Тарату электр

266 
 
сумен жуып, содан кейін таза матамен немесе стерильді дәкемен жабу. Осыдан кейін зардап шегушіні 
ауруханаға жіберу керек.   
Медициналық  қызметкердің  рұқсатынсыз  кез  келген  дәрі-дәрмек  жанып  кеткен  бөліктерге 
қолданылмауы тиіс.  
Ауруханаға барар жолда, егер жағдай сәйкес келетін болса, зардап шегушіні дайын глюкозаның 
тұзды ерітіндісімен аз мөлшерде тамақтандыруға болады.      
2) Құлағаннан  туындаған жарақат кезіндегі шұғыл шаралар   
1) Шұғыл жарақаттар құтқару, бекіту және қозғалу қағидасына негізделеді. Жарақаттың өршуіне 
немесе  ластануына  қарсы  шаралар  қабылдануы  тиіс.  Егер  стационарлық  емдеу  қажет  болса, 
ауруханаға  жіберер  алдында  жараланушыны  қорғау  үшін  дереу  шаралар  қабылдау  керек. 
Нәтижелі алғашқы көмек үшін жағдай -жылдам әрекет және дұрыс жұмыс дағдыларын пайдалану. 
Кез келген кідіріс немесе дұрыс емес операция жарақат жағдайын ушықтырып, тіпті өлімге әкелуі 
мүмкін.   
2)  Құтқарар  алдында  жараланушының  тыныш  жатуын    және  оның  жалпы  физикалық  жағдайын 
және қан кету, сыну немесе шок сияқты жарақат дәрежесін бақылауға алу қажет.   
3)   Сыртқы қан кету жағдайында қанның шамадан тыс жоғалуына байланысты шоктың алдын алу 
үшін дереу гемостатикалық шаралар қабылдау керек.   Егер көзге көрінетін жарақат болмаса, бірақ 
жараланушы  шок,  жалаңаш  немесе  кома  жағдайында  болса,  кеуде  қуысының,  іш  қуысы 
мүшелерінің немесе бас миының жарақат алу мүмкіндігін қарастыру керек.   
4)  Жарақат  жара  инфекциясының  алдын  алу  үшін  таза  матамен  жабылуы  тиіс.  Құтқарушылар 
жарақатқа қол тигізбеуі керек және жарақат орнына ештеңе салмауы керек немесе дәрі-дәрмекті 
немқұрайлы пайдаланбауы керек.   
5)    Жұмыс  кезінде  жараланған  адамның  құлауын  болдырмау  үшін  белінен    байлайтын  зембілге 
жатқызылуы  тиіс.  Тегіс  бетке  жатқызған  кезде  жараланған  адамның  басын  арқаға  салады; 
жоғарыға, төмен немесе төмен көтерілген кезде басы жоғарғы жағынан қисаяды. Жараны тазарту 
кезінде жарақаттанудан  аулақ болу үшін жараланған адамдарды мұқият қадағалау қажет.  
6)  Егер  жарадан  қан  кетсе,    жараның  көлемінен  сәл  үлкендеу  зарарсыз  дәке  жараны  бірнеше 
қабатқа жабу үшін қолданылуы тиіс және жара таңылуы тиіс. Егер  таңылған жарадан әлі қан көп 
кетіп жатса, гемостазға арналған қысымды дұрыс қолдану үшін таңғышты қосуға болады. 
7) Жарадан қан кету немесе жарадан ашық қызыл қан шыққан жағдайда артериялық қан құйылу 
пайда  болуы  мүмкін  және  қан  ағымын  бұзу  үшін  геморрагиялық  дақтың  жоғарғы  бөлігіне 
(проксимальды бөлігі) басу үшін таза саусақтарды дереу пайдалану қажет және қан  аққан аяқ-қол 
жоғары көтерілуі  тиіс.  
8)    Қан  кетуді  тоқтату  үшін  бұрауды  немесе  иілімді  матаны  пайдаланған  кезде  алдымен  бұрау 
астына  жұмсақ  матаның  немесе  жаралының  жеңінің  бірнеше  қабатын  салу  керек,  содан  кейін 
бұрауды  акро-артериялық  пульс  жоғалғанға  дейін  қатты  тартып  тастау  керек..  Қолға  таңылған 
бұрауды  әрбір  60  минут  сайын  1-2  минут  бойына  босатып  отырады;  аяқтағы  бұрауды    әрбір  80 
минут  сайын  1-2  минут  бойына  босатып  отырады.  Бастапқы  таңып-тарту  және  әрбір  босаңсыту 
уақыттары  бұрау  жанында көрсетілуі тиіс. Тарту ұзақтығы 4 сағаттан аспауы тиіс. Бұрау жүйке 
жүйесі  жарақатының  алдын  алу  үшін  иық  пен  қолтық  асты  ойығының  үштен  бір  бөлігінде 
пайдаланылмауы  тиіс.  Босаңсыту  кезінде  жаппай  қан  құйылу  болмаса,  бұрауды  алып  тастауға 
болады. 
9) Электр сым, темір сым немесе сымды бұрау ретінде пайдалануға тыйым салынады.  
10) Биіктіктен  құлаған кездегі  кез-келген апат кеуде қуысының немесе іш қуысының ажырауына 
және қан құйылуына әкелуі мүмкін. Жарақат алған адамда айқын қан кетуі білінбейді, бірақ жиі 
беті бозарады, тамыр соғуының болмауы, ентігу, суық тер, суық аяқ-қолдар, дисфория және тіпті 
төмендеу  немесе  шок  пайда  болады.  Жараланған  адамды    тез  жатқызып,  аяқтарын  көтеріп,  оны 
жылытып,  дереу  ауруханаға  жіберу  қажет.  Егер  науқасты  ауруханаға  алып  кету  көп  уақыт  алса, 
жараланған адамға аз мөлшерде глюкозаның тұзды ерітіндісін ішкізуге болады. 
11)  Аяқ-қол  сынған  жағдайда  сынған  сүйектің  жоғарғы  және  төменгі  буындарын 
иммобилизациялау  үшін  шиналар,  ағаш  таяқшалар  немесе  бамбук  таяқшалары  пайдаланылуы 
мүмкін  немесе  жарақат  алған  адамның  денесі  сынған  жердің  қозғалысын  болдырмау  үшін 
иммобилизация үшін  ауырсынуды азайту және одан әрі жарақаттардың алдын алу пайдаланылуы 
мүмкін.   Жаппай қан құйылуымен  ашық  сынық жағдайында  алдымен   таңып-бекіту  арқылы қан 
кетуді тоқтату қажет. Таза мата жараның бетін  жабу үшін пайдаланылады және жараланған адам  
дереу ауруханаға жіберілуі тиіс. Ашық сынған сүйекті жарақат орнына салу үшін  қайта итеруге 
тыйым салынады.  

267 
 
12) Егер омыртқаның мойын бөлігінің жарақатына күдік болса, жараланушыны  еденге  жатқызып, 
құм  салынған  қаптарды  (немесе  басқа  баламаларды)  мойынды  қозғалтпау  үшін  бастың  екі 
жағынан  орналастырады.  Егер  ауыздан  ауызға  тыныс  беру    қажет  болса,  тыныс  алу  жолдарын 
еркін босату үшін иекті көтеру қажет. 
Жоғарғы  немесе  төменгі  аяқ-қолдың    сал  ауруының    немесе  өлімнің  алдын  алу  үшін  басты  бір 
жаққа еңкейту  немесе бұруға тыйым салынады. 
13) Белі сынған жағдайда жараланған адам  жалпақ және қатты ағаш тақта бетіне жатқызылуы тиіс 
және  сал  ауруын  болдырмау  үшін  бел  омыртқасы  мен  аяқ-қолдарын    қозғалмайтындай  таңып 
тастау  қажет.  Жараланған  адамға  көмек  көрсету  барысында  бірнеше  адам  бір-бірімен  тығыз 
байланыста  және  тұрақтылықты  сақтау  мен  бұрмалауды  болдырмау  үшін  бір-бірімен 
ынтымақтаста болуы  тиіс. 
14)  Бас  сүйек-ми  жарақатын  алған  жағдайда  жараланғанның  тура  жатуы  және  тыныс  алу 
жолдарын  еркін  ұстауы  қажет.  Егер  құсу  болған  жағдайда,  басын  және  денені  ұстап  тұру  керек 
және  құсу кезінде тұншығуды  болдырмау үшін басын және денесін бір уақытта бұру  қажет. 
15) Егер сұйықтық құлақтан және мұрыннан шығатын болса, құлақты немесе мұрынды мақтамен 
жабуға  тыйым  салынады.    Оның  орнына,    ішкі  қысымды  азайту  үшін  мақтамен  сұйықтықпен 
абайлап сүрту керек. Сондай-ақ,сұйықтықтың мұрынға кетуін немесе сұйықтықтың мұрынға қайта 
сіңуін жою үшін қатты сіңбіруге тыйым салынады.   
16) Бас сүйек-ми жарақатын алған жағдайда жарақаттанушының  жағдайы күрделі және өзгермелі 
болуы  мүмкін.  Жараланған  адамды  тамақтандыруға  тыйым  салынады, жараланған  адамды  дереу 
ауруханаға жіберу керек. 
 

жүктеу/скачать 8,07 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: