300-сурақ. Интерорецепция деген не?
Интерорецепторлар (ішкі рецепторлар) О Ж Ж -н е организмнің
іш кі ортасы ны ң жағдайы жайлы хабарлап отырады. О лардың
өрекетінщ нөтижесінде шла мүшелер мен қан тамырларыньщ қызметі
репелінеді.
Интерорецепторлар - өте сезімтал қүрылым, олар гомеостазды сақ-
тауда, вегетативтік өрекепердің өздігінен репелуінде маңызды рөл
атқарады. Қабылдайтын тітіркендіргіштерінің сипатына қарай олар
баро- (қысымды қабылдайтьш), механо- (механикалық өсерлерді
қабылдаитын), хемо- (химиялық за п а р өсерін қабылдайтын) және
осмо- (осмостық қысым ауытқуларын қабылдайтын) рецепторлар
болып бөлінеді. Ж алаңаш нерв ұштары, Краузе сауытшасы, Ф ат-
тер-П аччини денешігі - интерорецепциялық торшалар болып та
былады. Ішкі рецепторлардан тараған импульстер қан айналымын,
ас қорытуды, тыныс алуды, зат алмасуды т.б. рефлекстерді туды
рады. Интерорецепторлар тітіркенуіне шартгы рефлекстер де қалып-
тастыруға болады.
Соңғы жылдарға дейін ми қыртысында интерорецепторлардың
өз өкілдігі, олардан келген сигналдарды қабылдайтын нақтылы ай-
291
24- сүрақ. Үлпа дегеніміз не, қызметімен байланысты олар қалай
жіктеледі?.....................................................................................................
19
25- сұрақ. Көп торшалы организмнің қандай қүрылымдық
ерекшеліктері болады?.................................................................................20
26- сүрақ. Мекендеу ортасы жөне экологиялық факторлар
дегеніміз не?..................................................................................................20
27- сүрақ. Онтогенез жөне филогенез дегеніміз не, олардың
арасында қандай байланыс бар?..... ............................................................ 21
28- сүрақ. Организм функциялары қалай реттеледі?..............................21
2-ТАРЛУ
ҚАН ЖҮЙЕСІ
29- сүрақ. Организмнің ішкі ортасы дегеніміз н е?...................................22
30- сүрақ. Қан дегеніміз не, оның қандай қызметтерін білесіз?........ 22
31- сұрақ. Қанды неге сүйық ұлпа дейді, оның қүрамы қандай?........ 23
32- сүрақ. Плазма жөне қан сарысуы деген не? Олардың арасында
қандай үқсастық пен айырмашылық бар?.................................................23
33- сүрақ. Қан белоктары қандай қызмет атқарады?.............................24
34- сүрақ. Қан түйіршіктері деген не? Қандай ерекшеліктер
эритоциттерге газдарды тасымалдауға мүмкіндік береді?......................... 24
35- сүрақ. Лейкоциттер деген не, олардың қызметі қандай
қасиетгеріне негізделген?...............
25
36- сүрақ. Қандай қасиеттері тромбоцитгердің қанның үю процесіне
қатынасуына негіз болады?.........................................................................26
37- сұрақ. Қанның қандай физикалық қасиетгері болады?...................26
38- сүрақ. Қанның осмостық қысымы деген не, оның маңызы
қандай?...........................................................................................................27
39- сүрақ. Онкостық қысым деген не, оның маңызы қандай?..............28
40- сүрақ. Қанның буферлік жүйесі деген не, оның маңызы қандай? .... 28
41- сүрақ. Қанның тыныстық қызметі қалай атқарылады?...................29
42- сұрақ. Миоглобин деген не, оның гемоглобиннен қандай
айырмашылықтары бар?..............................................................................30
43- сұрақ. Қандағы гемоглобин мөлшерін қалай анықтайды және
гемоглобиннің қандай түрлері болады?..................................................... 30
44- сүрақ. Гемолиз деген не, оның қандай түрлері болады?.................. 31
45- сүрақ. Эритроциттердің түну механизмі қандай, оны анықтаудың
клиникада қандай маңызы бар?..................................................................32
46- сүрақ. Қанның қорғағыипық қызметі қалай атқарылады?.............33
47- сұрақ. Қанның үюы деген не, оның биологиялық мөні неде?..... 34
48- сүрақ. Қанның ұюының механизмі қандай?.....................................34
49- сұрақ. Қан топтары деген не жөне қан қандай негізде
топқа бөлінеді?.............................................................................................37
50- сұрақ. Антикоагулянттар деген не, олардың маңызы қандай?...... 38
51- сүрақ. Гемопоэз деген не, ол қайда жүреді?..................................... 39
294
3-ТАРАУ
ҚАН АЙНАЛЫМ ЖҮЙЕСІ
52- сүрақ. Қан айналым жүйесін қандай мүшелер құрайды?.............. 40
53- сұрақ. Омыртқалылардың қан айналым жүйесінің қүрылым
принципі қандай?.......................................
40
54- сүрақ. Жануарлар өлемінде қан айналым жүйесінің қандай
түрлері кездеседі?..........................................................................................
41
55- сүрақ. Омыртқалы жануарларда қан айналымының қандай
ерекшеліктері кездеседі?..............................................................................
41
56- сүрақ. Жануарларда жүрек қүрылымының қандай
морфологиялық түрлері кездеседі?.............................................................
42
57- сұрақ. Адам жөне мал жүрегінің құрылысы мен оның
қүрамаларының маңызы қандай?-.;.-............................................................
43
58- сүрақ. Жүрек етіне қандай қүрылымдық ерекшелікгер төн?
Не себепті жүрек етін ерекше топқа жатқызады?............................... .
4 5
59- сұрақ. Жүрек қызметінің қандай физиологиялық ерекшеліктері
болады?.................................................................................,.......................
4 5
60- сүрақ. Жүрек етіне қандай физиологиялық қасиетгер төн?............ 46
61- сұрақ. Жүрек жүмысы қалай атқарылады?.........................
47
62- сүрақ. Жүрек жүмысы қандай сырт белгілермен байқалады?..... 48
63- сүрақ. Жүректің өткізгіш жүйесі деген не, оның маңызы қандай? ... 49
64- сүрақ. Автоматизмнің табиғаты қандай, автоматизм градиенті
деген не?..................................................................................................
50
65- сүрақ. “Жүрек заңы” деген не?....................................................... . 52
6 6
- сүрақ. Жүрек биотогы деген не, оны қалай зертгейді?...................52
67- сүрақ. Жүректің систолалық және минуттық сиымдылығы
деген не, оны қалай анықтауға болады? .................... ............................
53
6 8
- сүрақ. Жүрек жүмысы ырғағының қатаң сақталуының
биологиялық мөні неде?......................................................
53
69- сүрақ. Жүректің өзіндік реттеу механизмдері деген не,
ол қалай атқарылады?........................................................................
54
70- сұрақ. Жүрек жүмысының организм мүқтаждығына сөйкестігі
қалай қалыптасады?...............
55
71- сұрақ. Гемодинамика (қанқозғалым) дегеніміз не, оның негізгі
завдылығы қандай? Денеде қан неге бір бағытга ағады?......................... 57
72- сүрақ. Қан тамырларында қысым айырмасы қалай пайда болады? ... 57
73- сұрақ. Қан қысымы деген не, оған қандай факторлар эсер етеді? .... 58
74- сүрақ. Артерия тамырларында қан ағынының қандай
ерекшеліктері болады?.................................................................................
59
75- сүрақ. Капиллярлық қан ағыны қалай атқарылады?.......................59
76- сүрақ. Веналарда қан ағынының қандай ерекшелікгері болады?..60
77- сүрақ. Тамырлар жүйесінде қан қандай сипатга ағады?
Қан ағыны жылдамдығының қандай түрлері болады?.............................. 61
295
|