М и н и стр л ігі С. Т о р ай ғы р о в аты н д ағы п ав л о д ар м ем л е к е ттік у н и в ер си теті т ор айғыровт ану дәрістер жинағы Павлодар 2006
жүктеу/скачать 6,51 Mb. Pdf көрінісі
|
| §
Шоң, Шорман едік, Бір-бірімізге қорган едік. Шоңның, Торайғырдың көк жапырактары, Бұтағыңа келіп конған едік... Келтірілген мысалдардан байқайтынымыз не? Ол шумак ішіндегі тармактардың буын санында тепе-теңдіктің сақталмауы. Бірде он үш оуынды тармақтан басталған шумақгың келесі тармакгары рн бір буынга кшлрейсе, одан әрі тігггі сегіз буынға күрт түсіп кеткен. Екінші үсынылған үлпде бес, тоғыз, он бір буындар алма кезек тізіліп, еркін киыстырылған.Дәп осындай қүбылысты ақыннын «Оқуда мақсат не?» туьшдысындағы буындарды санасак аңғарар «Токсан ауыз сөздің» түйініне үңілсек, Торайғыров өлеңіңдегі оуы ндарды еркш өзгерткенімен, казақ поэзиясында реформа жасауды мақсат түтпаған, түр қуалаушылықтың да салқыны “ еШ е аКЫ ВДЫ Қ салиқалы ІЩ «нер туындысында хас көркем М сі Ш ү НҒЯ ТГРН ЛП1Р “__^ ұкқан абзал. Поэзия еркіндік сяпм мГЭЗИЯ • Туывд“ сында Ш компаненттердің бірі-ұйкас.Буын Н И Н іш Н ім и заңдылықты тілейтін силлабикалық үвдастың орны аирықша зор. Неге десеңіз,тармакгың аякталып, шу к шиндеп жолдардың бір-бірімен тығыз байланыста болуына И І Н « лепке иеле„у , „ е Х с Олар: Қ.Жүмалиев қазақ өленшің үйқасын сегізге бөліп қарайды. ұйқас, 1/қара өлең үйқасы, 2/шүбыртпалы үйқас 3/еоікгі кезекті ү -а иқас, 5/шалыс үйқас,8/осы күнгі ерікті үйқастар б а с ы м ; С ™ “ МҰТга ° СЫЛаРДЫ" В ӘЛеИ Жане К е 3 е т Ұйкастар о в ь ,> ,,» с і Е З с у л у ғ ю РНт Т 8к“ ак 1 о і Я і ■ дегенмен Абай да баека Т І . " Ушін тосын, жана күрған.Сондай-ак, ол «Абайды көріп, бурынгы ш ^ а ^ к с з ^ і н бес аякты, айнымалы үйқастар ізімен өзі екі түрлі өлең үлгісін шығарады.Олар «Мейірімсіз ажал»,»Неге жасаймын?»-деген өлеңдері. Расында, оның «Мейірімсіз ажалы» сыртқы пішінімен де, ішкі сырымен де көңіл бүралқы шығарма. Көңілге қайғы у салып, Көзден жасты паралтқан,-б Жүрекке жара дак салып,-а Жанды ашып зарлатқан,-б Уытың күшті, ажал-ай!-в Сүлтанмахмүттың формалық ізденістегі қол жеткен табысына айғақ боларлықтай өрнек. Торайғыров лирикасы үйқасындағы буындық қүрылымға токталу қажет-ақ. Алдымен айтпағымыз, ақын үйқас үшін ашық һәм жабық буынға аяқталатын сөздерді еркін қиыстырады. Айттырған калыңдығы байдың кызы, Жақсы ғой жарасса егер еңбек жүзі. Махаббат, жар дегенді үға білсе, Жібімес өмірінде жүрек мүзы,- Секілді ашық буындар, Таусылмас ғылым теғіз шалкып жатқан, Соңынан қалмас оның дәмін татқан. Өмір бойы оқысаң бір таусылмай, Қиындығы қинайды жанға баткан,- Тәрізді жабық буындар өлеңді ойнатып, құлпырта ондендіреді. Сондай-ақ үйқасушы сөздердің буын санына да назар аударган жөн. Үйқасқа қатыскан сөздердегі буын мөлшеріне қарай Торайғыровтағы өрнек күрылысын төмендегі жіктерге бөлу мүмкін емес. Төрт буынды үйқас, Ол қарғы білім бермес таққанменен, Надан білгіш бола ма мақтанменен, Мәстек шауып түлпардан бәйге ала ма, Қадірлеп асыл жабу жапканменен. Ү ш буынды үйқас Жетуге күмар жоғары 27 і Қайдан жаман болады. Талпыну бар, талап бар, Бүйткен Адам оңады. Екі буынды үйқас Өмірде неше түрлі уды іштім, Неше түрлі азапқа жаным т^стің. Ағайынның ішінен ала шықса, Жау ішінде бар ма екен сонан күштің Бажайлап қарағанда, ақында үйқасушы сөздердің төрт, үш буыннан Қүрылуы тән екендігі анықталады. Мүның төркіні революцияға дейінгі қазақ өлеңінде, оның ішінде Торайғыров поэзиясында ақырғы бунақтың он бір буынды өрнекте тек төрт буыннан, жеті-сегіз буынды үлгіде тек үш буыннан түратындығымен байланысты деп ойлаймыз. Ал екі немесе бір буынды үйқаста соңғы бунақ түгел қатыспайды, соңғы бунақтың аяқтағы сөзі ғана үйқасқа кіреді. Сол себепті де екі яки бір бунды үйқастар жиі үшырамайды. Сүлтанмахмүт кейде қүрама үйқасты (составная реформа) да сәтті өрімдейді, Уай, дүние қайда біздің өткен күндер, Қызықты сауық-сайран өткен күндер. Үйқасушы компонент екі сөзден қүралған, екі сөзде де үйқас сакталып, өлеңнің эмоциялық ықпалын күшейткен. Адамзатгың сезім иіріміне типзер поэзияның өсерін байытуға қүрама үйқас едәуір кызмет аткарған десек асырып айткандық болмас. «Қазақ әдеби тілінің тарихы» атты кітапта «-түғын формасы XX ғасырдың басындағы біршама көбірек қолданылды»- делініпті - 1 үғын формасын Сүлганмахмүт үйқас түзуге катыстырған. Жан қайда әділетті іздейтүғын, Адамшылық атақты көздейтүғын. Тірлікпен өлген күнді бірдей ойлап, Екі жайдан күдерді үзбейтүғын. Бүл акынның өлеңдік үйқасқа қазақ тілінің буындық, формалық мүмкіндіктерш еркін қамтып, жете игеруге үмтылғандығына үлкен цәлел. • • 1-,..^і&йІІЙІ? :■. - ^ '1' '■ 'г Сөз арасында ескертетініміз қаламгердің: Көңіл менен көзді ашып, Алға сүйреп барасы. Бүл жарақтар барында, 28 Кім адасып қаласы?,- сияқты үйқас іздеп мазмүнға нүқсан келтіретін, немесе: Обь пен Нилдей тасалар... Борыш басын басарлар,- татар тілінің ықпалына бойынсүнып кететін сәттері де жоқ емес. Қуаныштысы мүндай қүбылыстардың тек бірен-саран екендігі, өте аз екендігі. Қазіргі өлең теориясыда үйкастың дыбыстық қүрамына ден қою - комақты, маңызды сала. 8 буындық структурамен қатар дыбыс материалдарының сапасы мен санына (яғни үйкастағы дауысты, дауыссыз дыбыстардың арақатынасына), дыбыстардың созылымдылығына, ырғақтағы музыкаға көңіл бүру қостарлық жайт. Буын қүрайтындықтан дауысьты дыбыстардың поэзияда арқалар жүгі ауыр, өлеңдеғі әуезділік, тіпті өлең сөздің музыкаға бейімділігінде дауысты дыбыстардың қызметі жоғары әрі -ж ан- 1 & жақты. Меңінше, сендей кеще молда болмас, Тар кеуде, шымшық басқа оқу қонбас. Берген перде бұзады сол үшін ғой, Дәл сені шын мақтаса молда оңбас. Буын кұраушы «а», «о» дауысты дыбыстары ұйқасқа негіз болып, өлеңге негіздік әуен бітірген. Үйкастың бір-біріне тартылып, жымдасуында да дыбыстардың әсері бар. Он тоғызда жасыма, Қасірет түсті басыма. Көре алмай қалсаң арманда Уайымдап бізді жасыма. Қалқам, жаным, қарағым, Бетіңе келмес қарағым. Үйқасқа көрік берген шумақты жарқыратып тұрған бір ғана омомонимиялық, түлғаластык емес, үйқасушы сөздерді қүрайтын дыбыстардың еетілуіндегі, айтылуындағы біртектестік интонациялық ортак сипат. Сүлтанмахмүт үйкасқа күшейткіш буын қосумен де өлеңінің лептілігіне, үнділігіне жетіседі. Қызык гы, тәтгі өмір бітесің-ау! Алдынан ажал тосып, күтесін-ау! Туғанда кызықтаған жаңа жанды, Тумағандай бір күні еитесің-ау! 29 ; • . Балалык бал дәурен, балауса шақ төңірегінде түжырымын өлең жолдарынан өруде көтеріңкі лептегі «ау» буынынын көмегімен үиқастық, тшті бүтін өлеңнің әуезділікке, буырқанысқа иеленуіне қолаилы жағдай туған. Жоғарыда тізілген шағын фактілердің өзі-ақ үйқастык функцияда буындардың күрамымен катар дыбыстар жүйесі де мағыналы кызметте деген түйінге келуімізге мүмкіндік береді. С.Торайғыров лирикасы жарасымды, сәнді ырғакқа, алуан- алуан буындық өрнектер мен үйқастық үйлесімдерге негізделген, тақырып ауқымдылығы және саяси өткірлікке қоса биік көркемдік дәрежеге көтерілген шынайы өнер туындылары, қазақ халкы өлең мәдениепнің гүлденгендігіне кепіл деп қорытындылауға келтірілген мысалдар айқын дөлел. ӘДЕБИЕТТЕР I З.Лхметов. Өлең сөздің теориясы. А., 1973, «Мектеп» 125-126 0.0 2. Б.Кенжебаев. Қазақ өлеңінің кұрылысы. А., 1955, 12 б 3. З.Ахметов. Өлең сөздің теориясы. А., 1973.’«Меісгеп», 154 6 4. Б.Кенжебаев. Сұлтанмахмұттың ақындығы. А., 1949, 70-6 5. Б.Кенжебаев. Сұлтанмахмұттың ақындыгы. А., 1957, 70-6 6. Б.Кенжебаев, Сұлтанмахмұт Торайғыров. А., 1957, 105-6 . М.Балақаев, Р.Сыздықова, Е.Жанпейісов. Қазақ әдеби тілінің тарихы.А., 1968 «Мектеп», 115-6 С ұлтанм ахм ұт ли ри касы н дагы ұнамсыз кы з бейнесі І | Щ поэзиясьшда Сүлтанмахмүт секідді ешқандай ақын үнамсыз қыз жақсы ә й е л Т я Г 11’ Щ І поэзияға шолу жасасақ, ш і ақын ӘИ6Л ТУРМЫ °ӨЗ Қ° ЗҒаҒаН Ш баР' Мысаяы, Жаман әйел байымен ұрысады, Мейман келсе қабағы тырысады. Бұл үйден шай ішкенмен оңбассың деп, Мейман байғүс басқа үйге жылысады. ’ Жақсы әйел дәулетіне жөн келтірер, Әйелін долы болса күнде өлтірер, Жауыз катын қабағын ит сияқты Ер жігіттің түбіне жетпей қоймас, [Бес ғасыр жырлайды, 126] 30 деп, вмірден көрген-түйгенін ортаға салып, жаман мінезді, пысык әйелді салытырады. Одан ксйінгі Шернияз Баймағамбетгің кыздарын былай синапайды: Шот желке, шолак айдар күң дер едім, Бармайды ауыз шіркін жамандарға, Қызыннын бес тиындык біреуі жоқ, Қылған сон қүдай ханша амал бар ма? Әйел туралы: Хаиымның мүрны кейкі, бойы аласа, Келбеті мегежіннің қашырындай, Көк иттей күшіктеген күнжың қағып, Жататын шығар тыр-тыр касынып-ай, Тұрпаты ит, шошкадан былай емес, Бейеке, көргенімді жасырдым ба-ай!? [сонда, 2 3 0 1 Деп, сүлтанның өйел-қыздарының сүйкімсіз портреттерін көз алдымызға елестетеді, қарап отысақ, Шернияз нақты бір адамнын ұсқынсыз әйел-кыздарының портрегін батыл суреттеген. Бүл жағынан Шернияз бен Сүлтанмахмүт арасындағы үксастыкты кереміз. Екі ақын да - ащы тілді сатирик ақындар. Майлықожа да жақсы әйел мен жаман әйел туралы, «Жақсы болсын жұбайың» влеңінде Шал акын секілді былай дейді: Жаман қатын көп ұйықтар, Оятсаң араз қоңқандар... Ел жатарда ас жейсің, Шикі кылса шабандап, «Сен кұрттың мені» дер, Тағы өзінді жамандап, Алғанын жаман жолыкса, Үйіңнің іші шаң болар, Ісінін бәрі кам болар, Сол әлімен тұрмайды, Киім тандап паң болар, Жиынға киер жібекті, Тезек теріп тоздырар [сонда,36]. Майлықожа басқа ақындарға қарағанда бүл тақырыпқа кеңірек токталып, жақсы, жаман, әйелдердің қылықтарына, отбасындағы әрекетгеріне көбірек мән береді. 31 Ал Нұржан Наушабаев «Қатын үш түрлі» өлеңінде: Қатын жақсы болса Көңілді жықпас, Ыңғайын біліп, Сөзіңнен шықпас, Ақымағына жолықсаң, Өз бойына мін тақпас, Жүмсақ сөйлесең, жеңемін деп, Мылтық жасап атсаң да бүқпас, [сонда,265] 1 қыРлаР“ н керсетеді. Сонда ^ұлтанмахмүтқа деиш п ақындар тек жаман әйелдерді шығармаларына арқау етсе, Сүлтанмахмұг «қыз күнінде бәрі жақсы ж а Т Н І И Е 81 Н В кызРМ „ е'Г к жасау арқылы жауап береді. «Бүгінгі жаман қыз - ертенгі жаман әиел» деген қорытынды шығады. рт Н ' Жаман Сүлтанмахмұттың бұл тақырыптағы өлеңдері мыналар- «Кайкы құирьіқ, шүбар қыз, істік мұрын» (1907), «Сымбатгы сұлуға» (1914) Ақын шығармасын зертгеген А. Еспенбетов былай дейл - «Махмұтгың 1907 жылы жазғандарынан бізге жеткені екі шығарма- В І Ш Ш И Ш «Таңкы мұрын’ бұжыр». Бірінші өлеңде мал-^сының б Х ы СЛ МШе3‘-МСН КСЛІССІЗ <<СЫртқы Ф°Рымын» сынаса, « Л . Ш . 1 Г “ ИШ Ш КЬ,ЗДЫ алмақшы болган і Ш Ш і і і і И І Кара 6уж“ р>> Ш Я адамды сыкак I етов .А. Сұлтанмахмүт Торайғыров,691 Сүлтанмакмуггын ооы екі влені татар акыны Ғабдолла Токайлын «Татар кыздарына», «Жігіт пен Вй Ш ‘ П өлеңдерімен пен қыз», «Тісі жаман бір сұлуға» а н ^ р л 2 ™ ы Г Х с а л ь Г ЛаРЫНЫҢ ҮСКЫНСЫЗ боп сипатгалуы Қайқы күрық шұбар қыз, істік мұрын, Кім білсін, қандай екен ішкі сырың. Әдепсіз, молда алдында тасыраят, Біле алмай отыруды өнтек қырын. Бай қызы бұлгақтаған, ерке-шолжың, Күңге лайық кескін мен сыртқы формың, Жібек.торғын жапқанмен көрініп тұр, Жүндеген түйедей боп, кара қайыс Я Н Н І Н г Ь • шығармалар жинағы,1-т.21] Р | | в томдық 32 Осындағы»кұйрык», «шұбар», «істік»деген сөздердің өзі тосын колданыс. Шернияздағы «шот желке, шолақ айдар, күң дер едім» деген создер «күңге лайық кескін мен сыртқы формың» деген жолмен бірдей. Ал, Токайда дәл осындай сипаттама кездеспейді. «Жігіт пен кыз» елеңінде ғана: Шөміштей мүрнынды сүйем, жаным, Ақылдан айырылдым мен, бітгі амалым. Елеуіштей аузыңнан бір-ак сүіп, Өлсем де арманым жоқ, жанып-күйіп [Тоқай Ғ.Таңдамалы шығармалары ,.111]. Деп «шөміштей, елеуіпггей» деген теңеулермен кыздын үсқынсыздығын көрсетеді. Токайдың «Тісі жаман бір сүлуға» деген өлеңінде: Келсе жігіт жаныңызға тісінді ашып бір күлші, Ендігәрі жоламайды, шакырсаң да өлгенше... [сонда,139], 1 Деп қыздың міні - жаман тісі екендігін білдіреді. Ал, «Татар қыздарына» деген өлеңінде мысқыл болғанымен, қыздың ажарсыздығьга көрсететіндей сөздер қолданылмаған. Сүлтанмахмүтгың шығармалар жинағына берілген түсініктемеде былай делінген: «Өлең түңғыш («Сымбатгы сүлуға» - Р-М.) С. Торайғыровтың 1933 жылғы жинағында жарық көрді. Ғ.Токайдың «Татар қыздарына» өлеңімен үндес. [Торайғыров С. Екі томдык шығармапар жинағы, 1 -т.]. Енді қаншалықты үндесетіндігін салыстыралық «Сымбатты сүлуға»: Сүйдірген сені маған қыли көзін, Томардай кедір-бүдыр топас сөзің... Сымбатты сүлу, тамашам, Шашыңнан жүлып сабасам! Сүйдірген сені маған ешкі басың, Қол жумай обырланып жеген асың, Қояр ма сүйдірмеске ықтиярға, Үйпалак ит жүніндей желке шашың. Сымбатты сүлу тамашам, Қүсқым келер қарасам! Сүйдірген сені маған шошак мүрның, Кішігірім бір үйге ошақ мүрның. Жіберіп анда-санда тартып алып, 33 Жылтылдатып түратын қос ат мүрның. Сасып кеткен маңайың, Мүрнымды басып жабайын! [Торайғыров С. Екі томдық шығармалар жинағы,!-т.97-б.]. Ал, Тоқайда былай: ^ ' . і Сүйемін, мен қыйылған қасыңызды, Басыңды дударланған шашыңызды; Сөйлеген балдан тәтті сөзіңізді, Жалт еткен асыл тастай көзіңізді; Кигенің келісіп түр, баста қалпақ Делбиген әлем-жәлем, өзі жалпақ ГТоқай Ғ Танламалм шығармалары,45]. г.іаңдамалы Мұндағы мақтау сөздер ауыс мағынада. Сұлтанмахмұтгың «сүлуы» ж ет еДЫша2 ЛУЬШ“ >> Н “ 3>>' <<ешкі Н «¥™мак В жуиіндей ГлпГяй <<ОШаК мүрнымен>>> Ш кеткен маңайымен» тугызады3 <<Ж° ҒарЫ>> МұНдай п°ртРет аДамда жиіркеніш сезімін Осьі «Сымбатгы сұлуға» өлеңі туралы Ы.Дүйсенбаев- « І л о й сатирои проникнуто стихотворение «Стройной красотке» Гопиіг ирония заложена уже в самом его назван^й ибо речь в нем вдет не о не ИЦопрят°нойНЩИНе ВеСШа НеПрИВЛеКательной и к тому же еще литературы А 1979 2451 л ГИстория казахской әдебиет,А. 1993 1501 - прп с Ьасындағы 5 -Ь Деп, «Сымбатты сүлуға» йприіи . /г/- ■ шШ бГГ <<с“ 388 сыпайы СҰЛУҒа>> ' КаМК Ш і Я кұлкы туралы улы сатира» [Торайғыров'с"ЕкГ ™ КЫЩардын « Ж жинағы,1-т.,8], - дейді * Екі т°мдьіқ шығармалар кыз 6 с ~ е Т Г п Н еМ ‘ -ьпш арыш .а у„ амсы, , керіксіз кыздар туралы айтсак, М.Жума6ае™“ Х Г д? Г е л 7 „ ш Г Х ” 34 жүрісті қыз туралы айтылады. Қыз көріксіз болмаса да, Мағжанның оған деген теріс көзқарасы байқалады. Белгілі болған шығар талайлар жар, Халық тегіс жалған айтса, тәңірісі бар. Жардын көп болуынын таңы да жок, Интернациональный жүрегі бар! Қытайдан Карпат қаша жеткен исүрек, Карпат асып, Атласқа кеткен жүрек, Қазақ, сарт, татар, черкес, орыс, неміс, Француз, чех... бәрін өз еткен жүрек [Жүмабаев М. Шығармалар ,1-т,А.1993]. М. Жүмабаев өлендеріне берілген түсінікте осындағы қыздын М.Әуезовтің «Кінәмшіл бойжеткен» әнгімесіндегі Ғайшаның щ прототипі екені айтылады. Сонымен, ұнамсыз қыз портреті Шернияздан бастау алып, Сұлтанмахмұтпен аякталады. Сұлтанмахмұтқа Тоқайдын әсері болғанымен, өлендерінің арасындағы айырмашылыкты жоғарыда айттық. Көркем әдебиетте, әдетге ақындар сұлу қызды суреттеуге бар шеберліктерін жұмсаса, Сұлтанмахмұт елден ерек әдемілікке қарама- қарсы сиықсыздық, ұсқынсыздықты сипаттауда шеберлігін танытгы. Өмір бірыңғай әдеміліктен ғана тұрмайтынын, әйел затының да ауыспалы мағынадағы «сұлулары» болатынын дәлелдеп кетті. Қазақ әдебиеттануы — кенже ғылым. Қазақ әдебиетінде шығарма тілін алғаш зерттеушілердің көрнектісі Қажым Жұмалиев болды. Оның 1948 жылы жарық көрген «Абайға дейінгі қазақ поэзиясының және Абай поэзиясыньщ тілі» монографиясы көркем шығарма тілі туралы ой саларлык әңгіме қозғады. Таза әдебиет кисыны талабынан қарағанда бұл тың және терең еңбек болды. Сұлтанмахмұт шығармаларының тілін алғаш сөз еткен профессор Б. Кенжебаев еді. Ол қазақ халқының XX ғасыр басындағы бүқарашыл ақын - жазушылары туралы зертгеуінде Сүлтанмахмүт поэтикасы жайында талдау жасап көрді. Онда көбінесе ақын қолданған мақал-мәтелдермен шектелді. Бірлі-жарым рет өзге тілдерден енген сөздерге назар аударды. Сөйтіп, күрделі теориялық талдау жасалмады. Дәлдеңкіреп айтар болсақ, Б. Кенжебаев 35 Сұотавмахмүтга лепті, эуезлі, уранды, ундеу, беттеу, зар, арман айгкан Ш 1 Н К а#РаТ ' К аҺ ар' * еКу св ,я еР' И лездесетінін «Сұлтанмахмуг взінщ шыгармаларында казак тілінін негізгі Соньщ м гізГ и іГ !™ ? ' ЖОТеНЯе көп’ д№ ыс- шевеР паЯлаланган. омоним бірсыпыра свзцер, свйлемдер, иднома, синоним, Же™ж“ ’а е , V * '1 1 С93Дер’ « а г а н » , . деп жазды ■ і щ ш ж г 1 гаснр баеьшда™ дем°крэт Кенжебаевтан кейінгі Сұлтанмахмүт шығармаларының тіліне !ДббиеТШІ 1 Ы - ДҮЙсенбаев. Ол шығармашьшығын түр /жанр/, такырып жағынан зерггей огырьщ, к ө р к е Л к ерекшеліктерінщ ш ін д е ақын тіліне тоқтай кетеді. Бірақ бүл ғалым да толық қисындық түрде емес, сөз арасында қысқаша, шола талдау жасаған. Бұл еңбек 1965 жылғы «Қазақ едебиегі й Ш Щ Ш томының екінші кітабында басьшған. тарихының» П еге отыоыпСет,6ггаеВ СүлтанмахмҮт шығармаларының көркемдігін сөз ете отырып, тілінщ жалпыға түсінікті, таза, қарапайым жатык беинелі, көркем, өткір, уытгы, жалынды шешен екендігін айтады’ йг іИІ ШШ есп4легін с°здер де кездесіп мшге санамайтынын айтад ы. Сүлтанмях иғлгг шығармаларында араб, парсы, орыс, татар сөздерінін м м ұшырасатынына көңіл аударды. Б. Кенжебаев сиякты бұл зертгеуші Д е м а к а л - м ә т е л г Д А ш __________ „ ^ ұ л ^ р т г е у і ш колданғанын іпуі тш ш о п іш і огеді. 1 * / 1 жылғы IX класқа арналған қазақ әдебиегі оқүлығынля К Ш І М Й ■ ™ соз с е д і. Ол ерекшеліктері» дегаи С ұ л танм ахм ұттьщ ақынның тіліне біршама теориялық талдау жасаиды мәтелдерін ретінде атап көрсетті. Тіпті накылдарыиын С у л ш ш и м ^ ™ Р в Ш І І Ш І І « ы л - 1 3 Б В суреітеуде ШЖ* көрсетп, І Й т ^ “ с ы и д а Т к а в а Г ^ Ш Ш І *рттслуіні„ не толык өдеби-теооиялык тяттг. рсақ’ акын шыгармаларынын тілі күннің міндеті болып кала 6 р • • 3ертТе^ осы кҮнге Дейін болашақ жүктеу/скачать 6,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|