ЭЛЕКТР ТОГЫНАН ЗАҚЫМДАНҒАНДАРҒА АЛҒАШҚЫ КӨМЕК
АДАМДЫ ТОК ӘСЕРІНЕН БОСАТУ
Электр тогымен зақымдануға алғашқы көмек екі кезеңнен тұрады: зардап шеккен адамды токтың әсерінен босату және оған алғашқы медициналық көмек көрсету.
Электр тогының соғуы адам ағзасынан өту ұзақтығына байланысты болғандықтан, зардап шеккен адамды токтан тезірек босатып, оған медициналық көмек көрсетуді дереу бастау керек. Бұл талап электр тогының соғуы өлімге әкеп соғуыжағдайына да қатысты, себебі клиникалық өлім кезеңі бірнеше минут бойы жалғасады. Адамның тоқпен зақымдануының барлық жағдайларында оған алғашқы көмек көрсетуді үзбей, дәрігерді шақыру қажет.
АДАМДЫ ТОК ӘСЕРІНЕН БОСАТУ
Зардап шеккен адамға алғашқы медициналық көмек көрсету кезінде келесі іс-әрекеттер тізбегін ұстанған жөн:
- зардап шеккен адамның денесіне қауіпті және зиянды факторлардың әсерін жою;
- зардап шеккен адамның жағдайын бағалау;
- зардап шегушінің өміріне үлкен қауіп төндіретін жарақаттың сипатын анықтау;
- зардап шеккенді жедел құтқару бойынша қажетті іс-шараларды орындау;
- медициналық персонал келгенге дейін зардап шегушінің негізгі өмірлік функцияларын қолдау;
- жедел жәрдем немесе дәрігерді шақыру.
ЭЛЕКТР ҚОНДЫРҒЫСЫН АЖЫРАТУ
Электр қондырғысын ажырату жақын орналасқан ажыратқыштың немесе өзге де ажыратқыш аппараттың көмегімен, сондай-ақ сақтандырғыштарды (тығындарды), штепсель қосылымының ажыратқышы және т. б. алып тастау коннекторды және т.б. алу арқылы өшіріледі.
Бұл ретте, егер зардап шегуші биіктікте болса, онда кернеуді ажырату оның құлауын тудыруы мүмкін екенін ескеру қажет. Мұндай жағдайда құлаудың алдын алатын немесе оның қауіпсіздігін қамтамасыз ететін шаралар қолданылады.
АДАМДЫ ТОК ӘСЕРІНЕН БОСАТУ
Кернеуі 1000 В жоғары қондырғыларда зардап шеккендерді тоқ өткізгіш бөліктерден бөлу үшін диэлектрлік қолғаптар мен ботылар кию және штангамен немесе осы электр қондырғысының кернеуіне есептелген оқшаулағыш тістермен әрекет ету қажет. Бұл жағдайда диэлектрлік ботыларды қолдану ықтимал адымдық кернеуден қорғау үшін қажет.
Кернеуі 1000 В жоғары қондырғыларда
Зардап шегушінің жағдайын анықтау үшін оны арқасына жатқызып, тыныс алу мен жүрек жиырылуының болуын тексеру қажет.
Зардап шегушінің тыныс алуы жеке тыныс алу және дем шығару кезінде кеуде қуысын көтеру және түсіру бойынша анықталады.
Зардап шегушінің жағдайын анықтау
Егер зардап шеккен адам саналы болса, бірақ бұған дейін талып қалса немесе ұзақ уақыт тоқ астында болса, оны құрғақ төсенішке салып, үстіне киім жауып, артық адамдарды үй-жайдан шығарып және дереу шақырылуы тиіс дәрігер келгенге дейін, оның тыныс алуы мен пульсін үздіксіз бақылай отырып, оған толық тыныштықпен қамтамасыз ету қажет. Ешқандай жағдайда да зардап шегушіге қозғалуға, тіпті егер ол өзін жақсы сезінсе және көзге көрінетін зақымданулар болмаса да жұмысты жалғастыруға мүмкіндік беруге болмайды.
ЕГЕР ЗАРДАП ШЕККЕН АДАМ САНАЛЫ БОЛСА
ЕГЕР ЗАРДАП ШЕККЕН АДАМ НАШАР ДЕМ АЛСА
ЕГЕР ЗАРДАП ШЕККЕН АДАМ НАШАР ДЕМ АЛСА - СИРЕК, СОЛҚЫЛДАП ЖЫЛАҒАН БОЛСА НЕМЕСЕ ЗАРДАП ШЕГУШІНІҢ ТЫНЫС АЛУЫ БІРТІНДЕП НАШАРЛАСА, БІРАҚ ОНЫҢ ПУЛЬСІ БАР БОЛСА, ЖАСАНДЫ ТЫНЫС АЛУДЫ ЖАСАУ КЕРЕК. ӨМІР БЕЛГІЛЕРІ БОЛМАҒАН ЖАҒДАЙДА, ЯҒНИ ЗАРДАП ШЕГУШІНІҢ ТЫНЫС АЛУЫ МЕН ПУЛЬСІ БОЛМАСА, АЛ АУЫРСЫНУ ТІТІРКЕНУІ ЕШҚАНДАЙ РЕАКЦИЯ ТУДЫРМАСА, КӨЗДІҢ ҚАРАШЫҒЫ КЕҢЕЙІП, ЖАРЫҚҚА ӘСЕР ЕТПЕСЕ, ЗАРДАП ШЕГУШІНІ КЛИНИКАЛЫҚ ӨЛІМ ЖАҒДАЙЫНДА ДЕП САНАП, ОНЫ ЖАНДАНДЫРУҒА, ЯҒНИ ЖАСАНДЫ ТЫНЫС АЛУҒА ЖӘНЕ ЖҮРЕК МАССАЖЫНА ДЕРЕУ КІРІСУ КЕРЕК.
Жасанды тыныс алудың мақсаты, қалыпты табиғи тыныс алу сияқты - ағзадағы газ алмасуды қамтамасыз ету, яғни зардап шеккен адамның қанын оттегімен қанықтыру және қаннан көмірқышқыл газын алып тастау. Сонымен қатар, мидың тыныс алу орталығына рефлекторлы әсер ете отырып, жасанды тыныс алу зардап шегушінің өз бетінше тыныс алуын қалпына келтіруге ықпал етеді.
Қол тәсілдері әлдеқайда аз тиімді және аппараттыққа қарағанда анағұрлым көп еңбекті қажет етеді. Алайда, олар қандай да бір құрал-жабдықтарсыз және аспаптарсыз орындалуы мүмкін маңызды қасиетке ие, яғни зардап шегушінің тыныс алуы бұзылған жағдайда дереу орындалады.
ЖАСАНДЫ ТЫНЫС АЛУ
зардап шегушіні тез тыныс алуға тар киімінен босату – жағаның түймесін ағыту, галстук шешу, шалбардың белдігін ажырату және т. б.;
01
зардап шегушіні арқасына көлденең бетке - үстел немесе еденге жатқызу;
02
зардап шегушінің басын бір қолдың алақанын мойынның астына, ал екіншісін маңдайға басу арқылы зардап шегушінің иегі мойынмен бір сызықта болғанға дейін (сурет. 3.1, б) барынша лақтыру (сурет. 3.1, а).
03
ауыз қуысын саусақтарыңызбен тексеріп көру қажет, егер онда бөтен заттар болса (қан, шырыш және т.б.), протездерді, егер бар болса, бір уақытта алып тастаңыз.
04
ЖАСАНДЫ ТЫНЫС АЛУДЫ БАСТАМАС БҰРЫН, СІЗГЕ ҚАЖЕТ:
Токқа түсіп зардап шеккенге көмек көрсету кезінде жанама немесе сыртқы жүрек массажы жасалады - кеудеге, яғни зардап шегушінің кеуде қуысының алдыңғы қабырғасына ырғақты басу жүргізіледі.
Жүрекке массаж жасау
Жүрек массажының мақсаты - зардап шеккен адам ағзасындағы қан айналымын жасанды түрде ұстап тұру және жүректің қалыпты жиырылу жиілігін қалпына келтіру.
Жүрек массажының мақсаты
Жүректі массажға дайындау жасанды тыныс алуға бір мезгілде дайындық болып табылады, себебі жүректі массаждау жасанды тыныс алумен бірге жүргізілуі тиіс. Массаж жасау үшін жәбірленушіні қатты бетке жатқызу керек
Жүректі массажға дайындау
ЖҮРЕККЕ МАССАЖ ЖАСАУ
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ!