. Мұндай түсінік 

сая си қуғын-сүргінді басынан кешіріп 

отырған зиялы қауымның аузын аш-

тырмады, қолын іске барғызбады. Ал 

бұқара халық үн қатпады.

Шынына келгенде, ол кезде елі-

міздегі қазақ мектептерінің жағ да-

йының  зі тіпті мәз емес еді. 1937/1938 

оқу жылында республи ка дағы барлық 

292 мектептің 157-і орыс мек тептері, 

10-ы аралас, 89-ы ғана таза қазақ 

және т.б. мектептер бола тын. Бірақ 

бұл біздің басшыларды да, кейбір 

«белсенді» қосшыларды да ойландыр-

мады, қайта олар  зімізді орға жығып, 

орыс мектебін к бейтуге, орыс тілінің 

үстемдігін орнатуға жеңдерін түре, 

маңдай терлерін сүрте кіріскен бо-

латын. Бұл кеңестік биліктің жаңа 

тіл саясаты саяси мәдениеті т мен, 

кеше отарлық езгіде болған, әрі  з 

елінде азшылыққа айналған қазақ 

х а л қ ы н   з о р   қ и ы н ш ы л ы қ т а р ғ а 

жетеледі. Соның зардабын жетпіс 

жылдай к рдік, к п нәрсеге к ндік, 

әлі жалғасып келеді. 


2

№47 (1357) 

24 – 30 қараша 

2016 жыл


АНА ТІЛІ

(Басы 1-бетте)

Тәуелсіз Қазақстанның барлық жетістіктері 

мен жеңістері Қазақстан Республикасының 

Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан  бішұлы 

Назарбаевтың тегеурінді және дана басшылығымен 

әрбір қазақстандықтың табанды да тыным сыз 

еңбегінің арқасында мүмкін болды. Президент   Н. . 

Назарбаевтың саяси ерік-жігері және стратегиялық 

к регендігі дамудың қазақстандық үлгісінің табы-

сты болуын айқындап, Қазақстанның орнықты 

сіп- ркендеу жолына шығуына мүмкіндік ту-

дырды. Еліміз «Қазақстан-2050» Стратегиясын 

дәйекті түрде жүзеге асыра отырып, әлемнің озық 

30 елінің қатарына қосылуға қарышты қадам 

басуда. Мемлекет басшысының байыпты және 

жемісті халықаралық бастамаларымен еліміз 

биік халықаралық беделге ие болып, ғаламдық 

ядролық қарусыздану қозғалысының танымал 

к шбасшысына айналды. 

***


1991 жылы 16 желтоқсанда Парламент «Қазақ-

стан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі ту-

ралы» Конституциялық заңды қабылдады. Тәуелсіз 

Қазақстанның бұл тұңғыш құжаты халқымыздың 

қуатты және пәрменді мемлекет құру арманының 

жүзеге асуын айғақтады. Заң Қазақстан егемендігінің 

оның ұлан-ғайыр аумағында және әлемнің саяси кар-

тасында мызғымастығын мәңгілікке бекітіп берді. 

Еліміздің басты құжаты – Қазақстан Республикасы 

Конституциясын 1995 жылғы 30 тамыздағы референ-

думда бүкіл Қазақстан халқы бірауыздан қабылдады. 

Конституция егемендіктің саяси және құқықтық 

негіздерін бекітіп, адамның  мірін, құқықтары 

мен бостандығын, тегіне, әлеуметтік жағдайына, 

нәсіліне, ұлтына, тіліне, дінге қатыстылығына 

қарамастан, адам мен азамат құқықтарының теңдігін 

мемлекеттің жоғары құндылықтары деп жариялады. 

Тәуелсіз Қазақстанның Конституциясы мемлекет 

пен қоғамның тұрақтылығы мен  ркендеуінің 

мызғымас негізіне айналды. Қазақстанда тиімді 

демократиялық институттар – президенттік инс-

титуты, Парламент, сот жүйесі және белсенді 

азаматтық қоғам қалыптасты. 

Елімізде жаһандық сын-қатерлерге т теп бе-

руге және бүкіл қоғамның мүдделерінің жүзеге 

асуын қамтамасыз етуге қабілетті мемлекеттік 

құрылымның тиімді жүйесін құруға мүмкіндік 

берген тарихи маңызды экономикалық және саяси 

реформалар жүргізілді. Тәуелсіздіктің алғашқы 

күндерінен бастап еліміздің саясаты ұзақ мерзімге 

негізделді, қазақстандықтардың әл-ауқаты,  мірдің 

жоғары сапасына жүйелі де мақсатты ұмтылысы 

оның басты ұстанымдары болды және солай болып 

қала береді. Қазақстан әлемнің бәсекеге ең қабілетті 

50 елінің қатарына енді.  лемнің ең дамыған 

30 елінің қатарына кіруді мақсат етіп қойған 

«Қазақстан-2050» Стратегиясы жаңа сипаттағы 

стратегиялық құжат болып табылады. Мемлекет 

басшысының «100 нақты қадам: баршаға арналған 

қазіргі заманғы мемлекет» Ұлт жоспары әлемдік 

қаржы жүйесіндегі аса жағымсыз құбылыстарға 

қарамастан, елімізде  ндіріс пен инновация-

ны, әлеуметтік саланы дамытуға және жұмыс 

орындарын ашуға мүмкіндік береді. Қазақстан 

ядролық қауіпсіздік рейтингінде ең қауіп сіз 

елдердің қатарына кіреді. Президент Н. .Назарбаев 

    Қазақстанды  еліміздің  ұлттық  мүдделеріне  нұқ   сан 

келтірместен ядролық қарусыз мемлекетке айнал-

дыру ж ніндегі тарихи маңызды міндетті шеше білді. 

1991 жылғы 29 тамызда Елбасы Семей ядролық 

полигонын жапты. Қазақстан Президенті  з елінің 

ғана емес, сондай-ақ бүкіл адамзаттың тағдыры үшін 

зіне жауапкершілік ала отырып, әлемдік деңгейдегі 

саясаткер ретінде танылды. Семей полигонының 

жабылуымен ядролық қаруды таратпаудың және 

қарусызданудың жаһандық процесінің жаңа кезеңі 

басталды. 

Қазақстанның бастамасы бойынша БҰҰ    29 

тамызды Ядролық сынақтарға қарсы іс-қимыл дың 

халықаралық күні деп жариялады. Қазақстан ядро-

лық қаруды таратпау режимін нығайту ж ніндегі 

нақты ұсыныстарын алға тартып, Ядролық қарусыз 

әлемнің жалпыға ортақ декларациясын қабылдауды 

ұсынды. Тәуелсіздіктің 25 жылында қазақстандық 

дипломатия әлем елдерінің басым б лігімен сенімді 

достық және ынтымақтастық қарым-қатынастар 

орнатып, халықаралық ұйымдардың қызметіне 

белсенді түрде араласып келеді. Біздің еліміз әлемдік 

қоғамдастықта орнын нық айқындап, лайықты 

құрмет пен беделге ие болып отыр.  лемде аумағы 

ж нінен тоғызыншы орын алатын Қазақстан 

Республикасының шекарасын делимитациялау мен 

демаркациялау Президент Н. . Назарбаевтың тари-

хи жетістіктері болып табылады. Қазақстан  ңірлік 

және жаһандық процестердің белсенді қатысушысы 

бола отырып, халықаралық қауіпсіздікті нығайтуға 

қомақты үлес қосуда. «Еуропаға жол» мемлекеттік 

бағдарламасын жүзеге асыру Қазақстанның 

Еуропаның жетекші мемлекеттерімен әріптестік 

пен ынтымақтастықтың барынша жоғары деңгейіне 

шығуына жол ашты. Қазақстан ынтымақтастықтың 

еуразиялық к піріне айналды. Біздің еліміз 

ЕАЭО, ШЫҰ, А СШК секілді интеграциялық 

жобалардың бастамашысы және ілгерілетушісі 

болып табылады. Қазақстан ЕҚЫҰ, ИЫҰ, ЕАЭО, 

ШЫҰ, ТМД, ҰҚШҰ, А СШК және Түркі кеңесі 

сияқты ірі халықаралық ұйымдарда табысты 

т рағалық етудің тәжірибесіне ие. Тәуелсіздігінің 

25 жылдығы қарсаңында Қазақстан Орталық Азия 

елдерінің арасында алғашқы болып 2017-2018 

жылдарға БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты 

емес мүшесі болып сайланды. Халықаралық 

қ о ғ а м д а с т ы қ   Қ а з а қ с т а н н ы ң   х а л ы қ а р а л ы қ 

қатынастарды дамытудағы үлесін лайықты бағалай 

отырып, біздің елімізге ЭКСПО-2017 халықаралық 

мамандандырылған к рмесін  ткізуді сеніп тапсыр-

ды. Тәуелсіздік жылдарында Қазақстанның Қарулы 

Күштері еліміздің сенімді қалқанына айналды. Пре-

зидент – Жоғарғы Бас қолбасшы Н. .Назарбаев 

Қазақстан Республикасының тәуелсіздігін, 

аумақтық тұтастығын, оның шекарасының 

мызғымастығын, халқымыздың бейбіт және тыныш 

мірін сенімді қорғауға қабілетті Қарулы Күштердің 

түбегейлі реформалауды, әскери қуаты мен әлеуетін 

арттыруды қамтамасыз етті. Тәуелсіздіктің 25 

жылында Қазақстанда жоғары экономикалық 

к рсеткіштерге қол жеткізілді. Мемлекет басшысы 

Н. .Назарбаев Қазақстан халқын дәйекті түрде ең 

жоғары әлемдік к рсеткіштерге жетуге бағыттап 

келеді. 


«Қазақстан-2050» Стратегиясы, «Нұрлы жол» 

жаңа экономикалық саясаты, «100 нақты қадам» 

Ұлт жоспары – әлемнің ең дамыған мемлекеттерінің 

қатарына кіруге қабілетті Қазақстанның қуатын 

нығайтуға бағытталған жоспарлар. Біздің бәсе келес 

болатын бірегей басымдықтарымыз – Қазақ стан-

ның мол табиғи байлығы, ауыл шаруашылық, 

коммуникациялық және транзиттік әлеуеті 

еліміздің экономикалық жетістіктерінің негізіне 

айналды. Бүгінде Қазақстан – жекеменшік ин-

ституты орныққан, орта тап белсенді дамитын, ал 

кәсіпкерлік экономикалық  ркендеудің қозғаушы 

күші болып табылатын тұрақты нарықтық эконо-

микасы бар ел. Елбасының стратегиялық к регендігі 

арқасында Қазақстанда жаһандық қаржылық-

экономикалық дағдарыстарға қарамастан, ел эко-

номикасын жаңғырту табысты жүзеге асырылып жа-

тыр. Қазақстан индустриялық қуатын нығайту мен 

инновацияны дамытуды нық к здеп отыр. Ауқымды 

құрылымдық реформалар барысында мүлде жаңа 

жоғары технологиялы салалар: мұнай-химия, ав-

томобиль  неркәсібі, теміржол машина жасау, IT-

технологиялар, ғарыштық спутниктер  ндірісі сала-

лары құрылды. Елбасының бастамасы бойынша әр 

азаматтың  мір сүру деңгейін арттыруға бағытталған 

«Бизнестің жол картасы-2020», «Агробизнес-2020», 

«Жұмыспен қамту-2020» бағдарламалары жүзеге 

асырылып жатыр. 

Тәуелсіздіктің мерейлі 25 жылында Қазақстан 

лемдік банктің Doing Business рейтингінде 35 орын 

алды. Елімізде жаңа экономикалық ұмтылысты 

қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін «Нұрлы 

жол» бағдарламасы, «Батыс Қытай – Батыс Еу-

ропа» халықаралық к лік дәлізі, Транскаспий 

халықаралық к лік маршруты секілді бірқатар 

стратегиялық маңызды инфрақұрылымдық жо-

балар жүзеге асырылып отыр. Жаңа елордамыз 

Астананы құрудағы айрықша р л еліміздің Тұңғыш 

Президенті Н. .Назарбаевқа тиесілі. Астана 

Қазақстан Тәуелсіздігінің салтанат құруын паш 

етіп, халқымыздың мақтанышына айналды. Аста-

на құрылысы жаңа мемлекеттің, жаңа қоғамның 

құрылысы ретінде киелі мәнге ие болды. Астана 

ткеннің барлық құндылықтарын жинақтап, 

болашақтың жарқын келбетін елестетті. Бүгінде 

Астана –  з күшіне сенімді, жаңа Қазақстанның бүкіл 

әлемге әлеуетін танытқан ірі іскерлік орталық.  Аста-

на саммиттер мен басқа да маңызды халықаралық 

кездесулерді  ткізетін ірі орталыққа айналды, елі-

міз  дің басқа қалалары үшін дамудың үлгісі болды. 

Ас тана ның  зінде 2017 жылы «Болашақтың энер-

гиясы» инно вациялық күн тәртібімен ЭКСПО-2017 

ха лық а ралық  мамандандырылған  к рмесі  тетін 

болады. 


Қазақстан конфессияаралық және этносаралық 

татулық пен келісім үстемдік құрған мемлекет 

дамуының бүкіл әлемде танылған жаңа бірегей 

моделін құрды. Мемлекет басшысы Қазақстан халқы 

бірлігін нығайтудың конституциялық мәртебесі 

бар айрықша институты – Қазақстан халқы 

 Ассамблеясын құрды.  лемдік діндердің, тілдердің, 

мәдениеттер мен дәстүрлердің тоғысындағы тари-

хи араласуы Қазақстанда бейбітшілік пен келісім 

әлеуметтің адамгершілік және әдеп нормасына, 

ортақ мәдениетіміздің ажырамас б лігіне айналған 

қоғамның айрықша үлгісін қалыптастырды. 

Ол к пэтностық пен к пконфессиялылықты 

Қазақстанның стратегиялық ресурсына және 

артықшылығына айналдыра отырып, руханилық 

пен азаматтықтың құрыштай құймасын мейлінше 

бекемдей түсті. Н. .Назарбаевтың бейбітшілік 

пен қоғамдық келісім моделі қоғамның үйлесімді 

дамуының әлемдік эталонына айналды. 

«Мәңгілік Ел» құндылықтары Тәуелсіздік 

жетістіктерін, Қазақстан халқының мүдделер 

ортақтастығы мен тарихи тағдырын к рнекі бей-

нелеп берді.  «Мәңгілік Елдің» жеті құндылығы 

қазақстандықтардың Тәуелсіздікті нығайтуға, еркін 

де  ркендеген елде  мір сүруге ұмтылысын – ортақ 

мақсатын, ортақ мүдделері мен ортақ болашағын 

біріктірді. Қазақстан халқы қабылдаған «Мәңгілік 

Ел» Патриоттық актісі қуатты жұмылдырушы 

бастауға, қоғамдық келісімді нығайтудың  зегіне, 

бүкіл қоғамның мүдделері мен ұмтылысын біртұтас 

тұрғыда бекемдеу құралына айналды. Басты бағдары 

Жалпыға ортақ еңбек қоғамы құндылықтары болып 

табылатын әлеуметтік тұрақтылық қоғамы құрылды. 

Қазақстан тәуелсіздігін алған сәттен бастап Пре-

зидент Н. .Назарбаев халық алдына әлеуметтік 

бағдарлы нарықтық экономикасы бар қуатты 

егемен мемлекет құру міндетін қойды.  леуметтік 

жаңғырту әлеуметтік прогрестің экономикалық 

еркіндіктері мен идеалдарын үйлестікпен  рістетіп, 

қоғам мен әрбір адамның әл-ауқатының артуы үшін 

жағдай жасады, қарқынды дамитын еңбек нарығын 

құруға мүмкіндік берді. 25 жылда бала туу деңгейі 60 

пайызға  сті. Қазақстан аналар үшін қолайлы елдер 

рейтингінде жыл сайын жоғары к теріліп келеді. 

Біз қазақстандықтардың  мір сүру жасын ұзартуға 

қол жеткіздік. Еңбек адамының мүдделері – біздің 

мемлекетіміздің басты назарында. 

Мемлекет қазақстандықтардың оқуы мен кәсіби 

дағдыларын үнемі жетілдіріп отыруы үшін жағдай 

жасайды, еркін еңбекке және лайықты еңбекақы 

алуға мүдделі әрбір азаматтың конституциялық 

құқықтарын қамтамасыз ету үшін  ндірістер, 

инфрақұрылымдар және басқа да нысандар 

құрылысын жүргізеді. Білім беру саласын кешенді 

реформалау Қазақстанның әлемдік білім беру 

кеңістігінде лайықты орын алуына жағдай жа-

сады. Отандық білім беру жүйесі мен ғылымды 

жетілдіру мемлекеттік саясаттың стратегиялық 

басымдықтарының бірі және елді әлеуметтік-

экономикалық жаңғыртудың шешуші тетігі бо-

лып табылады. Қазақстан ересек адамдардың 

сауаттылығы деңгейі бойынша Адам дамуы индексі 

әлемдік тізімнің алғашқы үштен біріне кіреді. 

Қазақстан зияткер ұлтты қалыптастыру үшін дәйекті 

түрде жағдай жасай отырып, адам дамуының деңгейі 

жоғары елдер тобынан нық орын алды. Президент 

бастамасының арқасында елде ерекше сипатты 

«Болашақ» бағдарламасы ұдайы жүзеге асырылуда, 

«Назарбаев Университеті», зияткерлік мектептердің 

кең тараған желісі құрылды. Еліміздің к птеген 

жоғары оқу орындарында университеттік білім беру 

деңгейі к теріліп келеді. Барлық  ңірлерде мыңнан 

астам заманауи мектептер салынды. 

Ұлт денсаулығы, денсаулық сақтау саласын 

дамыту және саламатты  мір салтын қалыптастыру 

экономикалық және әлеуметтік дамудың маңызды 

факторларына айналды. Отандық денсаулық 

сақтау саласы әлемдік стандарттар деңгейіне 

к терілді: заманауи медицина орталықтары, ауру-

ханалар мен емханалар салынды, еліміздің барлық 

ңірлерінде зерттеулер мен жоғары технологиялы 

операциялардың бүкіл спектрі жүзеге асырылуда. 

Қазақстан еуразиялық кеңістікте медициналық 

туризмнің орталығына айналып келеді. Халық 

денсаулығы к рсеткіштерінде БҰҰ Дүниежүзілік 

денсаулық сақтау ұйымы мойындаған айтарлықтай 

оң  згерістерге қол жеткізілді. 

Қаржы ресурстарымен және жоғары шығарма-

шы  лық қайтарыммен нығайтыла түскен мәдениет 

са ласы қуатты даму серпініне ие болды. Прези-

дент Н. .Назарбаевтың бастамасы бойынша іске 

асырылған «Мәдени мұра» бағдарламасы отан-

дық мәдениетті сақтау мен дамыту ж ніндегі кең 

ауқымды жұмыстардың бастамасы болып табыл ды. 

Қожа Ахмет Яссауи кесенесі, «Таңбалы» архео-

логиялық кешені сияқты бірегей отандық ескерт-

кіштердің, сондай-ақ «Сарыарқа – Солтүстік Қазақ-

станның далалары мен к лдері» табиғи мұра нысан-

дарының ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мәдени 

мұралары тізіміне енуі әлемдік маңызы бар оқиға 

болып табылады. Тәуелсіздік жылдарында спорт 

пен саламатты  мір салты саласында тамаша нәти-

желерге қол жеткізілді. Спортшыларымыздың аса ірі 

халықаралық жарыстардағы табыстары қуатты және 

бірлікшіл спортшы ұлт  мір сүретін Қазақстанның 

жаңа бейнесін жасады. Бүгінде Қазақстан спорты 

ең жақсы дамыған әлемдегі 30 елдің қатарына кіреді. 

* * *


 Тәуелсіздіктің Ұлы Жолы мәңгі болуы тиіс! 

Елордада «Тәуелсіз Қазақстан» монументін тұрғызу 

қажет. Ел Конституциясында Тұңғыш Прези-

дент – Елбасы Нұрсұлтан  бішұлы Назарбаевтың 

біздің мемлекетімізді құрудағы бірегей үлесін атап 

туді, Елбасының есімін елорданың атауында және 

еліміздің басқа да маңызды нысандарында к рсетуді 

ұсынамыз. Біздің тұтас мақсатымыз – Елбасы 

т ңірегіне топтасып, ең қымбат қазынамыз – егемен 

әрі тәуелсіз Қазақстанды к зіміздің қарашығындай 

сақтап және ұрпақтарымызға аманаттап, «Мәңгілік 

Ел» құндылықтарын қастерлеу. Тәуелсіздік біздің ең 

басты ұйыстырушы құндылығымыз болған, қазір де 

солай және бола да бермек.   




Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5   6   7




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет